Podcast
Questions and Answers
Түбәндәге теніздерне аларның описаниеме матчлагыз:
Түбәндәге теніздерне аларның описаниеме матчлагыз:
Каспий тенізі = Жер бетіндегі ең алып және тұйық көл Арал тенізі = Орталық Азиядағы бұрынғы агынсыз тұзды көл Хазар тенізі = Ашық Үзеңнің иясы, Каспий белән бергә Атлант океаны = Азия белән Америка арасында урнашкан
Түбәндәге гидронимдерне аларның классификациясе белән матчлагыз:
Түбәндәге гидронимдерне аларның классификациясе белән матчлагыз:
Пелагонимдер = Теніздер мен олардың беліктерінің аты Лимнонимдер = Көлдердің, тогандардын аты Потамонимдер = Өзендер аты Гелонимдер = Батпақтар мен батпақтанған жерлердің аты
Гидронимдердің пайда болуына бәйле төшенчеләрне матчлагыз:
Гидронимдердің пайда болуына бәйле төшенчеләрне матчлагыз:
Халыктык географик терминдер = Гидронимдердің иҗатында катнаша Индикатор-терминдер = Гидронимдердің формалаштырылуында роль уйный Су ресурслары = Халыкның язмасында урын алуы Гидрология = Суның физик һәм химик анализы
Каспий һәм Арал тенізләренең характеристикаларын матчлагыз:
Каспий һәм Арал тенізләренең характеристикаларын матчлагыз:
Signup and view all the answers
Гидроним классификациясендәге төп элементларны матчлагыз:
Гидроним классификациясендәге төп элементларны матчлагыз:
Signup and view all the answers
Каспи һәм Арал тенізләренең географик урынын матчлагыз:
Каспи һәм Арал тенізләренең географик урынын матчлагыз:
Signup and view all the answers
Каспий һәм Арал тенізләренең экосистемаларын матчлагыз:
Каспий һәм Арал тенізләренең экосистемаларын матчлагыз:
Signup and view all the answers
Гидроним һәм географик төшенчәләрне матчлагыз:
Гидроним һәм географик төшенчәләрне матчлагыз:
Signup and view all the answers
Көлдердің жалпы ауданын қанша миллион км² құрайды?
Көлдердің жалпы ауданын қанша миллион км² құрайды?
Signup and view all the answers
Көлдерде ең терең көл қайсысы болып табылады?
Көлдерде ең терең көл қайсысы болып табылады?
Signup and view all the answers
Тұзды көлдерде шоғырланған минералды шикізаттың түрлері арасында қайсысы мүлдем жоқ?
Тұзды көлдерде шоғырланған минералды шикізаттың түрлері арасында қайсысы мүлдем жоқ?
Signup and view all the answers
Көлдердің суы өзендерге қарағанда неше есе тұзды болуы мүмкін?
Көлдердің суы өзендерге қарағанда неше есе тұзды болуы мүмкін?
Signup and view all the answers
Көлдер қандай климаттық әсер етеді?
Көлдер қандай климаттық әсер етеді?
Signup and view all the answers
Ағынсыз тұйық көлдердің суы қандай болады?
Ағынсыз тұйық көлдердің суы қандай болады?
Signup and view all the answers
Каспий теңізінің қандай ресурсы бар?
Каспий теңізінің қандай ресурсы бар?
Signup and view all the answers
Көлдердің экосистемасына не ықпал етеді?
Көлдердің экосистемасына не ықпал етеді?
Signup and view all the answers
Көлдер мен өзендердің тұздылық көрсеткіштері арасындағы айырмашылық неде?
Көлдер мен өзендердің тұздылық көрсеткіштері арасындағы айырмашылық неде?
Signup and view all the answers
Қазақстанда қанша көл бар?
Қазақстанда қанша көл бар?
Signup and view all the answers
Study Notes
Гидронимдердін жіктелуі
- Гидронимдер су нысандарын белгеләү өчен кулланыла, төрле категорияләргә бүлеп чыгарырга мөмкин.
- Төркемнәре:
- Пелагонимдер: Тенизләр һәм аларның беләкләре.
- Лимнонимдер: Күлләр һәм тоғаннар.
- Потамонимдер: Озеннәр.
- Гелонимдер: Батпаклар һәм батпакланган урыннар.
Пелагонимдер
- Каспий тенізі - Җир бетіндегі иң зур, ябык көл, алыплыгы буенча теніз дип атала.
- Арал тенізі - Орталык Азияда урынлашкан, элек агынсыз, тузлы күл.
- Арал тенізенең 20нче гасырда җәмгысе буенча дөньяда дүртенче урында булган, әмма 1960 еллардан башлап суы азая башлаган.
- Арал тенізе - дөнья океанына чыгышы булмаган агынсыз күл.
Гидронимдердін пайда булуы
- Халык географиялык терминнәре һәм индикатор-терминнәре гидронимнәрнең барлыкка килүендә катнаша.
- Кайбер терминнар су нысанының шәхси исемнәренә әверелергә мөмкин.
Көлләр турында төп фактлар
- Көл – теңізбен тікелей байланысы жоқ, құрлықта суға толы дербес ойыс.
- Каспий һәм Арал теңіздері ащы көл түрлеріне жатады.
- Жер шарындағы көлдердің жалпы ауданы 2,1 млн км², бұл құрлық ауданының 1,4%-ын құрайды.
- Көлдердегі су көлемі 176 мың км³, соның 52%-ы тұщы, 48%-ы ащы су.
- Эндемик һәм реликт түрлер көлдерде тіршілік етеді.
- Ең ірі көл – Каспий теңізі, ең терең көл – Байкал.
Қазақстанның көлдері
- Қазақстанда Каспий һәм Аралды есептемегенде, 48262 көл бар.
- Көлдердің жалпы ауданы 45032 км².
- Ағынды көлдер негізінен тұщы суға ие, ағынсыз тұйық көлдер көбінесе ащы су болады.
Тұздылық мәселелері
- Көлдердегі тұзды су 14-тен 300 г/л-ге дейін жетеді.
- Балқаш көлінің батыс бөлігі тұщы, шығыс бөлігі ащы, тұздылық деңгейі 5 есе айырмашылық көрсетеді.
Тұзды көлдер
- АҚШ-тағы Үлкен Тұзды көл, Оңтүстік-Батыс Азиядағы Өлі теңіз – тұзды көлдер.
- Тұзды көлдерде ас тұзы, калий тұздары, сода, йод, бромның мол қоры шоғырланған.
- Каспий теңізінің қайраңында мұнайдың бай қоры орналасқан.
Көлдер мен шаруашылық
- Көлдерде балық шаруашылығы дамыған, ірі көлдер көлік қатынасына пайдаланылады.
- Тұщы көлдер елді мекендерді сумен қамтамасыз етеді, тұзды көлдер емдік мақсатта пайдаланылады.
Климаттық әсер
- Көлдер айналасының климатына оң әсер етеді, континенттілікті азайтып, ылғалдылықты арттырады.
Адам әрекетінің әсері
- Адамның шаруашылық әрекеттері көлдерде су өсімдіктерінің шамадан тыс көбеюіне, судың сапасының нашарлауына, оттектің мөлшерінің азаюына әкеп соғады.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бу тест гидронимдердін классификациясе һәм аларның төрләре турында мәгълүмат бирә. Пелагонимдер, лимнонимдер, потамонимдер, һәм гелонимдер кебек терминнарны өйрәнү өчен структуралы формулар тәкъдим ителә.
