Historia Notatki: Konflikt Szwecji z Polską w XVI w.

Konflikt ze Szwecją

• Wybór Zygmunta Wazy na władcę Polski spowodował konflikt ze Szwecją, ponieważ Zygmunt nie zrezygnował z korony szwedzkiej, którą utracił w 1599 roku
• Szwedzi planowali zdobycie całego terenu wokół Morza Bałtyckiego (dominium maris Baltici)
• Wojna toczonej była w Inflantach, ale Szwedzi nie podbili Rygi, a nawet przegrali pod Dorpat

Bitwa pod Kircholmem

• W 1605 roku hetman Jan Karol Chodkiewicz rozbił 4-krotnie większe wojska szwedzkie, głównie dzięki husarii
• Chodkiewicz posiadał ok. 1300 piechurów i 2,5 jazdy przeciwko 11 tys. szwedzkiej piechoty i 3 tys. jazdy
• Jan Karol Chodkiewicz został hetmanem polnym litewskim w 1600 roku, a w 1605 roku hetmanem wielkim litewskim

Husaria

• Husaria oryginalnie funkcjonowała jako jazda lekka, lecz pod koniec stulecia Stefan Batory przerobił ją na jazdę ciężkozbrojną służącą do przełamywania szyku wroga
• Uzbrojenie husarza to: kopia ok. pięciometrowa, koncerz (długi miecz do kłucia), szabla i dwa pistolety
• Ubranie husarza to: hełm, zbroja osłaniająca pierś i ramiona nałożona na skórę lamparta czy rysia

Kontynuacja wojny

• W 1621 roku, wykorzystując konflikt Polski z Turcją, Gustaw II Adolf opanował większą część Inflant wraz z Rygą
• Po pokonaniu Turków przez siły polsko-litewskie-kozackie, Szwedzi rok później (1622 roku) zgodzili się na kolejny rozejm
• W 1625 roku działania zbrojne zostały wznowione na większą skalę; dorpat i porty pruskie zostały zdobyte

Traktat w Altmarku

• W 1629 roku w Altmarku (Starym Targu) zawarto rozejm, którego warunki były bardzo niekorzystne dla Polaków
• Szwecja zagarnęła sobie również fortyfikację strzegącą wejścia do portu gdańskiego (Gdańską Głowę)
• Traktat oferował Szwecji również kontrolę nad polskim wybrzeżem i pobieranie cła w wysokości 3,5% od towarów przewożonych przez Gdańsk