Геосфералардың ластануы

Үй тапсырмасы

• LearningApps бағдарламасын пайдалану тапсырмасы берілген.

Сабақтың тақырыбы

• Геосфералардың ластануы

Оқу мақсаты

• Геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу.

Wordwall сәйкестікті анықта

• https://wordwall.net/play/39210/365/377 сілтемесі берілген.

Геосфера дегеніміз не?

• Бүкіл ғаламшарды қамтитын, көп қабатты шоғырланған қабық.
• Концентрациялы, физикалық жағдайы мен қасиеттері әртүрлі болып келеді.
• Геосфераның қабаттары: Литосфера, Атмосфера, Гидросфера, Биосфера.

Атмосфера мен гидросфераның өзара әрекеттесуі

• Геосфера өзінің қалыптасуы мен іс-әрекетінде дербестігін сақтайды
• Атмосфера мен гидросфера Жер қыртысының жоғарғы бөлігін өңдейді
• Геологиялық процестердің жүзеге асуына жер асты суы мен газдар белсенді әсер етеді
• Күн – негізгі энергия көзі
• Күннің әсерінен атмосферадағы судың булануы, одан жауын-шашын пайда болып, Жерге қайта оралады.

Күн энергиясының әркелкі таралуы

• Жер бетіндегі процестер үшін Күн – негізгі энергия көзі
• Күн энергиясының жер бетін біркелкі қыздырмауынан атмосфера мен гидросфера қозғалысқа түседі
• Тура, шашыранды, жиынтық радиация көлемінің түсуі нәтижесінде Гидросфера мен Атмосфераның Геосферасының өзара әрекеттесуі әр түрлі жүреді

Геосфераның түрлері

• Сыртқы геосфера (Атмосфера, Биосфера, Гидросфера, Жер қыртысы)
• Ішкі геосфера (Мантия, Ядро)

Сыртқы геосфераның бөліктері

• Атмосфера (ішкі бөлігі гидросфера жер қыртысының бөлігін қамтиды, сыртқы бөлігі ғарыштық кеңістікпен шектеледі)
• Биосфера (жердегі тірі организмдер жиынтығынан тұратын Жердің күрделі сыртқы қабығы)
• Гидросфера (Жердің су қабығы, табиғи судың барлық түрінің жиынтығы: мұздықтар, атмосферадағы су, құрлық сулары, жерасты сулары, дүниежүзілік мұхиттар)

Ішкі геосфераның бөліктері

• Материктік жер қыртысы және Мұхиттық жер қыртысының қалыңдығы
• Мантия
• Ядро (ішкі және сыртқы ядро)
• Жер қыртысының қалыңдығы тауларда 70-80 км, жазықтарда 30-40 км, мұхит табанында 5-10 км.
• Мантия жер көлемінің 83% құрайды, температурасы 2000-2500°С, кристалды тау жыныстарынан тұрады
• Ядроның радиусы 1250 км, сыртқы және ішкі ядродан тұрады
• Жер ядросының температурасы 5000°С, орталық бөлігінде 8000-9000°С жетеді.

Бұл тестте геосфералардың ластануы және оның деңгейлері зерттеледі. Оқушылар атмосфера мен гидросфераның өзара әрекеттесуін, сондай-ақ геосферадағы күрделі процестерді түсінуі керек. Тестке қатысу арқылы сіз геосфера туралы білімдеріңізді сынап көре аласыз.