Ika-19 Siglo sa Konteksto ni Rizal

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang pangunahing layunin ng Industriyal na Rebolusyon?

Pagsasagawa ng mas epektibong produksyon sa pamamagitan ng makina (correct)

Pagpapanatili ng sistema ng feudalismo

Magpalaganap ng mga ideolohiya ng demokrasiya

Pag-imbento ng mga armas para sa digmaan

Saan nagsimula ang Rebolusyong Pranses at anong taon?

Mga Aleman, 1800

Espanya, 1789

Britanya, 1799

Pransiya, 1789 (correct)

Ano ang pangunahing pagbabagong dulot ng Rebolusyong Pranses sa pamahalaan?

Paglikha ng isang pamahalaang teokratiko

Paglipat mula sa absolutong monarkiya patungo sa demokratikong pamahalaan (correct)

Pagtanggap sa mga prinsipyong imperyalismo

Pagpapalakas ng absolutong monarkiya

Paano nakaapekto ang Himagsikang Amerikano sa Pilipinas?

Nagdala ito ng mga malalayang kaisipan sa pamamagitan ng pandaigdigang kalakalan Signup and view all the answers

Anong mga kaisipan ang umimpluwensya sa mga ilustrado sa Pilipinas?

Pilosopiya mula sa Himagsikang Amerikano at Pranses Signup and view all the answers

Anong panahon ang tinutukoy bilang ika-19 siglo?

1800 hanggang 1899 Signup and view all the answers

Ano ang hindi kabilang sa mga mahahalagang kaganapan ng ika-19 siglo?

Pagsabog ng digmaang pandaigdig Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng mga mangangalakal sa Industriyal na Rebolusyon?

Pagpapayaman sa pamamagitan ng kalakalan at negosyo Signup and view all the answers

Anong mga bansa ang naghari bilang mga kolonya sa Espanya sa ika-19 siglo?

Mexico, Peru, at Cuba Signup and view all the answers

Ano ang isa sa mga pangunahing dahilan ng pagbagsak ng Espanya sa ika-19 siglo?

Pagkawala ng mga kolonya sa Amerika Signup and view all the answers

Aling aspeto ang hindi nakatulong sa pagbabago ng ekonomiya ng Espanya noong ika-19 siglo?

Pag-akyat ng merkantilismo Signup and view all the answers

Ano ang naging epekto ng Rebolusyong Industriyal sa Espanya?

Nagpatuloy sa mga luma at agraryong sistemang mercantilista Signup and view all the answers

Aling mga pagbabago ang hindi nangyari sa ika-19 siglo ayon sa mga pampulitika at panlipunang sistema?

Pagsasarili ng mga kolonya Signup and view all the answers

Anong kontribusyon ang hindi maikakaila ng kolonyalismo sa Espanya?

Pag-aalis ng pandaigdigang impluwensya Signup and view all the answers

Ano ang malawakang epekto ng industriyalisasyon na nabanggit sa ika-19 siglo?

Nagdulot ng pagdami ng mga pabrika Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod na aspeto ang hindi nagbago sa sistema ng pamahalaan ng Espanya sa ika-19 siglo?

Nabawasan ang impluwensya ng mga kolonya Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng kalakalang Manila-Acapulco galyon?

Magdala ng yaman mula sa mga kolonya ng Espanya sa Amerika. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing produkto na naipapadala mula sa Manila patungong Acapulco?

Mga pampalasa at iba pang produktong Asyano. Signup and view all the answers

Ano ang nangyari sa mga daungan ng Maynila sa ilalim ng Spanish Crown?

Isinara sa lahat ng bansa maliban sa Mexico. Signup and view all the answers

Ano ang isa sa mga sanhi ng pagbagsak ng kalakalang galyon?

Pag-usbong ng iba pang mga ruta ng kalakalan. Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod na salik ang hindi naging dahilan sa pagbagsak ng kalakalang galyon?

Pamamayagpag ng mga lokal na produkto sa Pilipinas. Signup and view all the answers

Ano ang naging epekto ng monopolyo sa kalakalang Manila-Acapulco?

Nagpatanyag sa Maynila bilang sentro ng kalakalan sa Silangan. Signup and view all the answers

Ano ang kahalagahan ng mga galyon sa sistemang pangkalakalan?

Sila ay malalaking barko na kayang magdala ng maraming kargamento. Signup and view all the answers

Saan nagmumula ang mga kalakal na tinutukoy sa kalakalang galyon?

Mula sa mga kolonya ng Espanya sa Asya at Amerika. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing papel ng mga katutubo sa lipunan noong panahon ng mga Espanyol?

Magsasaka at manggagawa sa sektor ng serbisyo Signup and view all the answers

Paano itinuring ang mga Insulares sa lipunan ng mga Espanyol?

Negatibong tinitingnan dahil sa kanilang pagkakapanganak sa Pilipinas Signup and view all the answers

Ano ang kahalagahan ng mga mestiso sa lipunan noong panahon ng mga Espanyol?

Nagsimula silang yumaman at nagkaroon ng posisyon sa pamahalaan Signup and view all the answers

Sino ang tinutukoy na Mestiso de Sangley?

Mga anak ng mga Tsino at mga Pilipino Signup and view all the answers

Anong kaganapan ang nagbukas ng mas marami pang oportunidad para sa mga mestisong Espanyol?

Pagbukas ng Kanal Suez Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing hamon na kinaharap ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol?

Itinatwa ang kanilang karapatan sa edukasyon Signup and view all the answers

Ano ang naging epekto ng pandaigdigang kalakalan sa mga mestiso noong ika-19 na siglo?

Pagdami ng kanilang bilang at yaman Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi katangian ng mga mestiso bago ang ika-19 na siglo?

Malawak na kaalaman tungkol sa negosyo Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng Dekretong sa Edukasyon ng 1863?

Pagsimula ng pormal na sistema ng edukasyon Signup and view all the answers

Anong taon bumalik ang mga Heswita sa Pilipinas mula sa kanilang pagpapatalsik?

1859 Signup and view all the answers

Ano ang mga subject na itinuturo sa Ateneo bukod sa Latin at Espanyol?

Griyego, Pranses, at Ingles Signup and view all the answers

Sa anong antas ng edukasyon nag-alok ang Ateneo ng higit sa mga opisyal na kinakailangan?

Sekondarya Signup and view all the answers

Paano nakatulong ang edukasyon na ibinibigay ng mga Heswita sa pambansang pagkakakilanlan ng mga Pilipino?

Sa pagpapalaganap ng ideya ng dignidad ng tao at katarungan Signup and view all the answers

Ano ang naging epekto ng mga reporma sa sistema ng edukasyon sa Pilipinas noong 1866?

Mas mataas ang proporsyon ng mga marunong magbasa at sumulat Signup and view all the answers

Anong salik ang nag-ambag sa pagpapahina ng kolonyal na pamamahala ng Espanya sa Pilipinas?

Ang pagtuturo ng mga ideya ng katarungan at pagkakapantay-pantay Signup and view all the answers

Anong mas mataas na proporsyon ng mga batang Pilipino noong 1866?

Proporsyon ng mga nag-aaral Signup and view all the answers

Study Notes

Ang Ika-19 Siglo sa Konteksto ni Rizal

Ang ika-19 siglo ay panahon ng malalaking pagbabago sa buong mundo dahil sa tatlong dakilang rebolusyon: Industriyal, Pranses, at Amerikano.
Ang Industriyal na Rebolusyon ay nagsimula sa Europa, kung saan nagsimula ang paggamit ng makina at makinarya sa mga pabrika at industriya na nagresulta sa paglipat mula sa feudalismo patungo sa kapitalismo.
Ang Rebolusyong Pranses (1789-1799) ay nagdulot ng pagbabago sa pulitika ng Pransiya mula sa absolutong monarkiya papunta sa mas demokratikong anyo ng pamahalaan, na nagtataguyod ng mga prinsipyo ng kalayaan, katarungan, at kapatiran.
Ang Himagsikang Amerikano, bagaman hindi direktang nakaimpluwensya sa Pilipinas, ay nagdala ng mga malalayang kaisipan sa bansa sa pamamagitan ng pandaigdigang kalakalan at impluwensya ng mga barko at mga tao mula sa ibang bansa.
Nagkaroon ng malawakang pagbabago sa mga sistema ng pamahalaan at lipunan sa panahon ng ika-19 siglo dahil sa iba't ibang rebolusyonaryong kilusan, kabilang ang Pranses at Amerikano.
Ang mga bansa tulad ng Inglatera, Pransya, at Espanya ay nagkaroon ng mga kolonya sa iba't ibang bahagi ng mundo, na nagresulta sa pagsakop at pag-aangkin ng mga lupain.
Ang pag-unlad ng teknolohiya at industriyalisasyon ay nagdala ng mga trabaho at nag-udyok sa paglago ng mga lungsod, na tinatawag na urbanisasyon.
Nagkaroon ng mga pagbabago sa pampulitika at panlipunang sistema, kabilang ang mga pagkilos para sa karapatan ng kababaihan at ang paglaganap ng maka-agham na pananaw.

Ang Pagbagsak at Pagkaantala ng Espanya Noong Ika-19 Siglo

Ang Espanya ay nakaranas ng pagbagsak sa ika-19 siglo dahil sa pagkawala ng mga kolonya sa Amerika, mga problema sa ekonomiya, at ang mga epekto ng kolonyalismo.
Ang pagkawala ng mga mahalagang kolonya sa Amerika, tulad ng Mexico, Peru, at iba pang mga bansa sa Central at South America, ay nagresulta sa pagbawas sa yaman at impluwensya ng Espanya sa mundo.
Nahihirapan ang Espanya na sumunod sa pagbabagong pang-ekonomiyang kalakaran ng Rebolusyong Industriyal dahil sa pagiging umaasa sa mga lumang at agraryong sistemang mercantilista.
Ang pagkawala ng mga kolonya ay nagdulot ng pagkawala ng malaking pinagkukunan ng kita at kalakalan para sa Espanya.
Ang Kalakalang Galyon ay isang sistemang pangkalakalan na nagsimula noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo sa pagitan ng mga kolonya ng Espanya sa Pilipinas at sa Amerika.
Ang Kalakalang Galyon ay naging daan para sa pangangalakal sa pagitan ng Maynila, Pilipinas, at Acapulco, Mexico.
Ang Galyon ay nagdala ng malaking yaman sa Maynila, na naging sentro ng kalakalan sa Silangan.
Ang kalakalang Galyon ay nagkaroon ng mga hamon sa hulihan ng ika-18 siglo dahil sa kompetisyon mula sa ibang mga bansa, pagbaba sa produksyon ng pilak sa Mehiko, mga pag-aaklas sa mga kolonya, at ang pag-usbong ng iba pang mga ruta ng kalakalan.

Ang Lipunan ng Pilipinas sa Panahon ng Espanyol

Ang lahi o dugo ay mahalaga sa lipunan ng Espanyol, at ang mga Espanyol ay nagtatamasa ng malalaking pribilehiyo.
Ang mga Insulares, kahit na bahagi ng ikalawang pinakamataas na uri, ay negatibong tinitingnan dahil sila ay ipinanganak sa Pilipinas.
Ang mga taong may kahit kaunting lahi ng dugo ng Indio ay hindi pantay sa lipunan ng mga purong dugo na Espanyol.
Ang mga Pilipino ay itinuring na mababa ng mga Espanyol, kaya itinatwa nila ang karapatan ng mga Pilipino sa edukasyon.
Ang pag-usbong ng mga mestiso ay nagpapahiwatig ng pagbabago sa lipunan ng Pilipinas sa panahon ng mga Espanyol.
Ang termong "mestizo" ay tumutukoy sa mga anak ng mag-asawang magkaiba ang lahi, particularly sa mga anak ng Espanyol o Tsino na ama at Filipina (o India) na ina, o ang kabaligtaran nito.
Ang mestiso ay isang natatanging sektor ng lipunan simula pa noong 1750.
Karamihan sa mga mestizo bago ang ika-19 na siglo ay mga Mestizo de Sangley, resulta ng ugnayang Tsino at Filipino.
Sa gitna ng ika-19 na siglo, marami sa mga mestizo ang nag-aari ng lupa, nagkaroon ng edukasyon, at nagka-posisyon sa pamahalaan.
Ang mga mestizo, kasama ang ibang inaaping sektor, ay naging aktibo sa mga usapin tulad ng sekularisasyon ng mga parokya, ang Kilusang Propaganda, at ang Himagsikang 1896.

Ang Edukasyon sa Pilipinas sa Ika-19 Siglo

Ang Dekretong sa Edukasyon ng 1863 ay isang mahalagang hakbang patungo sa demokratisasyon ng edukasyon sa Pilipinas.
Ang pagbabalik ng mga Heswita sa Pilipinas noong 1859 ay nagdulot ng pagbabago sa sistema ng edukasyon.
Ang Ateneo, na pinamamahalaan ng mga Heswita, ay nagbago at naging isang sekondaryang paaralan na may antas ng pagtuturo na mas kamukha ng kolehiyo.
Ang mga subject tulad ng Latin, Espanyol, Griyego, Pranses, at Ingles ay itinuro, kasama ang Literatura, Agham, Pilosopiya, at Natural Science.
Ang mga paaralang ito ay nagsimula ng mga ideya ng pambansang pagkakakilanlan, kahit sa mga hindi naglalakbay sa Europa.
Ang mga aral ng mga Heswita ay nagpalawak ng pananaw ng kanilang mga mag-aaral na Pilipino, na nagbigay daan para sa pag-unlad ng pambansang pagkakakilanlan.
Ang mga repormang ito ay nagbukas ng mga oportunidad sa edukasyon sa iba’t ibang sektor ng lipunan.
Sa pamamagitan ng pagtuturo ng katarungan at pagkakapantay-pantay, naging bahagi ang mga paaralang ito sa pagpapahina sa kolonyal na pamamahala ng Espanya at sa pagpapalago ng pambansang pagkakakilanlan sa mga Pilipino.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Alamin ang mga pangunahing pagbabago sa ika-19 siglo na nakaapekto sa mundo at sa Pilipinas sa pamamagitan ng mga rebolusyon. Tatalakayin ng kuiz na ito ang Industriyal, Pranses, at Amerikano na rebolusyon at ang kanilang mga implikasyon sa lipunan at pamahalaan. Tuklasin ang mga prinsipyo ng kalayaan at katarungan na umusbong sa panahong ito.