Górnictwo - Opracowanie nr 5

Przepisy w ruchu podziemnych zakładów górniczych

• Wyższy Urząd Górniczy (WUG) jest odpowiedzialny za nadzór nad przestrzeganiem przepisów w podziemnych zakładach górniczych.
• Przepisy regulują skład atmosfery w kopalni oraz wymagania dla prędkości powietrza w wyrobiskach.

Skład atmosfery kopalnianej

• Zawartość tlenu powinna wynosić minimum 19% objętościowo.
• Dopuszczalne stężenia gazów w powietrzu:
  • Dwutlenek węgla: 1%
  • Tlenek węgla: 0,0026%
  • Tlenek azotu: 0,00026%
  • Dwutlenek siarki: 0,000075%
  • Siarkowodór: 0,0007%
• W zakładach z napędem spalinowym zawartość tlenków azotu określa się na podstawie dwutlenku azotu.

Zasady zatrudniania pracowników

• Podział obowiązków jest ustalany pisemnie przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
• Należy zapewnić bezpieczne warunki pracy, w tym odpowiednie przeszkolenie pracowników.
• Wymagana jest koordynacja między kierownictwem a dozorem ruchu w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia.

Maksymalna prędkość powietrza w wyrobiskach

• W obszarach metanowych:
  • Minimalna prędkość: 0,3 m/s.
  • Przy trasach elektrycznych: minimum 1 m/s.
• Maksymalne prędkości:
  • Wyrobiska wybierkowe: do 5 m/s.
  • Wyrobiska korytarzowe: do 8 m/s (możliwe 10 m/s bez ruchu ludzi).
  • Szyby i szybiki: do 12 m/s.
• Pomiar prędkości wykonuje się w wolnym przekroju wyrobiska.### Dopuszczalna długość ścian przewietrzanych
• Dopuszczalna długość ściany przewietrzanej jednym niezależnym prądem powietrza wynosi maksymalnie 400 m.
• W pokładach niemetanowych, przewietrzanie ścian o łacznej długości powyżej 400 m jest dozwolone za zgodą kierownika.
• Należy utrzymać drogi wyjścia pomiędzy ścianami w odstępach nie większych niż 250 m.

Sprowadzanie powietrza wyrobiskiem na upad

• Powietrze można sprowadzać wyrobiskiem tylko przy średnim upadzie:
  • Mniej niż 5°.
  • Od 5° do 10° przy prędkości powietrza powyżej 0,5 m/s.
  • Powyżej 10° na zasadach ustalonych przez kierownika gwz.

Przewietrzanie przez dyfuzję

• Przewietrzanie przez dyfuzję jest możliwe dla wyrobisk do:
  • 10 m w polach niemetanowych przy nachyleniu do 10°.
  • 6 m przy nachyleniu powyżej 10°.
  • 2 m w polach metanowych II-IV kategorii zagrożenia metanowego.
• Dopuszczalne w polach metanowych z określeniem szczególnych wymagań.

Dopuszczalna odległość lutniociągu od czoła przodka

• Dopuszczalne odległości lutniociągu ssącego od czoła przodka:
  • 3 m przy wentylacji ssącej.
  • 6 m przy wentylacji ssącej dla kopalin niepalnych i w polach niemetanowych.
• Dla lutniociągu tłoczącego:
  • 10 m w polach niemetanowych.
  • 8 m w polach metanowych.

Minimalna prędkość prądu powietrza

• Prędkość powietrza w wyrobisku z lutniociągiem nie powinna być:
  • Mniejsza niż 0,15 m/s w polach niemetanowych lub I kategorii zagrożenia metanowego.
  • Mniejsza niż 0,30 m/s w polach metanowych II-IV kategorii zagrożenia metanowego.

Dopuszczalna zawartość metanu

• Stężenie metanu powyżej 5% w powietrzu wyrobiska wymaga natychmiastowego wstrzymania prac, dodatkowych pomiarów i działań mających na celu likwidację zagrożenia.

Działania przy stężeniu metanu powyżej 2%

• Przystępy do wyrobiska przy stężeniu metanu powyżej 2%:
  • Wyłączenie sieci elektrycznej.
  • Unieruchomienie maszyn.
  • Powiadomienie nadzoru.
  • Dodatkowe pomiary i aktywne zwalczanie nagromadzenia metanu.

Kontrola zawartości metanu

• Pomiar stężenia metanu wykonuje się pod stropem wyrobiska, nad obudową oraz w miejscach gromadzenia metanu.
• Metanomierze automatyczne stosowane są w wyrobiskach metanowych II-IV kategorii zagrożenia.

Drogi ucieczkowe

• Aktualizacja schematów dróg ucieczkowych co najmniej raz na pół roku.
• Drogi oznakowane i wyposażone w system orientacji w przypadku braku widoczności.

Wykrywanie pożarów endogenicznych

• Stacje pomiarowe do wczesnego wykrywania pożarów umieszczane w rejonach wentylacyjnych podczas eksploracji węgla.
• Próby powietrza pobierane w określonych lokalizacjach w celu detekcji procesów samozagrzewania.

Bezpieczeństwo przy wybuchu pyłu węglowego

• Miejsca ryzyka wybuchu pyłu: miejsca robót strzałowych i nagromadzenia metanu.
• Zabezpieczenia takie jak strefy przeciwwybuchowe wymagane w wyrobiskach klasy A lub B w odniesieniu do wybuchów pyłu węglowego.

Zapory przeciwwybuchowe

• Wykonywane w obszarach niewystarczających do utrzymania stref zabezpieczających.
• Umiejscowione wewnątrz wentylacyjnych regionów w odległości 60-200 m od miejsc zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego.

Zawartość części niepalnych w pyle

• W strefach zabezpieczających powinna wynosić co najmniej 70% dla pól niemetanowych i 80% dla pól metanowych.

Rozmieszczenie zapór przeciwwybuchowych

• Pomocnicze zapory przeciwwybuchowe umieszczane na różnych odległościach w zależności od zagrożeń metanowych i pyłowych.

Wnioski

• Zrozumienie regulacji dotyczących wentylacji, bezpieczeństwa oraz monitorowania metanu jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa w podziemnych zakładach górniczych.### Strefy zabezpieczające i procedury w górnictwie
• W strefach A i B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego w wyrobiskach teren musi być odpowiednio przewietrzany.
• W polach metanowych zakłada się zapory przeciwwybuchowe co 200 m w wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych.
• W przypadku stężenia metanu powyżej 0,5% w polach z kablami elektroenergetycznymi wymagane są dodatkowe zabezpieczenia.

Wymagania dotyczące zapór przeciwwybuchowych

• W zaporze przeciwwybuchowej w polach niemetanowych należy umieścić minimum 200 dm³ wody lub 200 kg pyłu kamiennego na 1 m².
• W polach metanowych to minimum wynosi 400 dm³ wody lub 400 kg pyłu kamiennego na 1 m².

Obowiązki dozoru w przypadku wypadków

• Wszyscy mają obowiązek natychmiastowego ostrzeżenia innych o zaistniałym zagrożeniu.
• W trakcie zagrożenia życia działalność w strefie zagrożenia musi być natychmiast wstrzymana, a ludzie ewakuowani.
• Każdy wypadek, poważne zdarzenie lub zagrożenie życia należy zgłosić do organu nadzoru górniczego.

Definicje i działania po zawale

• Zawał to grawitacyjne przemieszczenie mas skalnych, które uniemożliwia przywrócenie pierwotnej funkcji wyrobiska w czasie krótszym niż 8 godzin.
• Górnicy muszą badać strop i ociosy wyrobisk oraz podejmować działania w celu usunięcia skutków zawałów.

Projekty techniczne dla robót górniczych

• Projekty powinny być opracowane dla robót związanych z drążeniem, eksploatacją, i likwidacją wyrobisk.
• Projekt techniczny zawiera m.in. mapy, profile geologiczne, charakterystykę zagrożeń oraz technologie wykonywania robót.

Odległości w obudowach i wyrobiskach

• Minimalna wysokość wyrobisk korytarzowych wynosi 1,8 m, przekrój minimum 2 m².
• Odległości frontu ściany od linii szczelnej podsadzki w przypadku obudowy indywidualnej wynoszą max 10 m.

Wybór pokładów i zagrożenia tąpaniami

• Pokłady węgla zagrożone tąpaniami wybiera się systemami ścianowymi.
• Wyrobiska korytarzowe w strefie oddziaływania krawędzi eksploatacji mogą być prowadzone z ograniczeniami.

Ochrona zdrowia w zakładach górniczych

• W zakładach górniczych przeprowadza się badania czynników szkodliwych, w tym hałasu, drgań i substancji chemicznych.
• Środki specjalne są stosowane w celu ochrony pracowników oceniących ich zdrowie przed nadmiernym narażeniem.

Zabezpieczenia przed szkodliwymi czynnikami

• W zakładzie górniczym stosuje się środki ochrony przed czynnikami szkodliwymi, aby zapobiec przekroczeniu stężeń.
• Dopuszczenie do pracy w warunkach przekroczonych stężeń jest niedopuszczalne.

Quiz ten dotyczy przepisów oraz składników atmosfery w podziemnych zakładach górniczych. Sprawdź swoją wiedzę na temat regulacji prawnych oraz warunków pracy w kopalniach. Przygotuj się na pytania związane z bezpieczeństwem w górnictwie.