İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları

Study Notes

Here are the study notes:

İş Sağlığı ve Güvenliği

İş sağlığı ve güvenliği uğraşısının öncelikli amacı, çalışma ortamındaki risklerin etkili şekilde kontrol altına alınması yolu ile iş kazalarının ve meslek hastalıklarının meydana gelmesini önlemektir.

Çalışma Yaşamı ve İnsan Sağlığı

İnsanlar neden çalışırlar?
- Beslenme, barınma, korunma
- Üretim, hizmet, ekonomik kazanım
- Statü, kimlik, aidiyet
Çalışma yaşamı ve insan sağlığı ilişkisi güçlüdür.

İş Sağlığı Tarihi

Paracelsus (Phillipus Theophratus Bombastus von Hohenheim; 1493-1541), İsviçreli doktor ve kimyager, modern tıbbın kurucularından biri olduğu kabul edilir.
Georgius Agricola (1494-1555), Alman bilim insanı, ilk maden mühendisi ve "Mineralojinin Babası" olarak bilinir.
Bernardino Ramazzini (1633-1714), meslek hastalıkları kitabı yazarı, çalışma koşulları ve sağlık ilişkileri konusunda özel bir yeri vardır.

Sanayi Devrimi

Sanayi devrimi, 1784 Watt buhar makinası ile başladı.
Sanayi devrimi, iş gücü artışı, göçler, aile parçalanması, kötü beslenme, iş kazaları, bulaşıcı hastalıklar, yoksulluk ve sınıf farklarını beraberinde getirdi.

Uluslararası Çalışma Örgütü - ILO

Uluslararası Çalışma Örgütü - ILO, 1919 yılında kuruldu.
ILO, en eski Birleşmiş Milletler kuruluşu, üç taraflı tek Birleşmiş Milletler kuruluşu, Hükümetler, İşverenler ve Çalışan temsilcilerinin yer aldığı kuruluştur.

Çalışan Sağlığı

Çalışan sağlığı hizmetleri, çalışanın fiziksel, mental, psikososyal sağlıklarını yükseltmek, iş kazaları, meslek hastalıkları, kronik hastalıklar, işçi eğitimi gibi konuları kapsar.

Riskli Çalışan Grupları

Riskli çalışan grupları:
- Kadınlar
- Çocuklar
- Yaşlılar
- Engelliler
- Kronik hastalığı olanlar

Dünyada Çalışanların Durumu

OECD, Better Life Index, iş-yaşam dengesi için en önemli hususlar, insanların işte geçirdikleri zaman, kaç kişinin çok uzun saatler çalıştığı, boş zaman için ne kadar zaman kaldığı gibi konuları kapsar.

İş Kazaları

İş kazaları, beklenmeyen ve öngörülmemiş bir olaydır.
İş kazalarının etkileri ve maliyeti:
- Çalışan açısından: Yaralanmalar, geçici iş göremezlik, sürekli iş göremezlik (Maluliyet), ölüm
- İşveren açısından: Makine, malzeme, ürün kaybı, verim kaybı, maliyet artışı, manevi acı
İş kazaları, Türkiye’de 4/a Kapsamında Zorunlu Sigortalıların ve İşyerlerinin İşyeri Büyüklüğüne Göre Dağılımı, 2019 yılında incelendiğinde, iş kazası sıklığının yüksektir.

Meslek Hastalıkları

Meslek hastalıkları, işle ilişkili hastalıklardır.
Meslek hastalıklarının türleri:
- Fiziksel etkenlere bağlı: 7 tür hastalık vardır.
- Kimyasal etkenlere bağlı: 41 tür hastalık vardır.
- Biyolojik etkenlere bağlı: 9 tür hastalık vardır.
Meslek hastalıkları, Dünya Sağlık Örgütü tanımı: «Asıl olarak işe bağlı aktivitelerden kaynaklanan risk faktörlerine maruz kalmanın sonucunda meydana gelen hastalık»
Türkiye’de meslek hastalıkları sayısı, 1995-2019 yılları arasında birkaç yüz değerinden 1000 sayısının biraz üzerine çıkmıştır.### Mesleki Hastalıklar
C grubunda yer alan toza bağlı hastalık örnekleri: silikozis, asbestozis, siderozis, mesleksel bronşiyal astım
D grubunda yer alan mesleki bulaşıcı hastalıklar: çeşitli enfeksiyon hastalıkları

COVID-19 ve Mesleki Hastalık

Sağlık çalışanlarında COVID-19 görülmesi durumunda meslek hastalığı olarak kabul edilmesi
Yönetmelik, D-4 alt başlığında "Meslek gereği enfeksiyon hastalıklarına özellikle maruz kişilerdeki enfeksiyon hastalıkları" yer almaktadır
Sağlık kuruluşlarında çalışanlarda görülen iki hastalık: viral hepatit ve tüberküloz

COVID-19'nin Mesleki Hastalık Olarak Kabulü

Sağlık çalışanında coronavirus hastalığı söz konusu olduğunda, hastalığın meslekten kaynaklandığının klinik ve laboratuvar bulguları ile belirlenmesi
Sosyal Sigorta Sağlık Kurulunun karar vermesi gerekmektedir

Çözüm Önerisi

"Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde" değişiklik yapılarak D-4 başlığında yer alan hastalıklara coronavirus enfeksiyonu eklenebilir
Böylelikle sağlık çalışanlarında, özellikle coronavirus hastalarının tanı ve tedavisinin yapıldığı bölümlerde (örneğin yoğun bakım birimlerinde) çalışanlarda görülen coronavirus enfeksiyonu da meslek hastalığı olarak kabul edilir

Description

Bu ders notlarında iş sağlığı ve güvenliği temel konuları ele alınmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği tarihi, tanımları, göstergeleeri ve çalışma yaşamında risk kontrolü gibi konulara değinilmektedir.