Untitled Quiz
45 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Адамзаттың ғылыми зерттеу әдісінің мәні неде?

  • Негізсіз пайымдаулар жасау
  • Зерттеу нысанын кезек-кезек бақылау
  • Кез-келген деректерді жинау
  • Зерттеу пәнінің заңдылықтарын танып білу (correct)

    • Далалық зерттеу әдістерінің қандай түрлері бар?

  • Дербес, жіктелген
  • Сателлиттік, бақылау
  • Көпшілік, тұрақты
  • Экспедициялық, стационарлық (correct)

    • Экспедицияның негізгі сипаты қандай?

  • Секреттілік
  • Жиі өзгерістер
  • Аралас бақылау
  • Мерзімдік сипат (correct)

    • Қазақстанның Антарктидаға алғашқы ғылыми экспедициясы қашан ұйымдастырылды?

    <p>2011 жылы</p> Signup and view all the answers

    Стационарлық зерттеу әдісі қай жерде жүргізіледі?

    <p>Ғылыми лабораторияларда</p> Signup and view all the answers

    Экспедиция кезінде не жинақталады?

    <p>Тау жыныстары мен топырақ үлгілері</p> Signup and view all the answers

    Далалық эксперимент не үшін жасалады?

    <p>Тестілеу мен тәжірибелер жүргізу</p> Signup and view all the answers

    Далалық зерттеу әдісінің түрлерінің бірі не?

    <p>Экспедиция</p> Signup and view all the answers

    Ғылыми мақала құрамында қандай элемент болмауы тиіс?

    <p>Тоқтам аясындағы пікір</p> Signup and view all the answers

    Таныстырылымның қандай түрі мультимедиялық құралдарды талап етеді?

    <p>Электрондық таныстырылым</p> Signup and view all the answers

    Реферат дегеніміз не?

    <p>Зерттеу нәтижелерін қысқаша баяндау</p> Signup and view all the answers

    Қабырғалық баяндама ақпаратты қалай ұсынады?

    <p>Көрнекі және қысқа түрде</p> Signup and view all the answers

    Электрондық таныстырылымның сипаттамасы қандай?

    <p>Ақпаратты мультимедиялық форматта ұсыну</p> Signup and view all the answers

    Ғылыми мақаланың негізгі бөлімінде не қарастырылады?

    <p>Талдау және зерттеу әдістері</p> Signup and view all the answers

    Мақала жазу үшін қандай мақсат қажет?

    <p>Ғылыми немесе бұқаралық баспасөз үшін</p> Signup and view all the answers

    Ғылыми мақаланың құрамындағы аннотация не үшін қажет?

    <p>Мақаланың қысқаша сипаттамасын беру</p> Signup and view all the answers

    Орташа қалыңдығы материктерде қанша шақырымды құрайды?

    <p>35-40 км</p> Signup and view all the answers

    Иоган Генрих фон Тюнен қай жылы ғылыми негіздегі алғашқы модельді жасады?

    <p>1826 жылы</p> Signup and view all the answers

    Ақпараттық модель қалай сипатталады?

    <p>Нысанның қасиеттері мен күйін сипаттайтын ақпараттар жинағы</p> Signup and view all the answers

    Графикалық модель дегеніміз не?

    <p>Нысандарды графикалық бейне түрінде көрсету</p> Signup and view all the answers

    Модельді ұсыну барысында қолданылатын зерттеу нәтижелерін баяндау формасы қандай?

    <p>Ғылыми есеп</p> Signup and view all the answers

    Кестелік модельдің сипаттамасы қандай?

    <p>Нысандар мен қасиеттер тізімі</p> Signup and view all the answers

    Зерттеуді белгілі бір ғылыми іс-шарада ауызша айтып беру формасы қандай?

    <p>Баяндама</p> Signup and view all the answers

    Географияның зерттеу нысандарының кеңістік моделін жасауымен қатар дамып жатқан ғылым саласы қандай?

    <p>Картография</p> Signup and view all the answers

    Модель түрлерінің бірі математикалық формулалар арқылы жасалатын модельді қалай атайды?

    <p>Математикалық модель</p> Signup and view all the answers

    Географияның басқа ғылымдардан ерекшелігін сипаттайтын бірінші ерекшелік қандай?

    <p>Географиялық орта элементтерінің кеңістіктегі орны мен арақатынасын зерттеу</p> Signup and view all the answers

    Табиғи қоғамдық ғылымдар не туралы зерттейді?

    <p>Табиғат пен қоғамның байланысын</p> Signup and view all the answers

    Блок-сызба дегеніміз не?

    <p>Алгоритмдер мен үдерістерді сызықтар арқылы байланысқан блоктар</p> Signup and view all the answers

    Диаграмма қандай ақпаратты көрсетеді?

    <p>Бірнеше шамалардың арақатынасын</p> Signup and view all the answers

    География ғылымының маңызды зерттеу бағыттарының бірі қандай?

    <p>Табиғатты пайдалану және қорғау мәселелері</p> Signup and view all the answers

    Қоғамның өндіргіш күштерінің аумақтық ұйымдасуын зерттеу не істейді?

    <p>Табиғи және әлеуметтік-экономикалық құрылымдарды анықтайды</p> Signup and view all the answers

    Тұрақты дамудың кеңістіктік әлеуетін қамтамасыз ету не мақсатты көздейді?

    <p>Экологиялық, әлеуметтік, саяси жанжалдарды азайту</p> Signup and view all the answers

    Қолданбалы картографиялық зерттеулер не мақсатта жүргізіледі?

    <p>Сандық карталарды құрастыру</p> Signup and view all the answers

    Географиялық орта қандай элементтерден тұрады?

    <p>Қоғам және табиғат элементтерінен</p> Signup and view all the answers

    Географияның зерттеу тәсілдері қандай шамаларды қамтиды?

    <p>Барлық аспектімен байланысты ақпараттар</p> Signup and view all the answers

    География ғылымында табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланысты зерттейді, бұл қандай ұғымды білдіреді?

    <p>Табиғи және әлеуметтік деңгейдегі байланыс</p> Signup and view all the answers

    Стационарлық әдіс не үшін қолданылатын әдіс?

    <p>Нысанның кеңістік және уақыт ішіндегі өзгерістерін зерттеу үшін.</p> Signup and view all the answers

    Картометриялық талдау не үшін қажет?

    <p>Арақашықтықтарды, биіктіктер мен тереңдіктерді анықтау үшін.</p> Signup and view all the answers

    Жүйелеу әдісінің мақсаты неде?

    <p>Нысанды құрамдас бөліктерге жіктеу.</p> Signup and view all the answers

    Геродот, Страбон және Аристотель әдісі қандай?

    <p>Салыстырмалы-географиялық әдіс.</p> Signup and view all the answers

    Жалпылау әдісі нені зерттейді?

    <p>Нысанның жалпы қасиеттерін.</p> Signup and view all the answers

    Деректерді өңдеу мен талдаудың қайсысы мақсат емес?

    <p>Зерттелетін нысандарды классификациялау.</p> Signup and view all the answers

    Сандық деректер не туралы нақты мәлімет береді?

    <p>Нысандардың өлшемдері, ауқымдары мен мерзімдері.</p> Signup and view all the answers

    А.Гумбольдт қандай әдістің негізін салушы?

    <p>Салыстырмалы-географиялық әдіс.</p> Signup and view all the answers

    Теориялық әдістің ішінде қайсысы ең кең қолданылады?

    <p>Жүйелеу.</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Географиялық Зерттеу Әдістері

    • Географиялық орта - бұл табиғи және қоғамдық факторлар мен процестердің күрделі жүйесі, өте кең ауқымды, қарама-қайшылыққа толы біртұтас әлем.

    • География ғылымының басқа ғылымдардан ерекшелігі, ол географиялық орта элементтерінің кеңістіктегі орны мен олардың өзара байланысын зерттейді.

    • География табиғат пен қоғам туралы ғылымдардың тоғысында дамитын ғылым.

    • География табиғат пен қоғамдағы құбылыстар мен процестердің өзара байланыстарын, әрекеттесуін, шарттастығы мен кеістіктік таралуын зерттейді.

    • География көптеген ғылым салаларымен байланысады, алуан түрлі ақпаратты пайдаланады, сонымен қатар басқа ғылымдарда оның ақпаратын пайдалана алады.

    Картография

    • Картография - бұл географиялық ортаның кеңістік моделін құрумен байланысты ғылым. Географиямен бірге дамып жатқан ғылым саласы.

    География ғылымының маңызды зерттеу бағыттары:

    • Табиғатты пайдалану және қорғау мәселелерін зерттеу - Құрлықтар мен мұхиттардың табиғат ресурстарын тиімді пайдалануды, сонымен қатар аумақтық экологиялық проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.

    • Қоғамның өндіргіш күштерінің аумақтық ұйымдасуын зерттеу - Табиғи және әлеуметтік-экономикалық құрылымдарды анықтайды.

    • Тұрақты дамудың кеңістіктік әлеуетін қамтамасыз ету - Экологиялық, әлеуметтік, ұлттық, саяси, әскери жанжалдар мен апаттардың қаупін азайту мақсатын көздейді.

    • Қолданбалы картографиялық зерттеулер - Сандық карталардың құрастырылуына статистикалық, жедел ақпараттармен қатар ғарыштық түсірілімдер пайдаланылып, жер бетіндегі құбылыстар мен нысандарды танып білуге, олардың өзгерістерін бақылауға және болжауға мүмкіндік береді.

    Географиялық Зерттеу Әдістері

    • Ғылыми әдіс - Зерттеу пәнін жан-жақты, шынайы бейнелеуге, оның мәнін ашып көрсетуге, заңдылықтарын танып білуге жалпы тәсіл.

    • Далалық әдіс - Бұл әдіс белгілі бір маршруттар бойынша жүріп өту барысында және сипаттаулар жасау, өлшеу жұмыстарын жүргізу барысында зерттеу нысаны туралы деректер жинақтау және өңдеу әдістерін қамтиды.

    Далалық Зерттеу Әдістерінің Tүрлері:

    • Экспедиция - Мерзімдік сипатта болатын далалық зерттеу әдісі.
    • Стационар - Тұрақты сипатта болатын далалық зерттеу әдісі.

    Экспедицияда қолданылатын тәсілер:

    • Маршруттық байқаулар
    • Өлшеулер жүргізу
    • Су, топырақ, ауа сынамаларын алу
    • Тау жыныстарын, топырақ үлгілерін жинау
    • Өсімдіктер мен жәндіктердің коллекцияларын жинақтау
    • Далалық эксперимент
    • Фото, бейнетүсірілімдер жасау
    • Сауалнамалар жүргізу

    Стационарлық әдіс:

    • Нысанның, құбылыс пен үдерістің кеңістік және уақыт ішіндегі өзгерістерін нақты зерттеуге мүмкіндік береді.

    Картографиялық әдіс:

    • Картаны дереккөз ретінде, бейнеленген нысандар, құбылыстар мен үдерістерді жаңа білім алу үшін пайдалану әдісі.

    Картометриялық талдау:

    • Карта бойынша арақашықтықтарды, координаталарды, биіктіктер мен тереңдіктерді, бағыттарды анықтау.

    Статистикалық талдау:

    • Ауаның ластану картасы мен тыныс жолдары ауруларының деңгейі берілген картаны талдау.

    Теориялық әдіс:

    • Зерттелетін нысанды танып білу мақсатында ой әрекетіне негізделетін әдістер жиынтығы.

    Жүйелеу:

    • Зерттелетін географиялық нысанды немесе құбылысты құрамдас бөліктерге ойша жіктеп алып, оның құрылымын, қасиеттерін, байланыстарын зерттеуге бағытталатын теориялық әдіс.

    Жалпылау:

    • Зерттелетін географиялық нысанның немесе құбылыстың құрамдас бөліктерін, олардың қасиеттерін, байланыстарын ойша біріктіру арқылы нысанды біртұтас түрде танып білу.

    Салыстырмалы-географиялық әдіс:

    • Геродот, Страбон, Аристотель еңбектерінде қолданылған.

    А.Гумбольдт:

    • Салыстырмалы-географиялық әдістің негізін салған неміс ғалымы.

    Деректерді Өңдеу мен Талдаудың Мақсаттары:

    • Бастапқы материалды реттеу және деректерді біртұтас жүйеге келтіру
    • Деректердегі қателіктерді, жетіспейшілікті табу және қою
    • Байқалмайтын тенденция, заңдылықтар мен байланыстарды анықтау
    • Зерттеу барысында күтпеген, байқалмаған жаңа фактілерді табу
    • Жинақталған деректердің дәлдігін анықтап, қортындылар жасау

    Сандық Деректер:

    • Географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды дәл сипаттап, олардың өлшемдері, ауқымдары, мерзімдері туралы нақты мәлімет береді.

    • Жердің ең беткі жұқа қатты қабығы - жер қыртысы. Оның орташа қалыңдығы мұхиттар астында 5-10 км, материктерде 35-40 км, биік тауларда 70 км-ге дейін жетеді.

    Географиялық Модельдер

    • Блок-сызба - Алгоритмдер мен процестерді сызықтар арқылы байланысқан әртүрлі пішіндегі блоктар түрінде бейнелеу.

    • Диаграмма - Бірнеше шамалардың арақатынасын көрсететін деректердің графикалық көрсетілімі.

    • Модельдеу - Модельді құрастыру кезеңдерін түгел қамтитын үдеріс.

    • Модель - Нақты нысанның, құбылыс немесе үдерістің жеңілдетілген үлгісі.

    • Иоган Генрих фон Тюнен - Географиядағы ғылыми негіздегі алғашқы модельді жасаған мекленбургтік (Германия) помещик.

    • 1826 жыл - Ғылыми негіздегі алғашқы модель жасалған жыл.

    Модель Түрлері:

    • Ақпараттық модель - Нысан, құбылыс немесе үдерістің қасиеттері мен күйін, маңызды байланыстарын сипаттайтын ақпараттардан жинақталатын модель түрі.

    • Графикалық модель - Нысандар, құбылыстар немесе үдерістерді графикалық бейнелер түрінде көрнекі түрде көрсету тәсілі .

    • Кестелік модель - Нысандар, құбылыстар, үдерістер немесе олардың қасиеттері тізім түрінде болатын модель түрі.

    • Нысандар, құбылыстар, үдерістердің шамалары ұяшықтарға орналастырылатын тікбұрышты болатын модель түрі.

    • Математикалық модель - Нысанның, құбылыс немесе үдерістің сандық сипаттамалары математикалық формулалар арқылы жасалатын модель түрі.

    Зерттеу Нәтижелерін Ұсыну Формалары:

    • Ғылыми есеп
    • Баяндама
    • Мақала
    • Реферат

    Ғылыми есеп:

    • Зерттеудің әдістері, кезеңдері, мазмұны мен нәтижелері баяндалатын құжат түрі.

    Баяндама:

    • Зерттеу нәтижесін белгілі бір ғылыми іс-шара кезінде ауызша айтып беру.

    Мақала:

    • Ғылыми немесе бұқаралық баспасөз үшін жазылады.

    Мақаланың Құрылымы:

    • Мақаланың атауы
    • Автор туралы деректер (аты-жөні, қызметі, мекеме нұсқауы)
    • Аннотация (қысқаша сипаттама)
    • Кіріспе (зерттеудің мақсаты мен практикалық маңызы)
    • Негізгі бөлім (талдау, салыстыру және зерттеу әдісін сипаттау)
    • Қорытынды (зерттеу нәтижелері)
    • Әдебиеттер тізімі

    Реферат:

    • Зерттеу нәтижелерін қысқаша түрде баяндау, әдебиеттерге шолу жасау.

    Таныстырылым:

    • Ақпаратты көрнекі және қабылдауға қолайлы түрде ұсыну.

    Таныстырылым Түрлері:

    • Қағаз түріндегі таныстырылым
    • Электрондық таныстырылым

    Қабырғалық Баяндама:

    • Зерттеудің нәтижесін ауызша баяндауды қажет етпейтін, тек көрнекі және қысқа түрде көпшілік назарына көрсету тәсілі.
    • Ақпараттық плакат немесе демонстрациялық модель түрінде болатын ұсынудың көрнекі формасы .

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Географиялық зерттеу әдістері PDF

    More Like This

    Untitled Quiz
    37 questions

    Untitled Quiz

    WellReceivedSquirrel7948 avatar
    WellReceivedSquirrel7948
    Untitled Quiz
    55 questions

    Untitled Quiz

    StatuesquePrimrose avatar
    StatuesquePrimrose
    Untitled Quiz
    50 questions

    Untitled Quiz

    JoyousSulfur avatar
    JoyousSulfur
    Untitled Quiz
    48 questions

    Untitled Quiz

    StraightforwardStatueOfLiberty avatar
    StraightforwardStatueOfLiberty
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser