Chapter 1 cms

De wetenschap van taal

• De studie van taal gaat terug tot Panini in Zuid-Azië, Aristoteles in Europa en de School van het Mohisme in China.
• De historische taalkunde in Europa werd gestimuleerd door de ontdekking dat Hindi en andere Noord-Indiase talen verwant waren aan Europese talen.
• De structurele diversiteit van inheemse talen in Noord- en Zuid-Amerika leidde tot het structuralisme.
• Moderne generatieve taalkunde begon met Noam Chomsky.
• De Government and Binding (GB) benadering introduceerde modules van grammatica zoals X-Bar Theory en de Binding Module.
• Het doel van generatieve taalkunde is het creëren van een model dat alle grammaticale zinnen van een taal verklaart en ongrammaticale zinnen uitsluit.
• Chomsky breidde de generatieve taalkunde uit met de verklaring van Plato's probleem: hoe kinderen taal verwerven met beperkte input.
• Generatieve taalkunde richt zich op universalia (invariante aspecten) en parameters (variabele aspecten) van menselijke taal.
• Analysemodellen moeten voldoen aan de voorwaarde van verklarende adequaatheid: er moet bewijs zijn voor het kind om het model te kunnen vormen tijdens de taalverwerving.
• Recente generatieve taalkunde onderzoekt taal vanuit een biologisch plausibel perspectief, wat twijfel zaait over complexe mechanismen van oudere theorieën zoals GB Theory.
• Een model moet de grammaticaliteit van correcte zinnen verklaren, en de ongrammaticaliteit van incorrecte zinnen.

Principes van anaforen

• Reflectieve voornaamwoorden en hun antecedent bevinden zich in dezelfde zin.
• Niet-reflectieve voornaamwoorden en hun antecedent bevinden zich niet in dezelfde zin.
• Een zin is grammatical als deze geen grammaticale regels overtreedt.
• Acceptabiliteit verwijst naar of een moedertaalspreker de zin aanvaardt met de beoogde betekenis in een gegeven context.
• Syntactische overtredingen worden gemarkeerd met een asterisk (*), milde overtredingen met een vraagteken (?), variatie in acceptatie met een percentage (%) en semantische/pragmatische problemen met een hekje (#).
• Linguïsten gebruiken de Leipzig Glossing Convention voor het presenteren van taalkundige data.
• Morfologisch complexe woorden worden opgedeeld in morfemen, weergegeven met streepjes in de glossen.
• In gevallen van suppletie en fusionele morfologie worden punten gebruikt om betekeniseenheden te scheiden.
• Talen met complexe morfofonologie gebruiken een vierregelige gloss.
• Grammaticale personen worden aangegeven met cijfers (1, 2, 3).

Koreaanse taal

• Korean (kor) behoort tot de Koreanic taalfamilie en wordt gesproken door meer dan 80 miljoen mensen.
• De Altaic Hypothese, die suggereert dat Koreaans deel uitmaakt van de Altaic macro-phylum, wordt niet universeel geaccepteerd.

Zwartvoettaal

• Blackfoot (bla) is een Algonkische taal van de Algic familie.
• Het wordt gesproken in centraal-westelijk Noord-Amerika, op de grens tussen Canada en de Verenigde Staten.
• Blackfoot is een bedreigde taal, maar er zijn heroplevingspogingen gaande.

Prescriptivisme en Descriptivisme

• Linguïstiek beschrijft en analyseert hoe mensen taal gebruiken in het dagelijks leven.
• Prescriptivisme schrijft voor welke taalstandaarden acceptabel zijn, vaak op basis van autoriteit.
• Prescriptieve autoriteiten zijn o.a. het Nationaal Instituut voor de Koreaanse taal, de Académie Française en het Nationaal Instituut voor Japanse taal en taalkunde.
• Een prescriptieve grammatica bevat voorgeschreven regels en afgeraden vormen.
• Voorbeeld: de plaatsing van het voorzetsel "to" in vragen ("To whom do you wish to speak?" vs. "Who do you wish to speak to?").
• "Singular they" (bijv. "Everyone forgot their homework") wordt door sommige stijlhandleidingen afgekeurd maar wordt al sinds de 14e eeuw gebruikt en is nu meer geaccepteerd.
• Descriptivisme beschrijft en analyseert hoe taal daadwerkelijk wordt gebruikt, inclusief dialecten, sociolecten en idiolecten.

Bewijs van Syntactische Kennis

• Belangrijke doelen: hoe taal in de hersenen wordt verwerkt en hoe kinderen taal leren.
• Poverty of Stimulus (POS): kinderen krijgen niet genoeg data om alle taalregels te leren.
• Universal Grammar (UG): mensen worden geboren met een aangeboren taalvermogen.
• Subject-auxiliary inversion in het Engels illustreert POS.
• Kinderen maken geen fouten in vraagvorming waarbij lineaire volgorde wordt gebruikt, maar begrijpen de hiërarchische structuur: *Is the girl who playing is named Rosie?
• Kinderen weten dat het matrixhulpwerkwoord naar voren komt: Is the girl who is playing named Rosie?
• De Villiers (1995): kinderen begrijpen de ambiguïteit van "When did the boy say he hurt himself?" versus "When did the boy say how he hurt himself?".

Syntactische Theorievorming

• Generatieve grammatica probeert een model te creëren dat alle mogelijke zinnen in een taal vangt.
• Een syntactische analyse begint met een beschrijvende generalisatie op basis van verzamelde data.
• Reflexieve voornaamwoorden (caki in het Koreaans) kunnen in dezelfde of een andere zin verwijzen naar een zelfstandig naamwoord.
• In het Koreaans moet het reflexieve voornaamwoord na zijn antecedent komen.
• In Cayuga (cay) hoeven een kwantor (gwe:go˛h = 'all') en het zelfstandig naamwoord dat het wijzigt, niet samen te staan.
• In het Engels kan de kwantor ook 'zweven': All the children have eaten lunch vs. The children have all eaten lunch.
• Algemene regel: In Cayuga moet de 'zwevende' kwantor links staan van het zelfstandig naamwoord dat het wijzigt. In het Engels moet de 'zwevende' kwantor rechts staan.

Sleutelbegrippen

• Generatieve taalkunde: Een school van taalkunde die probeert onbewuste kennis van taal te modelleren.
• Universale: Een eigenschap van grammatica die invariant is en in alle talen voorkomt.
• Parameter: Een eigenschap van grammatica die varieert tussen talen.
• Prescriptivisme: De praktijk van het dicteren van standaardtaalgebruik.
• Descriptivisme: De praktijk van het beschrijven van feitelijk taalgebruik zonder waardeoordelen over de waargenomen vormen.
• Poverty of Stimulus: Het idee dat kinderen niet genoeg input krijgen om de regels van grammatica volledig te bepalen.
• Universal Grammar: Dat deel van de menselijke taal dat de hele soort door invariant is.
• Grammaticaal: Een zin is grammatical als deze geen enkele regel van de grammatica overtreedt.
• Aanvaardbaar: Een zin is aanvaardbaar als een moedertaalspreker oordeelt dat de zin de relevante betekenis heeft in de context die wordt besproken.
• Beschrijvende generalisatie: Een verklaring die een reeks gegevens kenmerkt door een patroon te vinden in de variabele van belang