Kakayahang Sosyolinggwistiko at SPEAKING Model

Kakayahang Sosyolinggwistiko

• Ito ang kakayahang gamitin ang wika nang may naaangkop na panlipunang pagpapakahulugan para sa isang tiyak na sitwasyong pangkomunikasyon.

Modelong SPEAKING

• S - settings at Scene - lugar (1974)
• P - participants - mga taong sangkot sa usapan
• E - ends - layunin at mithiin ng usapan gayundin ang maaaring bunga ng pag-uusap
• A - act sequence - pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari habang nagaganap ang pag-uusap
• K - keys - pangkalahatang tono o paraan ng pagsasalita
• I - instrumentalities - anyo at estilong ginagamit sa pag-uusap (pasalita, pasulat, harapan, uri ng wikang gamit)
• N - norms - kaangkupan at kaakmaan ng usapan ng isang sitwasyon
• G - genre - uri ng pananalita na nakalahad mula sa isang genre

Etnograpiya

• Sistematikong pag-aaral sa tao at kultura sa pamamagitan ng personal na pagdanas at pakikipag-ugnayan sa mga kalahok.

Pagkilala sa mga Varayti ng Wika

• Pormalidad at Impormalidad ng sitwasyon
• Ugnayan ng mga tagapagsalita
• Pagkakalilanlang etniko at pagkakapaloob sa isang pangkat
• Awtoridad at ugnayang pangkapangyarihan

Phenomenon

• Lumilikha ng iba pang natatanging varayti ng Filipino (Filipino-Ilokano-Filipino, Bikolnon-Filipino, Kapampangan-Filipino, Hiligaynon-Filipino, at iba pa)

Interlanguage

• Tinatawag na mental grammar na nabubuo ng tao sa pagdating ng panahon sa proseso ng pagkatuto ng pangalawang wika.

Kakayahang Pragmatiko

• Ang pragmatiks ay isang sangay ng linggwistika na inilalarawan bilang pag-aaral ng ugnayan ng mga anyong linggwistiko at mga gumagamit nito.
• Ayon kina Lightbown at Spada (2006), ang pragmatiks ay tumutukoy sa pag-aaral sa paggamit ng wika sa isang partikular na konteksto upang magpahayag sa paraang diretsahan o may paggalang.

Speech Act

• Ang pakikipag-usap ay hindi lamang paggamit ng mga salita upang maglarawan ng isang karanasan, kundi “paggawa ng mga bagay gamit ang mga salita” o speech act (J.L. Austin 1962 at Hoff 2001)
  • halimbawa: pakikiusap, pagtanggi, pagpapaumanhin, pangangako

Tatlong Sangkap ng Speech Act

• Ilocutionary force: Sadya o intensyonal na papel, anyong linggwistiko
• Locution: Pakikiusap, utos, pangako, patanong, pasalaysay
• Perlocution: Epekto sa tagapakinig, pagtugon sa hiling, pagbibigay-atensiyon

Interlanguage Pragmatics

• Ang pag-aaral sa kung paano ang mga hindi taal na tagapagsalita ng partikular na wika ay umuunlad sa kakayahan sa pagpapahayag ng kanilang intensyon sa pamamagitan ng iba't ibang speech act.

Berbal na Komunikasyon

• Ito ay komunikasyong gumagamit ng wika na maaaring pasulat o pasalita.
  • Pasulat kung ito ay nababasa
  • Pasalita kung ito ay binibigkas o naririnig

Di-berbal na Komunikasyon

• Hindi ito gumagamit ng salita. Naipapakita ang mensahe sa pamamagitan ng kilos o galaw ng katawan.

Mga Halimbawa ng Di-berbal na Komunikasyon

• Sabay na pagtaas ng dalawang balikat
• Pagtango
• Pag-ikot ng mata
• Paglaki ng mata at ng butas ng ilong
• Paglagay ng hintuturong daliri sa labi
• Pag-iwas ng tingin

Anyo ng Di-berbal na Komunikasyon

• Kinesics (ekspresyon ng mukha, galaw ng mata, kumpas, tindig)
• Proxemics (espasyo)
• Haptics (pandama o paghawak)
• Paralanguage (pagbigkas ng salita)
• Katahimikan/Hindi pag-imik
• Kapaligiran