Hücre Bilgisi ve Homeostaz İlişkisi

Genel Fizyoloji Bilgileri

• Fizyoloji, organizmaların işlevlerinin bilimidir.
• Sistemlerin, hücrelerin ve moleküllerin normal işlevlerini sürdürmek için nasıl etkileştiğini açıklamayı amaçlar.
• İnsan fizyolojisi, insan vücudunu canlı yapan özelliklerini ve mekanizmalarını açıklamaya çalışır.
• Fizyoloji, sistemlerin analiz edilerek işleyiş basamaklarını aydınlatır.
• Fizyolojide, sistemlerin fonksiyonu (ne yapılmalı?) ve sistemlerin mekanizması (nasıl yapılmalı?) sorularına cevap arar.
• Fizyoloji, biyokimya, biyofizik ve sinirbilimi içeren çeşitli biyolojik bilimlerin temelini oluşturur.

Öğrenim Hedefleri

• Homeostazis kavramını açıklayabilir.
• Geribildirim mekanizmalarını tartışabilir.
• Hücre fonksiyonunu tanımlayabilir.
• Hücre iskeletini oluşturan elemanları sınıflandırabilir.
• Nekroz ve apoptozu anlayabilir.
• Hücre zarının lipitlerini ve proteinlerini açıklayabilir.
• Vücut sıvı bileşenlerinin yüzdesini tartışabilir.
• Veziküler taşıma yollarını açıklayabilir.
• Hücrede haberleşme yollarını ve aracı maddeleri açıklayabilir.
• G protein ailesini ve ikinci habercileri açıklayabilir.

Vücudun Yaşayan Birimleri

• Hücre, vücudun temel canlı birimidir.
• Her organ, hücreler arası destekleyici yapılar tarafından bir araya getirilen ve farklı hücrelerden oluşan toplam bir yapıdır.
• Tüm hücreler ortak özelliklere sahiptir.
• Her hücre tipi, özel olarak uyarlanmış bir özelliği ve belirli bir fonksiyonu yerine getirmek için tasarlanmıştır.

Hücre Bölümleri

• Tipik bir hücre: Hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek ve içerisindeki organellerden oluşur.
• Hücre zarı (Plazma zarı): Hücreleri çevreleyen, seçici geçirgenlik özelliğine sahip çift katlı lipid tabakasıdır.

Organeller

• Mitokondri: Hücrenin enerji merkezi, ATP üretimi gerçekleştirir.
• Ribozomlar: Protein sentezinde rol oynar.
• Endoplazmik Retikulum (ER): Protein sentezi, katlanması, taşınması ve kalsiyum depolanmasında görev alır.
• Golgi Aygıtı: Proteinlerin paketlenmesi, modifiye edilmesi ve salgılanmasında görev alır.
• Lizozomlar: Hücre içi sindirimi sağlar.
• Peroksizomlar: Hücre içi reaksiyonlarda rol oynar.
• Hücre İskeleti: Hücre şeklini koruyarak hareket etmede ve hücre içindeki madde taşınmasını sağlar.
• Mikrofilamentler, ara filamentler ve mikrotübüllerden oluşur
• Sentrozomlar: Mikrotübül oluşumuna yardımcı olur; hücre bölünmesinde önemli bir rol oynar.
• Çekirdek: Genetik materyalin taşındığı ve depolandığı yer; DNA, RNA ve protein içerir.
• Kromozomlar: Genleri taşıyan yapı.

Hücre Zarı ve Madde Taşınımı

• Hücre zarı, hücrenin sınırını belirler ve seçici geçirgenlikle madde geçişlerini kontrol eder.
• Madde taşınması, difüzyon, kolaylaştırılmış difüzyon, aktif taşıma ve endocytosis türleriyle gerçekleşir.
• Difüzyon, yoğunluk gradiyentinin etkisiyledir
• Aktif taşıma ise enerji gerektirir
• Endositoz ve egzocytosis yönüyle çeşitli taşıma biçimleri kullanılır.
• İyon kanalları; iyon geçişini kolaylaştırır
• Aquaporinler; özellikle su geçişini kolaylaştırır

Vücut Sıvıları

• Vücut sıvısı, hücre içi ve hücre dışı sıvıları kapsamaktadır.
• Hücre içi ve hücre dışı sıvıların yoğunlukları ve iyon içeriği farklılık gösterir.

Hücre Farklılaşması ve Adaptasyon

• Farklılaşma, bir hücrenin farklı işlevler görmesi için yapısal ve fonksiyonel değişmeler yaşayışıdır.
• Hücreler çevresel uyarılara karşı adapte olabilirler (atrofi, hipertrofi, hiperplazi, metaplazi, displazi).

Hücre Siklusu

• Hücre, yaşam döngüsünün önemli bir kısmını interfazda geçirir.
• Hücre bölünmesi, DNA'nın kopyalanarak iki yeni hücre oluşturulması sürecidir.
• Mitoz süreci, profaz, prometafaz, metafaz, anafaz ve telofaz aşamalarından oluşur ve sitokinez ile tamamlanır.

Kanser ve Hücre Siklusu

• Kanser, kontrolsüz hücre çoğalması ile ilgilidir ve hücre siklusundaki sorunlar ile ilişkilidir.
• Tıbbi haberleşme, haberci sistemleri içerir.
• Otokrin, parakrin, nörokrin ve jukstakrin gibi çeşitli haberci sistemleri vаrdır.

Hücreler Arası Haberleşme ve İkinci Haberci Sistemleri

• Hücreler arası haberleşme, sinyal molekülleri tarafından iletilir.
• İkinci haberciler, bazı sinyal yollarında önemli rol oynarlar.

Hücresel Haberciler ve Reseptörler

• Hücresel iletişim ve ikinci haberci sistemi;
• Hücre içi sinyaller nasıl iletilir?
• Reseptör tipleri
• Başlıca sinyaller ve işlevleri.

İyon Kanalları

• İyon kanalları, hücre zarında iyon geçişini düzenler.
• Çeşitli tipte iyon kanalları, çeşitli mekanizmalarla çalışır.

Hücre Zarında Su Geçişi

• Su, hücre zarından difüzyonla ve aquaporinler aracılığıyla geçer.
• Aquaporinler, su geçişini kolaylaştıran özel proteinlerdir.

Veziküler Taşıma

• Endositoz, hücreye madde alımını gerçekleşiren bir mekanizmadır.
• Egzositoz, hücre dışına madde salgılanmasını gerçekleştirebilen bir mekanizmadır.

Ek bilgiler

• G Protein Bağlı Reseptörler(GPBR)
• Çekirdek Reseptörleri
• cGMP, NO ve CO İkinci Haberciler