Геология: Тау жыныстарының жасы

Абсолюттік жасы = Тау жынысының пайда болған кезінен бергі геологиялық уақыты Салыстырмалы жасы = Шөгінді тау жыныстарының орналасу ретіне қарау Геологиялық жыл санау = Тау жыныстарының қалыптасу уақыты мен ретін көрсету Геохронологиялық кесте = Жер ғаламшарының, тіршіліктің даму кезеңдерін түсіндіру

Архей = Өте ежелгі тіршілік Протерозой = Өте ертедегі қарапайым тіршілік Палеозой = Ежелгі тіршілік Мезозой = Орта кезең тіршілігі

Таскөмір = Тау жыныстарының сипатына байланысты Кембрий = Алғаш табылған орнына байланысты Ордовик = Ежелгі тайпа атауларына байланысты Палеоген = Атаулары жасына сәйкес келетін

<p>Эон = Геохронологиялық кестедегі ең үлкен уақыт аралығы Эра = Эондардың ішіндегі кезеңдер Дәуір = Эралардың өз тарапынан неғұрлым қысқа уақыт аралығы Антропоген = Адамның шығуымен байланысты каиновойдың соңғы дәуірі</p> Signup and view all the answers

<p>Байкал қатпарлығы = Ең ежелгі тау түзілу қатпарлығы Каледон қатпарлығы = Палеозойдың силур, девон дәуірлерінде жүрген қатпарлық Көмір алаптары = Палеозойлық континенттік шөгінділер қалың жиналған бөліктерінде Мезозой қатпарлығы = Мезозой эрасында жүрген қатпарлық</p> Signup and view all the answers

<p>3,5 млрд жыл = Жер қыртысының қалыптасуына кеткен уақыт 3,8 млрд жыл = Жер қыртысындағы ең ежелгі тау жынысының абсолюттік жасы 4,51-10^9 = Уранның гелий мен қорғасынға ыдырау уақыты 5 млрд жыл = Жер ғаламшары пайда болған уақыт</p> Signup and view all the answers

<p>Тектоникалық қозғалыстар = Жер қыртысындағы құрылымдарды қалыптастыратын ішкі күштер Статикалық күй = Салыстырмалы түрде тыныштық жағдайы Динамикалық күй = Жер қыртысының өзгермелі күйі Параллельді жылжу = Тектоникалық плиталардың бір-біріне қарама-қарсы жылжуы</p> Signup and view all the answers

<p>Көмір алаптары = Палеозойлық континенттік шөгінділер Шөгінді тау жыныстары = Тау жыныстарының қалыптасуындағы негізі Мезозой = Континенттік шөгінділердің даму кезеңі Таскөмір = Көмірді қалыптастыру үшін жауапты дәуір</p> Signup and view all the answers

<p>Эон = Геохронологиялық кестедегі ең үлкен бірлік Эра = Эондар ішіндегі кезеңдер Дәуір = Эралардың қысқа уақыт аралығы Кезең = Дәуірлердің бөлінуі</p> Signup and view all the answers

<p>Палеогеннің соңы мен неоген = Альпі қатпарлығы Альпі-Гималай геосинклинальдық = Тау жүйелері көтерілген кезең Неотектоникалық қозғалыстар = Ежелгі тау құрылымдарының қайта жаңғыруы Тянь-Шань, Алтай, Саян, Байкал = Неотектоникалық қозғалыстар жүрген өлке</p> Signup and view all the answers

<p>Антропогендік жер бедері = Адамның шаруашылық әрекеті әсерінен өзгерген жер пішіндерінің жиынтығы Табиғи орта = Негізгі құрамдас бөліктерінің бірі Техногендік жер бедері = Адам әрекеті нәтижесінде пайда болған жер пішіндері В.И.Вернадский = Ноосфера ғылымының негізін салушы</p> Signup and view all the answers

<p>Ауыл шаруашылық = Шаруашылық әрекетінің әсерінен Ирригациялық = Суландыру Тау-кен-өндірістік = Пайдалы қазбалар өндіру Қорғаныс мақсатындағы = Жер бедері пішіндері</p> Signup and view all the answers

<p>Алғашқы = Адам әрекетінің әсерінің дәрежесі Екінші реттік = Алғашқыдан кейінгі әсер Құм төгілген жағажай = Түбегейлі өзгеріске ұшырамаған жер бедері Техногендік = Адам әрекетімен өзгерген жер бейнесі</p> Signup and view all the answers

<p>Калифорния = 9 метр Мехико = 9 метр Токио = 7 метр Мәскеу = 1 метр</p> Signup and view all the answers

<p>80-100%-ға дейін = Жоғары деңгей 50-80%-ға дейін = Орташа деңгей 50%-дан төмен = Әлсіз деңгейде тұрақты 100% = Табиғи жер бедерінің өзгеру тұрақтылығы</p> Signup and view all the answers

<p>Террикон = Жер бетіне шығарылған бос жыныстарды үюден пайда болған Лава = Жанартаулардан шыққан материал Тау жүйелері = Геосинклинальдық белдеудегі құрылым Антропогендік террасалар = Адам әрекетімен жасалған жер бедері</p> Signup and view all the answers

<p>Тянь-Шань = Неотектоникалық қозғалыстар жүрген таулы өлке Алтай = Жер бедерінің жаңаруы Саян = Табиғи географиялық орта Байкал = Шығыс Сібірдегі көл-теңіз</p> Signup and view all the answers

<p>Алғашқы = Жер бедерінің өзгеруі Екінші реттік = Адам әрекетінің нәтижесі Техногендік = Қоршаған ортадағы өзгеріс Антропогендік = Адамның шаруашылық әрекетінің жемісі</p> Signup and view all the answers

<p>800-ден астам = Құрлық пен мұхит табанында орналасқан жанартаулар 6 млрд тонна = Жанартаулардан шыққан лавалардың жылдық мөлшері Альпі қатпарлығы = Кейінгі қатпарлылық Шығыс Азида = Табиғи географиялық объектілер</p> Signup and view all the answers

<p>Уранның гелий мен қорғасынға ыдырау уақыты = Абсолюттік жасы Химиялық зерттеу = Абсолюттік жасы Салыстырмалы жасы = Шөгінді тау жыныстарының орналасу ретін зерттеу Тау жыныстарының салыстыруы = Салыстырмалы жасы</p> Signup and view all the answers

<p>Эон = Уақыт аралығының ең үлкені Эра = Эондардың кезеңдері Дәуір = Эралардың уақыт аралығында бөлінуі Кезең = Ежелгі тіршілік</p> Signup and view all the answers

<p>Кембрий = Алғаш табылған орнына байланысты дәуір Силур = Ұлыбританиядағы тайпа атауына байланысты Девон = Алғаш табылған орнына байланысты Пермь = Алғаш табылған орнына байланысты</p> Signup and view all the answers

<p>3,5 млрд жыл = Жер қыртысының қалыптасу уақыты 3,8 млрд жыл = Ең ежелгі тау жынысының абсолюттік жасы 4,51-10^9 жыл = Уранның ыдырау уақыты 5 млрд жыл = Жер ғаламшарының пайда болған уақыты</p> Signup and view all the answers

<p>Тектоникалық қозғалыстар = Ішкі күштер Ежелгі платформа = Архей мен протерозой эраларында қалыптасқан Байкал қатпарлығы = Ең ежелгі тау түзілу қатпарлығы Каледон қатпарлығы = Палеозойдың силур, девон дәуірлерінде жүрген</p> Signup and view all the answers

<p>Таскөмір = Дәуір атауы Бор = Дәуір атауы Палеоген = Атаулары жасына сәйкес келетін дәуір Неоген = Атаулары жасына сәйкес келетін дәуір</p> Signup and view all the answers

<p>Архей = Өте ежелгі тіршілік Протерозой = Өте ертедегі қарапайым тіршілік Палеозой = Ежелгі тіршілік Мезозой = Орта кезең тіршілігі</p> Signup and view all the answers

<p>Антропоген = Адамның шығуымен байланысты Кайнозой = Жаңа кезең тіршілігі Мезозой = Орта кезең тіршілігі Палеозой = Ежелгі тіршілік</p> Signup and view all the answers

<p>Салыстырмалы жасы = Жанурлардың тасқа айналған таңбаларын зерттеу Абсолюттік жасы = Химиялық зерттеу Геологиялық жыл санау = Тау жыныстарының жасын анықтау Геохронология = Тіршіліктің даму кезеңдерін түсіну</p> Signup and view all the answers

<p>Ауыл шаруашылық = Техногендік жер бедері Ирригациялық = Антропогендік жер бедері Тау-кен-өндірістік = Жер бедерінің өзгеру дәрежесі Қорғаныс мақсатындағы = Адам әрекеті әсерінен түбегейлі өзгеріс</p> Signup and view all the answers

<p>80-100% = Жоғары деңгей 50-80% = Орташа деңгей 50%-дан төмен = Әлсіз деңгей 100% = Табиғи жер бедерінің тұрақтылығы</p> Signup and view all the answers

<p>800 = 800-ден астам 6 млрд = Жанартаулардан шыққан лавалардың жылдық мөлшері 9 метр = Калифорниядағы опырылу деңгейі 1 метр = Мәскеудегі опырылу деңгейі</p> Signup and view all the answers

<p>Тянь-Шань = Таулы өлкелер Алтай = Жер бедерінің өзгеруі Саян = Байкал Байкал = Неотектоникалық қозғалыстар</p> Signup and view all the answers

<p>Жер бедері = Негізгі құрамдас бөліктер Антропогендік жер бедері = Адам әрекеті нәтижесі Техногендік = Жер бедерінің өзгеруі Жер беті = Табиғи орта</p> Signup and view all the answers

<p>Алғашқы = Бастапқы әсер Екінші реттік = Жанама әсер Табиғи жер бедері = Өзгерусіз қалу Жасанды аралдар = Техногендік пішіндер</p> Signup and view all the answers

<p>Пайдалы қазбалар өндіру = Грунттың опырылуы Асфальт пен бетон жолдар = Инфрақұрылым жасау Антропогендік террасалар = Жер бедерінің өзгеруі Карьер мен шахта = Жер қыртысының пайдалану</p> Signup and view all the answers

<p>Жоғары деңгей = 80-100% тұрақтылық Орташа деңгей = 50-80% тұрақтылық Әлсіз деңгей = 50%-дан төмен Табиғи жер бедері = 100% тұрақтылық</p> Signup and view all the answers

<p>Денсаулыққа зиян = Техногендік пішіндер Пайдалы қазбаларды өндіру = Жер бедерінің өзгеруі Асфальт және бетон жолдар = Жасанды пішіндер Грунтты нығайту = Антропогендік әсер</p> Signup and view all the answers