İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları

Here are the study notes:

İş Sağlığı ve Güvenliği

• İş sağlığı ve güvenliği uğraşısının öncelikli amacı, çalışma ortamındaki risklerin etkili şekilde kontrol altına alınması yolu ile iş kazalarının ve meslek hastalıklarının meydana gelmesini önlemektir.

Çalışma Yaşamı ve İnsan Sağlığı

• İnsanlar neden çalışırlar?
  • Beslenme, barınma, korunma
  • Üretim, hizmet, ekonomik kazanım
  • Statü, kimlik, aidiyet
• Çalışma yaşamı ve insan sağlığı ilişkisi güçlüdür.

İş Sağlığı Tarihi

• Paracelsus (Phillipus Theophratus Bombastus von Hohenheim; 1493-1541), İsviçreli doktor ve kimyager, modern tıbbın kurucularından biri olduğu kabul edilir.
• Georgius Agricola (1494-1555), Alman bilim insanı, ilk maden mühendisi ve "Mineralojinin Babası" olarak bilinir.
• Bernardino Ramazzini (1633-1714), meslek hastalıkları kitabı yazarı, çalışma koşulları ve sağlık ilişkileri konusunda özel bir yeri vardır.

Sanayi Devrimi

• Sanayi devrimi, 1784 Watt buhar makinası ile başladı.
• Sanayi devrimi, iş gücü artışı, göçler, aile parçalanması, kötü beslenme, iş kazaları, bulaşıcı hastalıklar, yoksulluk ve sınıf farklarını beraberinde getirdi.

Uluslararası Çalışma Örgütü - ILO

• Uluslararası Çalışma Örgütü - ILO, 1919 yılında kuruldu.
• ILO, en eski Birleşmiş Milletler kuruluşu, üç taraflı tek Birleşmiş Milletler kuruluşu, Hükümetler, İşverenler ve Çalışan temsilcilerinin yer aldığı kuruluştur.

Çalışan Sağlığı

• Çalışan sağlığı hizmetleri, çalışanın fiziksel, mental, psikososyal sağlıklarını yükseltmek, iş kazaları, meslek hastalıkları, kronik hastalıklar, işçi eğitimi gibi konuları kapsar.

Riskli Çalışan Grupları

• Riskli çalışan grupları:
  • Kadınlar
  • Çocuklar
  • Yaşlılar
  • Engelliler
  • Kronik hastalığı olanlar

Dünyada Çalışanların Durumu

• OECD, Better Life Index, iş-yaşam dengesi için en önemli hususlar, insanların işte geçirdikleri zaman, kaç kişinin çok uzun saatler çalıştığı, boş zaman için ne kadar zaman kaldığı gibi konuları kapsar.

İş Kazaları

• İş kazaları, beklenmeyen ve öngörülmemiş bir olaydır.
• İş kazalarının etkileri ve maliyeti:
  • Çalışan açısından: Yaralanmalar, geçici iş göremezlik, sürekli iş göremezlik (Maluliyet), ölüm
  • İşveren açısından: Makine, malzeme, ürün kaybı, verim kaybı, maliyet artışı, manevi acı
• İş kazaları, Türkiye’de 4/a Kapsamında Zorunlu Sigortalıların ve İşyerlerinin İşyeri Büyüklüğüne Göre Dağılımı, 2019 yılında incelendiğinde, iş kazası sıklığının yüksektir.

Meslek Hastalıkları

• Meslek hastalıkları, işle ilişkili hastalıklardır.
• Meslek hastalıklarının türleri:
  • Fiziksel etkenlere bağlı: 7 tür hastalık vardır.
  • Kimyasal etkenlere bağlı: 41 tür hastalık vardır.
  • Biyolojik etkenlere bağlı: 9 tür hastalık vardır.
• Meslek hastalıkları, Dünya Sağlık Örgütü tanımı: «Asıl olarak işe bağlı aktivitelerden kaynaklanan risk faktörlerine maruz kalmanın sonucunda meydana gelen hastalık»
• Türkiye’de meslek hastalıkları sayısı, 1995-2019 yılları arasında birkaç yüz değerinden 1000 sayısının biraz üzerine çıkmıştır.### Mesleki Hastalıklar
• C grubunda yer alan toza bağlı hastalık örnekleri: silikozis, asbestozis, siderozis, mesleksel bronşiyal astım
• D grubunda yer alan mesleki bulaşıcı hastalıklar: çeşitli enfeksiyon hastalıkları

COVID-19 ve Mesleki Hastalık

• Sağlık çalışanlarında COVID-19 görülmesi durumunda meslek hastalığı olarak kabul edilmesi
• Yönetmelik, D-4 alt başlığında "Meslek gereği enfeksiyon hastalıklarına özellikle maruz kişilerdeki enfeksiyon hastalıkları" yer almaktadır
• Sağlık kuruluşlarında çalışanlarda görülen iki hastalık: viral hepatit ve tüberküloz

COVID-19'nin Mesleki Hastalık Olarak Kabulü

• Sağlık çalışanında coronavirus hastalığı söz konusu olduğunda, hastalığın meslekten kaynaklandığının klinik ve laboratuvar bulguları ile belirlenmesi
• Sosyal Sigorta Sağlık Kurulunun karar vermesi gerekmektedir

Çözüm Önerisi

• "Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde" değişiklik yapılarak D-4 başlığında yer alan hastalıklara coronavirus enfeksiyonu eklenebilir
• Böylelikle sağlık çalışanlarında, özellikle coronavirus hastalarının tanı ve tedavisinin yapıldığı bölümlerde (örneğin yoğun bakım birimlerinde) çalışanlarda görülen coronavirus enfeksiyonu da meslek hastalığı olarak kabul edilir