Giardia lamblia và bệnh lý

Đặc điểm nhận dạng Giardia lamblia

• Thể hoạt động: Hình quả lê, kích thước từ 5 – 15 x 10 – 20µm, chết nhanh khi ra ngoài cơ thể. Mặt bụng phẳng với bộ phận bám là đĩa hút, có bốn cặp lông roi, hai nhân với nhân thể gần trục sống.
• Thể bào nang: Hình tròn hoặc bầu dục, rất chiết quang, kích thước từ 7 – 10 x 11 – 14µm, có 2 – 4 nhân và có thể co lại, méo mó.

Chu trình phát triển

• Thể hoạt động bám vào niêm mạc tá tràng, phân chia theo chiều dọc tạo thành hai cá thể mới.
• Khi xuống ruột già, thể hoạt động chuyển đổi sang thể bào nang và được thải ra ngoài theo phân.
• Người nhiễm qua việc nuốt phải bào nang trong thực phẩm, nước uống, và bào nang trở thành thể hoạt động ở tá tràng.

Đặc điểm dịch tễ học

• Giardia lamblia tồn tại khắp nơi, đặc biệt ở vùng nhiệt đới và các nước đang phát triển.
• Tỷ lệ nhiễm từ 2 – 15% tùy vùng, cao hơn ở trẻ em (10% - 20% trẻ dưới 10 tuổi).
• Nguồn nhiễm phổ biến nhất là nước, vì Giardia lamblia có khả năng kháng nhiều phương pháp xử lý nước.

Biểu hiện lâm sàng của bệnh

• Thời gian ủ bệnh từ 1 – 2 tuần, triệu chứng có thể từ không triệu chứng đến tiêu chảy mạn tính.
• Tiêu chảy phân hôi, có bọt, kèm theo nôn, chán ăn, sốt nhẹ, đau thượng vị và có thể sụt cân.
• Hội chứng kém hấp thu có thể dẫn đến suy dinh dưỡng nặng, đôi khi nguy hiểm đến tính mạng.
• Có thể xuất hiện triệu chứng ở niêm mạc tá tràng mà không có triệu chứng rõ ràng.

Phương pháp chẩn đoán, điều trị và dự phòng

• Thuốc điều trị đầu tiên là Metronidazole, hiệu quả từ 80 – 95%. Liều lượng: người lớn 250mg x 3 lần/ngày trong 5 – 7 ngày.
• Thuốc thay thế: Albendazole, Tinidazole (98% hiệu quả với liều duy nhất 2g).
• Dự phòng thông qua việc rửa tay, ăn chín uống chín, phát hiện và điều trị người mang bào nang, sử dụng cầu tiêu hợp vệ sinh, và thanh lọc nguồn nước để giảm nguy cơ lây lan.