Grzyby chorobotwórcze dla człowieka

Grzyby chorobotwórcze dla człowieka

• Grzyby to organizmy eukariotyczne.
• Większość grzybów jest drobnoustrojami oportunistycznymi.
• Grzyby są heterotroficzne.
• Grzyby są kosmopolityczne.
• Grzyby występują w postaci jednokomórkowej (drożdże) lub wielokomórkowej (strzępkowe lub nitkowate).
• Jednokomórkowe drożdże mogą tworzyć pseudogrzybnię w procesie podziału.
• Grzyby strzępkowe to pleśnie i dermatofity.
• Pleśnie są zbudowane ze strzępek tworzących grzybnię.
• Dermatofity to grzyby atakujące skórę, włosy i paznokcie.
• Niektóre grzyby są dimorficzne, zmieniając postać w zależności od temperatury i otoczenia.
• Grzyby rozmnażają się płciowo i bezpłciowo.
• Rozmnażanie bezpłciowe polega na pączkowaniu drożdży, fragmentacji strzępek i tworzeniu zarodników.
• Podstawa diagnostyki mikologicznej to rozpoznanie rodzaju zarodników grzybów bezpłciowych (spory).
• Grzyby, jak Candida albicans mogą być oportunistyczne lub tworzyć formę drożdżową i nitkową.

Podział grzybów chorobotwórczych

• Drożdże (np. Saccharomyces cerevisiae) oraz grzyby drożdżopodobne.
• Grzyby pleśniowe (np. Aspergillus spp., Penicillium spp., Fusarium spp., Mucor spp., Rhizopus spp.).
• Dermatofity (np. Epidermophyton, Trichophyton, Microsporum).
• Grzyby wywołujące grzybice tropikalne (np. Histoplasma, Blastomyces).

Cechy warunkujące chorobotwórczość grzybów

• Zdolność wytwarzania zarodników.
• Właściwości termotolerancyjne.
• Właściwości adhezyjne (tworzenie biofilmu).
• Właściwości alergizujące.
• Wytwarzanie mykotoksyn.
• Zdolność do wytwarzania dwóch różnych antygenowo form (np. drożdżowej i strzępkowej).

Interakcje grzybów z bakteriami

• Candida albicans, w procesie infekcji, mogą wpływać na wrażliwość makroorganizmu i wzrost ilości zakażenia poprzez interakcje z bakteriami, takimi jak Staphylococcus aureus.
• Proteinazy serynowe i enzymy hydrolizujące biorą udział w adhezji i penetracji tkanek.

Czynniki predysponujące do rozwoju zakażeń grzybiczych

• Immunologiczne (np. chemioterapia, radioterapia).
• Endokrynologiczne.
• Fizjologiczne (np. zaburzenia żywieniowe).
• Przerwanie ciągłości tkanek.

Klasyfikacja zakażeń grzybiczych

• Grzybice powierzchniowe (np. śluzówki, skóra, włosy, paznokcie).
• Grzybice układowe (narządowe).
• Alergie związane z grzybami.

Grzybice układowe

• Rozwijają się u osób z uszkodzonym układem odpornościowym (komórkowym).
• Są trudne do zdiagnozowania.
• Mogą przebiegać bezgorączkowo lub z objawami podobnymi do infekcji bakteryjnych
• Mogą być wywołane przez grzyby, takie jak: Histoplasma capsulatum, Blastomyces dermatitidis, Cocidioides immitis (rzadko występujący w Polsce), Candida i Aspergillus.
• Rozpoznanie często możliwe jest dopiero podczas sekcji.

Rodzaj Candida

• Candida albicans to jeden z najczęstszych patogenów oportunistycznych, bytujący w przewodzie pokarmowym zdrowych ludzi.
• Występuje w postaciach: jednokomórkowej (drożdżowej) i wielokomórkowej (nitkowatej).
• Posiada liczne czynniki zjadliwości, takie jak otoczka, mannan ze ściany komórkowej, toksyny fosfolipazy i lizofosfolipazy.
• Posiada zdolność do wzrostu w organizmach osób z osłabionym układem odpornościowym.
• Około 20 gatunków Candidas może być patogennych.
• Najczęściej izolowane gatunki to C. albicans, C. krusei, C. tropicalis, C. glabrata i inne.

Rodzaj Cryptococcus

• C. neoformans i C. gattii - grzyby rozwijające się u osób z obniżoną odpornością.
• Atakują układ nerwowy ośrodkowy, płuca, i skórę.
• Zakażenie najczęściej dochodzi poprzez inhalację.
• Czynnikiem zjadliwości jest czynną oksydaza fenolowa umożliwiająca syntezę melaniny z prekursorów.
• Leczenie to amfoterycyna B i 5-fluorocytozyna.

Grzyby drożdżopodobne

• Kryptokokoza
• Grzyb drożdżopodobny to grzyb wywołujący infekcje skórne, narządowe i powierzchowne.
• Podstawą leczenia jest podawanie preparatów jak amfoterycyna B i 5-fluorocytozyna.

Mallassezia furfur

• To gatunek lipofilny, grzyb zasiedlający skórę w okolicach gruczołów łojowych.
• Może powodować łupież pstry, łojotokowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry i zapalenie mieszków włosowych, charakteryzujące się plamistością i świędzeniem skóry.
• Liczba zakażonych osobnika szacowana jest na 25 % społeczeństwa.

Histoplasma capsulatum

• Rodzaj grzyba dymorficznego powodujący infekcje układu oddechowego i rozsiane.
• Infekcja przebiega najczęściej bezobjawowo.
• Ognisko choroby związane z kryjówkami ptaków, jaskiniami.
• Zdiagnozowanie jest możliwe poprzez stwierdzenie zwapnienia w klatce piersiowej i okrągłych ziarniniaków w śledzionie.
• Podstawą leczenia są leki przeciwgrzybicze (amfoterycyna B, itrakonazol).

Dermatofity

• Grzyby powodujące choroby skóry i jej przydatków (włosów i paznokci).
• Mają zdolność do rozkładania keratyny.
• Wyróżnia się grzybice skóry owłosionej głowy, brody, pachwin, skóry gładkiej, stóp i dłoni oraz paznokci.
• Grzyby są antropofilne (związaną z człowiekiem), zoofilne (związane ze zwierzętami) lub geofilne (związaną z glebą).
• Istnieją gatunki dla człowieka takie jak Epidermophyton, Microsporum i Trichophyton.

Czynniki predysponujące do zakażeń dermatofitami

• Mikrourazy skóry i paznokci.
• Zaburzenia troficzne.
• Zaburzenia ortopedyczne.
• Żylaki.
• Zaburzenia krążenia.
• Zaburzenia złuszczania naskórka.
• Opatrunki okluzyjne.
• Kontakt ze środowiskiem o dużej ekspozycji na dermatofity.

Zakażenia grzybami pleśniowymi

• U pacjentów z obniżoną odpornością grzyby pleśniowe mogą powodować ciężkie, uogólnione zakażenia grzybicze (np., zakażenia A. fumigatus).
• U osób bez zaburzeń immunologicznych grzyby pleśniowe mogą powodować astmę, alergiczne zapalenie skóry, lub pokrzywkę.

Grzyby pleśniowe – Rodzaj Aspergillus spp.

• Aspergillus fumigatus jest najczęstszym patogenem z rodzaju Aspergillus.
• Drogi zakażenia to najczęściej inhalacja, uszkodzenie skóry i spożywanie zakażonej żywności.
• Grzyby mogą powodować ostre lub przewlekłe infekcje, często układu oddechowego.
• Czyniki ułatwiające infekcję to adhezyny, pigmenty, toksyny, właściwości hydrofobowe.

Aspergiloza

• Aspergiloza to infekcja wywołana przez grzyby z rodzaju Aspergillus, najczęściej A. fumigatus i A. niger.
• Do zakażenia dochodzi poprzez wdychanie zarodników grzybów, uszkodzoną skórę i drogą pokarmową.
• Główne objawy to kaszel, krwioplucie, ból w klatce piersiowej, duszność, gorączka, dreszcze, owrzodzenia skóry, zaburzenia widzenia, zakażenia ucha.

Pierwsza linia obrony przed wziewnymi konidiami grzybów Aspergillus:

• To makrofagi pęcherzykowe w płucach.

Mukormykoza

• Mukormykoza jest infekcja wywołana przez grzyby należące do rzędu Mucorales (Rhizopus, Mucor i Lichtheimia).
• Grzyby występują często na zepsutej żywności, owocach i warzywach, a także w pyle organicznym.
• Zakażenie często dochodzi drogą inhalacyjną lub przez kontakt grzyba z uszkodzoną skórą.

Postacie mukormykozy:

• Zatokowo-oczodołowo-mózgowa
• Płucna
• Skórna
• Przewodu pokarmowego
• Rozsiana

Czynniki ryzyka mukormykozy:

• Nowotwory układu krwiotwórczego
• Przeszczepienie allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych
• Chorzy po przeszczepieniu narządów
• Pacjenci z cukrzycą

Grzyby jasnostrzępkowe (hialinowe)

• Ważne klinicznie grzyby jasnostrzępkowe: Fusarium, Scopulariopsis. Scedosporium, i Trichoderma.
• Zakażenia charakterystyczne dla osób z neutropenią.

Grzyby pleśniowe – Rodzaj Scopulariopsis

• Czynnik etiologiczny grzybicy skóry i paznokci.
• Najczęściej izolowany gatunek to S. brevicaulis.
• Charakteryzują się silną aktywnością keratynolityczną, występowaniem w glebie, kompoście, sianie oraz produktach spożywczych.
• Często kolonizują tkanki roślinne, zwierzęce i ludzkie.
• Niektóre gatunki są wielolekooporne.

Grzyby pleśniowe – Rodzaj Fusarium

• U pacjentów immunokompetentnych grzyby pleśniowe mogą wywołać zakażenie powierzchniowe.
• U pacjentów z zaburzeniami immunologicznymi mogą wywołać grzybice inwazyjne (np. w postaci hialohyfomykozy).
• Drogi zakażenia to uszkodzona skóra, drogi oddechowe, i pokarmowe.
• Charakteryzują się powinowactwem do naczyń krwionośnych.

Mykotoksyny

• Mykotoksyny to substancje toksyczne wytwarzane przez grzyby pleśniowe.
• Mogą być magazynowane w grzybni lub wydzielane do otoczenia, np. żywności.
• Niektóre mykotoksyny mogą być odrne na gotowanie lub obróbkę termiczną.
• Mykotoksyny najczęściej występują w produktach roślinnych (zboża, orzechy, nasiona oleiste).
• Toksyny są wytwarzane przez Aspergilli, Penicillium i Fusarium.

Aflatoksyny

• Wytwarzane głównie przez Aspergillus flavus i A. parasiticus.
• Mogą występować w produktach pochodzenia roślinnego, takich jak orzechy, kukurydza, i owoce suszone.
• Posiadają właściwości mutagenne i teratogenne, przyczyniając się do powstania nowotworów wątroby, zapalenia wątroby, i marskości.

Alergeny

• Mogą występować w przypadku zakażenia alergii na grzyby.
• Alergeny grzybicze często wywołują objawy nadwrażliwości, jak alergie oddechowe, skórne lub atopowe zapalenie skóry.
• Najczęściej występują alergie wywołane przez grzyby Alternaria, Aspergillus, Candida, i Trichophyton.

Quiz ten dotyczy grzybów chorobotwórczych, ich budowy oraz sposobów rozmnażania. Skupia się na różnych formach grzybów, takich jak drożdże i pleśnie, oraz ich znaczeniu w diagnostyce mikologicznej. Sprawdź swoją wiedzę na ten interesujący temat!