Introdución ao PIB e Conceptos Relacionados

Conceptos Básicos da Economía

• Para comprender a economía española e mundial, é necesario coñecer os conceptos básicos
• Os problemas económicos atraen a atención dos medios e inflúen en conversacións tanto no ámbito público coma no privado

Introdución ao PIB e Conceptos Relacionados

• Termos como PIB, IPC, inflación e déficit comercial son comúns
• Para comprender a información económica, é importante adquirir coñecementos adecuados
• Os coñecementos adquiridos servirán para fundamentar análises económicas prospectivas de rexións, estados, sectores ou institucións

Obxectivos do Primeiro Tema

• Determinar o obxectivo das actividades económicas e por que as persoas participan nelas
• Explorar como as actividades económicas xeran renda e os tipos de rendas xeradas
• Definir o valor engadido e como se pode incorporar valor aos produtos existentes
• Distinción entre produtos finais e intermedios
• Coñecer as cadeas de valor e como medir o valor total da produción
• Definir o PIB e como calculalo
• Utilizar o PIB e o Valor Engadido para análises económicas
• Consideracións para comparacións do PIB entre países ou momentos temporais
• Avaliar se o PIB é unha boa medida do nivel de vida ou benestar dun país, explorando outras métricas

Xerar Renda e Financiar o Consumo

• O obxectivo das actividades económicas pasa por xerar renda e financiar o consumo
• As rendas xeradas inclúen Rendas do Traballo (para empregados) e Rendas do Capital (para financiadores)

Actividade Económica e Renda

• A actividade económica necesita capital, traballo e materiais
• Nun serradoiro, os produtos e servizos son mercads aos provedores (materias primas, enerxía, etc)
• O capital e o traballo elaboran produtos que se venden nos mercados

Flujo de Pagos nun Serradoiro

• Os ingresos da venda de produtos se destinan a provedores de consumos intermedios (materias primas, enerxía, auga, etc.) e a traballadores (Rendas do Traballo)
• O excedente resultante son as Rendas do Capital, que non necesariamente equivalen ao beneficio empresarial para os propietarios

Valor Engadido e Rendas

• As rendas xeradas son as percibidas polo Traballo e o Capital
• O Valor Engadido é a suma de rendas, calculable como a diferenza entre ingresos e compras a provedores
• Esta diferenza non é igual aos Custos de Produción

Xerar Renda e Viabilidade Económica

• O obxectivo das actividades económicas é unir elementos nunha instalación produtiva para xerar renda
• A renda xerada provén do valor engadido aos consumos intermedios
• Unha actividade económica sen valor engadido non é viable

Incorporar Novo Valor

• O traballo e capital son esenciais
• Un serradoiro transforma unha árbore en taboleiro mediante o traballo dos empregados e a maquinaria
• Incorporar valor é aplicable a distintos sectores, como unha tenda de alimentación

Actores na Produción

• Múltiples actores desempeñan papeis nas actividades produtivas
• Uns aportan traballo (a cambio de salarios), outros capital (a cambio de dividendos ou intereses)

Produtos Finais e Intermedios

• As actividades económicas producen bens para consumo final, intermedios ou para converterse en capital
• A clasificación depende do uso
• Os produtos finais non se transforman en novos produtos
• Inclúen bens e servizos para individuos, empresas (maquinaria), administracións públicas e exportacións

Cadea de Valor

• A cadea de valor dun produto refírese ás etapas desde a extracción da materia prima ata o consumidor
• Cada etapa a realizan diferentes empresas
• Cada empresa engade valor ao produto

Cálculo da Xeración de Renda

• Calcular a xeración de renda sumarizando a xeración de renda ou o valor engadido en cada actividade económica

Exemplo da Cadea de Valor: Mobles de Madeira

• O propietario do monte produce árbores
• Un serradoiro produce taboleiros
• Unha empresa fabrica mobles e os vende ao consumidor

Análise do Valor Total na Cadea de Valor

• O valor total da produción non é a simple suma das producións de cada etapa para evitar contabilizacións dobres
• A madeira contabilízase cando se produce e vende, pero tamén está integrada no valor da produción vendida polo serradoiro

Visión Alternativa da Cadea de Valor

• Nunha instalación que integra verticalmente a cadea de valor, o valor do producido é o dos mobles, xa que a madeira e os taboleiro se incorporan aos mesmos

Xeración de Renda e Valor Total

• Calcular consumos intermedios e valor engadido
• Hai que evitar a dobre contabilización eliminando os consumos intermedios e sumando o valor dos produtos para o consumo final

Definición e Relevancia do PIB

• O Produto Interior Bruto (PIB) é unha variable que mide a evolución económica e o nivel de vida dun país
• Para calcular correctamente o valor do PIB, evítanse as dobres contabilizacións

Cálculo do PIB

• O PIB é equivalente á suma dos valores engadidos nas actividades económicas: 𝑃𝐼𝐵 = ∑(𝑃 – 𝐶𝑖) = ∑𝑉𝐸
• O PIB tamén se pode calcular como a suma das rendas xeradas na economía: 𝑃𝐼𝐵 = ∑𝑉𝐸 = 𝑆𝑎𝑙𝑎𝑟𝑖𝑜𝑠 + 𝐸𝐵𝐸
• O PIB tamén se mide como a suma dos produtos e servizos finais adquiridos no mercado: 𝑃𝐼𝐵 = 𝐶𝐹 + 𝐹𝐵𝐶 + (𝐸𝑥𝑝 – 𝐼𝑚𝑝)

Cálculo do PIB por Produto, Destino e Renda

• O cálculo do PIB por produto vén do valor engadido
• O cálculo do PIB por destino suma o Consumo final + a Formación Bruta de Capital + (Exportacións - Importacións)
• O cálculo do PIB pola renda suma os salarios + o excedente bruto de explotación

Contas Económicas e PIB

• As contas económicas dun país se organizan de acordo cos tres xeitos de cálculo do PIB
• As contas anuais da Galiza poden axudar a entender mellor o concepto de PIB

Pacto Verde Europeo e PIB

• Un dos obxectivos principais é reducir o consumo de materiais
• Mellorando a eficiencia no uso dos recursos materiais ten un impacto no PIB
• Pode ter algunha relación entre as tres perspectivas do PIB

Bens Non de Mercado e PIB

• O PIB exclúe os bens e servizos non producidos por empresas no mercado debido dificultades de valoración
• Un traballador se reduce a produción nacional ao facer a súa propia comida
• Unha vaga de incendios incrementaria o PIB

Medidas para Comparar o PIB

• Para comparar o PIB entre países, é común dividir entre a poboación
• O PIB per cápita é a renda media
• Mide a produción de bens e servizos corrixida pola escala do país

PIB Nominal vs PIB Real

• O PIB nominal mide os prezos correntes
• O PIB real mide os prezos constantes
• As dúas medidas son esenciais para comprender o comportamento da economía e analizar o crecemento económico real

PIB Nominal

• Mide o valor monetario total de bens e servizos cos prezos vixentes
• Inclúe cambios nos prezos, como inflación ou deflación
• Útil para coñecer o tamaño absoluto da economía no momento actual
• Non permite comparar períodos diferentes pola variación dos prezos

PIB Real

• Mide a evolución axustada para eliminar os prezos dun ano base
• Útil para medir o crecemento económico ao longo do tempo
• Fundamental para comparar o crecemento económico ao longo do tempo ou entre diferentes economías

Deflactor do PIB

• O deflactor do PIB mide os cambios nos prezos da economía
• Permite comparar o PIB real e o nominal: 𝐷𝑒𝑓𝑙𝑎𝑐𝑡𝑜𝑟 𝑑𝑜 𝑃𝐼𝐵 = (𝑃𝐼𝐵 𝑛𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑙 / 𝑃𝐼𝐵 𝑟𝑒𝑎𝑙) × 100

Resumo das Diferenzas entre PIB Nominal e Real

• O PIB nominal usa prezos correntes e inclúe a inflación
• O PIB real usa prezos dun ano base e non inclúe a inflación

Poder Adquisitivo

• A Paridade de Poder Adquisitivo elimina as distorsións causadas polas diferencias nos niveis de prezos e nas taxas de cambio entre moedas
• O PPA axuda a realizar comparacións máis precisas do PIB entre países, xa que reflicte a capacidade real de compra das persoas en cada economía
• É unha ferramenta fundamental para comparar economías a nivel global de forma máis xusta e realista

Funciona a PPA

• Calcula o tipo de cambio entre as moedas de dous países, ou entre a capacidade de compra da mesma moeda en dous países diferentes, baseado nos prezos dunha cesta común de bens e servizos
• O tipo de cambio PPA: 𝑇𝑖𝑝𝑜 𝑑𝑒 𝑐𝑎𝑚𝑏𝑖𝑜 𝑃𝑃𝐴 = (𝑃𝑟𝑒𝑧𝑜 𝑑𝑎 𝑐𝑒𝑠𝑡𝑎 𝑛𝑜 𝑝𝑎í𝑠 𝐴 (𝑒𝑛 𝑚𝑜𝑒𝑑𝑎 𝐴) / 𝑃𝑟𝑒𝑧𝑜 𝑑𝑎 𝑚𝑒𝑠𝑚𝑎 𝑐𝑒𝑠𝑡𝑎 𝑛𝑜 𝑝𝑎í𝑠 𝐵 (𝑒𝑛 𝑚𝑜𝑒𝑑𝑎 𝐵))

Limitacións do PIB

• Avaliar benestar
• O criterio do PIB non evalúa adecuadamente o benestar

Alternativas ao PIB

• O Índice de Desenvolvemento Humano ten en conta a vida longa e saudable, unha educación formal e un nivel de vida digno.
• Tres dimensións mídense con catro indicadores: esperanza de vida, anos esperados de escolarización, anos medios de escolarización e Renda Nacional Bruta per cápita (INB).

Desigualdade e Distribución da Renda

• A renda non se distribúe uniformemente entre toda a poboación
• Precisase indicadores que recollan as diferenzas na repartición da renda
• Como Porcentaxe de Renda recibida polos máis pobres; Porcentaxe de renda recibida polos máis ricos