Inleiding Filosofie

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat wordt bedoeld met de term 'archè' in de context van deze zoektocht?

  • Een magische praktijk die de natuur beïnvloedt
  • Een religieuze overtuiging over de oorsprong van het leven
  • Een natuurlijk verschijnsel dat alle elementen in de kosmos verbindt (correct)
  • Een filosofisch idee dat individuele verlangens bepaalt

Welke van de volgende uitspraken is een gevolg van de dubbele ontluistering?

  • Magische praktijken worden versterkt door de nieuwe filosofieën.
  • De wereld wordt uitsluitend gezien door een subjectieve lens.
  • Wetenschap en filosofie ontstaan uit een nieuwe kijk op de natuur. (correct)
  • De overtuiging in bovennatuurlijke krachten wordtouderwets.

Welke leermomenten worden in de tekst genoemd als gevolg van het opgeven van magische praktijken?

  • De kracht van bovennatuurlijke manipulatie.
  • De ontwikkeling van een objectief wereldbeeld. (correct)
  • Een geloof in kosmische sympathie met de wereld.
  • De behoefte aan absolute controle over de natuur.

Wat is een gevolg van het opgeven van de overtuiging dat bovennatuurlijke oorzaken de natuur besturen?

<p>De natuurlijke werkelijkheid wordt als zelfstandig en gereguleerd gezien. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat impliceert de uitspraak 'de almacht van het narcisme' in de context van de tekst?

<p>Kinderen geloven dat ze de wereld kunnen manipuleren naar hun wensen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de hoofdrol van mythen in het verklaren van de wereld?

<p>Ze vertellen hoe de wereld is ontstaan uit sacrale gebeurtenissen. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende tegenstellingen wordt niet door mythen verklaard?

<p>Natuur/mens (A)</p> Signup and view all the answers

Op welke manier geven mythen betekenis aan de wereld?

<p>Door het vertellen van concrete gebeurtenissen en verhaallijnen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is geen onderdeel van de mythische ervaring volgens de tekst?

<p>Een behoefte aan wetenschappelijke verklaring. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat kenmerkt een mythisch verhaal in tegenstelling tot logische verklaringen?

<p>Het heeft een heilig karakter. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de 'voortijdigheid' van een mythe?

<p>De tijdsituatie valt buiten menselijke tijd. (D)</p> Signup and view all the answers

Welk aspect is niet typisch voor het heilig karakter van een mythe?

<p>De nadruk op wetenschappelijke feiten. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van mythen volgens de beschreven eigenschappen?

<p>Het functioneren als een totaalreferentiekader voor de wereld. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken beschrijft niet wat filosofie is?

<p>Filosofie is gebaseerd op gezond verstand. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was de opvatting over de rol van filosofie in de middeleeuwen?

<p>Filosofie werd gezien als een dienstmaagd van de godgeleerdheid. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn karakteristieken van ideologie?

<p>Ideologie biedt vaak een totaliserend perspectief. (C)</p> Signup and view all the answers

Waarom kan filosofie dogmatisch worden?

<p>Als filosofen denken de absolute waarheid te kennen. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken is waar over wetenschap?

<p>Wetenschap is expliciet en rationeel. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke eigenschap maakt religie anders dan filosofie?

<p>Religie is altijd onkritisch maar expliciet. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van gezond verstand?

<p>Het is impliciet en vaak onkritisch. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt 'natuurfilosofie' gekarakteriseerd?

<p>Het is de filosofische benadering van natuurwetenschappelijke vragen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van een totalitair regime?

<p>Het leeft van terreur. (D)</p> Signup and view all the answers

Waarom is rebellie onmogelijk binnen een totalitaire staat?

<p>Omdat mensen wantrouwen hebben en elkaar niet vinden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat onderscheidt nazisme van andere vormen van nationalisme?

<p>Nazisme keert zich tegen Land/volk. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'nataliteit' in de context van de menselijke conditie?

<p>De mogelijkheid om te vernieuwen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat houdt 'vergeven' in volgens de gegeven informatie?

<p>Je moet de daad loszien van de dader. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van een waarheidscommissie, zoals die in Zuid-Afrika onder Nelson Mandela?

<p>Het voorkomen dat kwaad steeds terugkomt. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt aangeduid met de term SHOA?

<p>Een genocide gepleegd door Duitsland en Rusland. (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom is vergeten niet eenvoudig volgens de gegeven informatie?

<p>Vergeten is een overtreffende trap van vergeven. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een essentieel kenmerk van filosofie?

<p>Het voortkomen uit radicaal, kritisch, rationeel onderzoek. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste verschil tussen mythisch denken en wetenschappelijk denken?

<p>Mythisch denken schept orde en betekenis door verhalen. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke visie had Claude Lévi-Strauss over mythische verhalen?

<p>Ze zijn geen geslaagde verklaringen maar manieren om te begrijpen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'la pensée sauvage'?

<p>Het denken van natuurvolkeren dat als gelijkwaardig aan rationeel denken wordt gezien. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschouwen filosofen uit de Verlichting vaak mythen als?

<p>Irrationele en fantasierijke verhalen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt vaak gezegd over de overeenkomsten tussen filosofen?

<p>Ze hebben verschillende interpretaties en argumenten. (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom is het begrip 'mythisch verhaal' belangrijk voor natuurvolkeren?

<p>Het vormt de basis voor hun zelf- en wereldbeeld. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt de impact van filosofisch denken over het algemeen beoordeeld?

<p>Het heeft de afgelopen drieduizend jaar grotere waarde gekregen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was het belangrijkste doel van Thales' zoektocht?

<p>Het vinden van fundamentele inzichten die eenheid brachten in verschillende fenomenen (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beschrijvingen kenmerkt het werk van Thales in de meetkunde?

<p>Het fungeerde als basis voor landverdeling en bouwwerken. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het antropomorfisme in de context van Griekse filosofie?

<p>De praktijk om menselijke eigenschappen toe te passen op niet-menselijke dingen. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke belangrijke ontdekking deed Thales over geometrische verhoudingen?

<p>Ze waren onafhankelijk van kwantitatieve of materiële eigenschappen. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe droeg de Griekse taal bij aan de intellectuele vooruitgang tijdens Thales' tijd?

<p>Het vergemakkelijkte de formulering van abstracte ideeën. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over Thales' invloed op de filosofie is juist?

<p>Thales' zoektocht markeerde de geboorte van de filosofie als discipline. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat werd bedoeld met de 'veelheid en kosmos' in Thales' visie op de wereld?

<p>De wereld vertoonde orde en regelmaat temidden van veranderlijke fenomenen. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelde de polis-vorm in de wetenschappelijke mentaliteit van de Grieken?

<p>Het stimuleerde actieve participatie van burgers in bestuur en denken. (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Filosofie (definitie)

Filosofie is geen wijsheidsliteratuur, gezond verstand, wetenschap, ideologie, of religie.

Ideologie

Een systeem van ideeën en waarden met een totaliserende claim, vaak dogmatisch en onkritisch.

Gezond Verstand

Overtuigingen en waarden die we spontaan en vaak onkritisch aannemen als vanzelfsprekend.

Filosofie en Wetenschap (geschiedenis)

Tot de 17e eeuw waren filosofie en wetenschap vaak nauw verbonden. Soms beschouwde men wetenschappelijk werk zelfs als natuurfilosofie.

Signup and view all the flashcards

Filosofie en Religie (Middeleeuwen)

Tijdens de Middeleeuwen werd filosofie gezien als dienend aan religie.

Signup and view all the flashcards

Dogmatisme

Een standvastig geloof in een doctrine of overtuiging, vaak onkritisch en inflexibel.

Signup and view all the flashcards

Filosofie en Ideologie (dogmatisme)

Als filosofische systemen vastgeroeste en onveranderlijke ideeën introduceren, kunnen ze tot ideologieën evolueren.

Signup and view all the flashcards

Verschil filosofie en wetenschap

Filosofie gaat verder dan pure observatie; wetenschap baseert zich op observatie en experiment. Filosofie is niet altijd direct toepasbaar, terwijl wetenschap vaak direct toepasbaar is.

Signup and view all the flashcards

Filosofie

Een geheel van overtuigingen en waarden, voortkomend uit een kritisch en rationeel onderzoek naar de werkelijkheid en haar fundamenten. Het probeert de samenhang van alles te begrijpen, met zowel theoretische als praktische implicaties.

Signup and view all the flashcards

Mythos

Verhalen, vaak met mythische wezens, die gebruikt worden om orde en betekenis te creëren in de wereld, vooral bij natuurvolkeren. Het is een manier van denken gebaseerd op concrete symbolen.

Signup and view all the flashcards

Logos

Een rationele en abstracte manier van denken die de wereld probeert te ordenen en verklaren, in tegenstelling tot mythos. Wetenschap is een voorbeeld.

Signup and view all the flashcards

Denkstrategieën (Mythisch)

Deze strategieën gebruiken concrete symbolen in verhalen om orde en betekenis te scheppen.

Signup and view all the flashcards

Denkstrategieën (Wetenschappelijk)

Deze strategieën gebruiken abstracte begrippen om de wereld te ordenen en verklaren.

Signup and view all the flashcards

La pensée sauvage

Het wilde denken

Signup and view all the flashcards

Descartes' Le scandale des philosophes

Descartes' observatie van de conflicterende standpunten onder filosofen; een kritische term.

Signup and view all the flashcards

Filosofisch onderzoek

Een kritisch onderzoek naar de werkelijkheid en haar fundamenten.

Signup and view all the flashcards

Mythe als verklaring

Mythen dienen als verklaringen voor de wereld en haar ordening, voortkomend uit sacrale gebeurtenissen.

Signup and view all the flashcards

Fundamentele tegenstellingen

Mythen verklaren hoe belangrijke tegenstellingen, zoals hemel/aarde of man/vrouw, ontstaan en wat hun betekenis is.

Signup and view all the flashcards

Verhaalvorm vs. logica

Mythen gebruiken concrete gebeurtenissen en verhaallijnen om betekenis te geven aan de wereld, in plaats van logische argumenten.

Signup and view all the flashcards

Mythe als totaalreferentiekader

Voor de mythische mens biedt de mythe geen wetenschappelijke verklaring, maar een wereldbeeld dat dient als een compleet referentiekader.

Signup and view all the flashcards

Leven binnen de mythe

De mythische mens leeft binnen de grenzen van de mythe, waar antwoorden altijd binnen datzelfde verhaal gevonden worden.

Signup and view all the flashcards

Heilig karakter van een mythe

Mythen bevatten bovennatuurlijke wezens zoals goden, geesten en helden, waardoor ze een heilig karakter krijgen.

Signup and view all the flashcards

Sacrale gebeurtenissen

Mythische verhalen worden gezien als sacrale gebeurtenissen, waardoor ze een heilige status krijgen.

Signup and view all the flashcards

Voortijdigheid van mythische gebeurtenissen

Mythische gebeurtenissen vinden plaats in een tijd die buiten de historische of menselijke tijd ligt, vaak in de oertijd of voortijd.

Signup and view all the flashcards

Thales van Milete

Een Griekse filosoof uit de 6e eeuw v. Chr. die wordt gezien als de grondlegger van de westerse filosofie.

Signup and view all the flashcards

Archè

Het oerprincipe, het fundamentele beginsel of de basis van alles. Thales probeerde het archè van de wereld te identificeren.

Signup and view all the flashcards

Thales' zoektocht

Het doel van Thales' studie was om fundamentele inzichten te vinden die eenheid brachten in verschillende fenomenen.

Signup and view all the flashcards

Vergelijken en generaliseren

Thales vergeleek gelijkaardige gevallen om zo naar universele principes te zoeken. Deze methode leidde tot generalisaties.

Signup and view all the flashcards

Onafhankelijke verhoudingen

Thales ontdekte dat bepaalde verhoudingen, zoals geometrische, onafhankelijk waren van kwantitatieve of materiële eigenschappen.

Signup and view all the flashcards

Het Ene

Een universeel principe dat alles omvat en verklaart. Thales zocht naar 'het Ene' om de veelheid van de wereld te verenigen.

Signup and view all the flashcards

Veelheid en Kosmos

De wereld is een eindeloze veelheid van veranderende fenomenen, maar er is ook orde en regelmaat in de kosmos.

Signup and view all the flashcards

De geboorte van de filosofie

De zoektocht naar het universele principe markeerde het begin van de filosofie als een discipline.

Signup and view all the flashcards

Objectief standpunt

De wereld beschouwen vanuit een onafhankelijk gezichtspunt, los van persoonlijke wensen.

Signup and view all the flashcards

Dubbele ontluistering

Het opgeven van de overtuiging dat de wereld aan onze wensen voldoet en dat bovennatuurlijke krachten de werkelijkheid beheren.

Signup and view all the flashcards

Magisch handelen

De overtuiging dat de wereld beïnvloed kan worden door rituelen en symbolen, gebaseerd op een kosmische sympathie.

Signup and view all the flashcards

Almacht van het narcisme

De illusie dat de wereld er alleen is om onze verlangens te dienen.

Signup and view all the flashcards

Totalitair regime

Een bestuursvorm waarbij de staat totale controle uitoefent over alle aspecten van het leven, inclusief politiek, economie, sociale en culturele domeinen. Het is een dictatuur met een ideologisch fundament dat alle aspecten van de samenleving doordringt.

Signup and view all the flashcards

Massamaatschappij

Een samenleving gekenmerkt door massaproductie, -consumptie en -media. Het is een samenleving waarin individuen anoniem zijn en geconfronteerd worden met een overvloed aan informatie en stimuli. Dit creëert een kwetsbaarheid voor manipulatie.

Signup and view all the flashcards

Terreur

Het gebruik van geweld, intimidatie en angst om mensen te onderdrukken en te controleren. Het is een instrument om de bevolking te gehoorzamen en te voorkomen dat men zich verzet tegen de heersende macht.

Signup and view all the flashcards

Nataliteit

Het geboortecijfer. Het aantal levendbarende geboorten in een bepaalde periode, meestal per duizend inwoners.

Signup and view all the flashcards

Arbeiden

De fysieke inspanning die nodig is om te overleven. Het creëren van voedsel en basisbehoeften om in leven te blijven.

Signup and view all the flashcards

Werken

Het creëren van apparaten, werktuigen en nuttige dingen. Het gaat verder dan alleen overleven en richt zich op het creëren van een complexere wereld.

Signup and view all the flashcards

Vergeven

Toestaan dat onrecht niet langer grip heeft op je leven. Het betekent niet dat je de daad goedkeurt, maar dat je loskomt van de pijn en bitterheid die ermee gepaard gaan.

Signup and view all the flashcards

Onvergeeflijke

Dadend waarbij de pijn en het leed zo enorm zijn dat vergeving onmogelijk wordt geacht. Vaak is dit verbonden met een wrede en systematische manier van handelen.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Inleiding Filosofie

  • Filosofie wordt vaak verkeerd begrepen en geassocieerd met populaire, oppervlakkige onderwerpen.
  • Filosofie is geen wijsheidsliteratuur, niet gebaseerd op gezond verstand, geen wetenschap, geen ideologie en geen religie.
  • Vanuit de 17e eeuw waren filosofie en wetenschap nauw verbonden.
  • Tot de middeleeuwen was de filosofie nauw verbonden met de godgeleerdheid.
  • De Oosterse filosofie heeft een sterke band met wijsheid en wijsheidsliteratuur.
  • De studie richt zich op de Westerse filosofie.

Ideologie vs. Filosofie

  • Filosofische systemen kunnen ideologisch worden als er dogmatisme aanwezig is.
  • Wanneer filosofen denken de absolute waarheid te kennen, kan dit leiden tot een beperkte kijk op de werkelijkheid.
  • Mogelijke negatieve maatschappelijke gevolgen zoals het communisme, gebaseerd op de filosofie van Marx.

Slechte Filosofie

  • Gezond verstand: overtuigingen en waarderingen die vanzelfsprekend worden aangenomen en vaak niet kritisch worden onderzocht.
  • Fragmentarisch, impliciet, spontaan.
  • Praktisch en conflictvermijdend, rationeel en irrationeel, traditioneel en empirisch.

Het wilde en getemde denken

  • Amper drieduizend jaar doen we aan filosofie.
  • Het mythische verhaal als totalitair referentiekader: mythen als basis voor zelfbeeld, wereldbeeld en relaties met anderen.
  • Oordeel van de Verlichting en positivisme: mythen als irrationele en fantasierijke verhalen.
  • Claude Lévi-Strauss' visie: mythische verhalen als manieren om de wereld te begrijpen.
  • Doel van mythisch en wetenschappelijk denken
  • Denkstrategieën: mythisch denken gebruiken concrete symbolen in verhalen om orde en betekenis te scheppen, wetenschappelijk denken gebruiken abstracte begrippen om de wereld te ordenen en verklaren.

Specifieke kenmerken van een mythisch verhaal

  • Heilig karakter van de mythe: verband met bovennatuurlijk karakter van goden, geesten en helden, mythe dicht de kloof tussen chaos en kosmos, vertelt hoe natuurlijke orde tot stand is gekomen.
  • Voortijdigheid van het mythische gebeuren: situeert zich buiten historische of menselijke tijd, meestal in de oertijd.
  • De mythe als verhaal van een gemeenschap: geen persoonlijke mythe, maar altijd in bezit van een gemeenschap, geen auteur maar onderdeel van een culturele traditie.
  • Voorbeeldfunctie van de mythe: model voor menselijk handelen, religieus gesanctioneerd, uitbeelding in woord en daad.

  • Waarheid van de mythe: mythe sticht haar eigen waarheid.
  • Mythe als openbaring van een wereldorde. Ze ontvouwt haar eigen universum en de mythische mens is onmogelijk buiten dat verhaal te treden.

Andere belangrijke aspecten

  • Mythen als referentiekader in vroege beschavingen.
  • De Assentijd (Karl Jaspers): periode van ongeveer zes eeuwen met filosofische en culturele ommekeer in Europa.
  • Belangrijke veranderingen in verschillende culturen tijdens de Assentijd (India, China, Perzië, Israël, Hellas): religieuze teksten, nieuwe ideeën over verlichting.
  • Thales: zoektocht naar archè (oerprincipe), aanpak, ontdekking van onafhankelijke verhoudingen, geboorte van filosofie, ervaring van de wereld: veelheid en kosmos, zoektocht naar het archè.

Hannah Arendt

  • Joodse denker en politieke filosoof, met ervaring van WOII en Holocaust.
  • The Origins of Totalitarianism.
  • Totalitarisme (Nazisme, Stalinisme, China vs. Mao).
  • Waarom is rebellie niet mogelijk in een totalitaire staat?
  • Wat is politiek voor Arendt?
  • Wat is het onvergeeflijke?
  • Hoe geschiedt het grootste kwaad?
  • Begrip van geweld: band tussen heerschappij en geweld, verband tussen macht en geweld, verhouding tussen macht en gezag, soort ongelijkheid.
  • Wat is de rol van autoriteit? - Liegen in de politiek.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Filosofie Trim 1 PDF

More Like This

Western Philosophy: Thomas Hobbes
16 questions

Western Philosophy: Thomas Hobbes

RapturousStatueOfLiberty avatar
RapturousStatueOfLiberty
Western Philosophy: Key Thinkers
16 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser