География: Тау Жинағы

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Тау жыныстарының біртұтастығынан айырылуының нәтижесінде пайда болатын жыныстарды сәйкестендіріңіз:

Қиыршықтас = Кеуекті жыныстар Құм = Кеуекті жыныстар Саз = Кеуекті жыныстар Жынысты жыныстар = Кеуекті жыныстар

Тау жыныстарының үгілу түрлерін сәйкестендіріңіз:

Химиялық үгілу = Минералдық құрамның өзгеруі Физикалық үгілу = Химиялық құрамның өзгермей үгілуі Механикалық үгілу = Химиялық құрамның бұзылуы Физикалық өзгеріс = Жер бедерін өзгерту

Үгілу мен тасымалдау әрекетіне әсер ететін факторларды сәйкестендіріңіз:

Жел = Бор жыныстарының тасымалдануы Ағын су = Үгілу өнімдерін тасымалдау Керуен = Борайтын солт. шаралардың єрекеті Су = Жер бедерін өзгерту

Бедлендтер тұрған аймақтарды сәйкестендіріңіз:

АҚШ = Ұлы жазықтар Орталық Азия = Тауалды аймақтар Кіші Азия = Тауалды аймақтар Шарын каньоны = Ақтөбе Signup and view all the answers

Мұздық әрекетінің нәтижесінде пайда болатын құбылыстарды сәйкестендіріңіз:

Морена = Тасымалданған жыныстар Үшкір шың = Мұздықпен өңделген пішін Терең шатқал = Мұздық әрекетінің нәтижесі Жыныс = Морена Signup and view all the answers

Карст құбылыстарын сәйкестендіріңіз:

Карст = Су асты жыныстарының еруі Үңгір = Карст пішіндерінің ішіндегі ең кең тарағаны Флинт-Мамонт = Ең ұзын үңгір Крубери-Воронья = Ең терең үңгір Signup and view all the answers

Флинт-Мамонт үңгірі туралы мәліметтерді сәйкестендіріңіз:

Облыс = Аппалач тауы Ұзындығы = 587 км Тип = Ең ұзын үңгір Тереңдігі = 2256 метр Signup and view all the answers

Карст нәтижесінде пайда болатын жер бедерінің пішіндері таралған аумақтарды сәйкестендіріңіз:

Балкан = Карст өлкелер Кіші Азия = Карст өлкелер Оңтүстік-Шығыс Қытай = Карст өлкелер Аппалач = Карст өлкелер Signup and view all the answers

Қазақстандағы карст нәтижесінде пайда болған жер бедерін сәйкестендіріңіз:

Қаратау = Карст аймақтары Маңғыстау = Карст аймақтары Үстірт = Карст аймақтары Жетісу = Карст аймақтары Signup and view all the answers

Эрозия әрекетінен орын алатын құбылыстарды сәйкестендіріңіз:

Үгілу = Тау жыныстарының бұзылуы Тасымалдау = Тау жыныстарының жылжыуы Кеуекті жыныстар = Тау жыныстарының еруі Жер бедері = Экологиялық өзгерістер Signup and view all the answers

Тау жасалуы мен тербелмелі қозғалыстарды жұптастырыңыз:

Тау жасалуы = Қатпарлану Тербелмелі қозғалыстар = Жер қыртысының көтерілуі мен төмен түсуі Физикалық үгілу = Минералды құрамның өзгеріссіз бұзылуы Химиялық үгілу = Биохимиялық реакциялар әсерінен бұзылу Signup and view all the answers

Сыртқы және ішкі күштерді жұптастырыңыз:

Ішкі күштер = Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші Экзогендік күштер = Сыртқы күштер әрекеті Эндогендік күштер = Ішкі күштер әрекеті Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар Signup and view all the answers

Қатпарлану түрлерін жұптастырыңыз:

Антиклиналь = Біртұтас жоғары көтерілген бөлік Синклиналь = Майысып төмен түскен бөлік Моноклиналь = Беті тегіс болып көтерілген бөлік Тау жыныстары = Кейінгі геологиялық үдерістер Signup and view all the answers

Жер қыртысындағы қозғалыс түрлерін жұптастырыңыз:

Субдукция = Ендік бағытта қашықтау Спрединг = Ендік бағытта жақындау Қарама-қарсы ығысу = Жер қыртысының бір бөлшегінің қозғалысы Тербелмелі қозғалыстар = Мұхит деңгейінің өзгерісіне әсер Signup and view all the answers

Геологиялық нысандарды жұптастырыңыз:

Платформа = Жер қыртысының тұрақты бөліктері Геосинклиналь = Жер қыртысының қозғалмалы бөліктері Жазық = Платформаларға сәйкес келетін нысандар Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар Signup and view all the answers

Мұхит түпкі жер бедерінің құрылымдарын жұптастырыңыз:

Материктік қайраң = Материктің шеткі жағалық бөлігі Шеткі теңіздердің қазаншұңқырлары = Өтпелі зона Осьтік жоталар = Суасты орта жоталары Қазаншұңқырлар = Мұхит табаны Signup and view all the answers

Үгілу түрлерін жұптастырыңыз:

Физикалық үгілу = Аридтік аймақтарда өтеді Химиялық үгілу = Биогендік реакциялармен байланысты Экзогендік күштер = Жер бедерін қалыптастырушы Эндогендік күштер = Ішкі күштердің әрекеті Signup and view all the answers

Геологиялық процестерді жұптастырыңыз:

Жер бедерінің қалыптасу = Ішкі және сыртқы күштердің әсері Тау жыныстары = Миралды құрам өзгерісі Навигациялық қозғалыстар = Қашықтау және жақындау Қатпарлану = Тау жасалуы процессі Signup and view all the answers

Жер қыртысының қозғалмалы және тұрақты бөліктерін жұптастырыңыз:

Платформа = Тұрақты бөліктер Геосинклиналь = Қозғалмалы бөліктер Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысан Жазық = Платформаларға сәйкес келетін нысан Signup and view all the answers

Study Notes

Тау Жинағы

Тік қозғалатын белсенді тектоникалық қозғалыстар әсерінен тау құрылымдарының қалыптасуы - тау жасалуы.
Жер қыртысының бір бөлігінің жоғары, екінші бөлігінің төмен түсуіне ықпал жасайтын баяу қозғалыстар - тербелмелі қозғалыстар.
Тау жыныстарының минералдық құрамының өзгеріске ұшырамастан бұзылуы - физикалық үгілу.
Арктика, Антрктика жерлері, биік таулар, шөл мен шөлейттің аридтік аймақтарына тән үгілу түрі - физикалық үгілу.
Тау жыныстарының маңызды химиялық, биогендік, биохимиялық реакциялар әсерінен бұзылуы - химиялық үгілу.
Жер бедерінің барлық пішіндерінің қалыптасуына әсер етуші күштер - ішкі және сыртқы күштер.
Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші ішкі күштер - эндогендік күштер.
Ішкі күштер әрекеті - эндогендік.
Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші сыртқы күштер - экзогендік күштер.
Сыртқы күштер әрекеті - экзогендік.
Қатпарланудың қарапайым түрлері - антиклиналь, синклиналь, моноклиналь.
Қатпарлану кезінде біртұтас жоғары көтерілген бөлігі - антиклиналь.
Қатпарлану кезінде майысып төмен түскен бөлігі - синклиналь.
Қатпарлану кезінде беті тегіс болып көтерілген бөлігі - моноклиналь.
Жер қыртысындағы қозғалыс түрлері:
- Ендік бағытта қашықтау (субдукция)
- Ендік бағытта жақындау (спрединг)
- Қарама-қарсы бағытта ығысу

Тербелмелі Қозғалыстар

Жер қыртысының біртіндеп көтерілуі мен төмен түсуіне, соның нәтижесінде мұхит деңгейінің көтерілуі мен төмендеуіне, материктердің жалпы биіктігінің өзгеруіне себепші болатын қозғалыстар - тербелмелі қозғалыстар.
Литосфералық тақталарды қозғалысқа түсіретін, материк пішіндері мен мұхиттар айдынын өзгертуші басты күш - ішкі күштер.
Жер қыртысының тұрақты бөліктері - платформа.
Жер қыртысының қозғалмалы бөліктері - геосинклиналь.
Платформаларға сәйкес келетін нысандар - жазық.
Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар - биік таулар.

Мұхиттың Түпкі Жер Бедері

Мұхиттың түпкі жер бедерінің орографиялық құрылымдары:
- Материктің шеткі жағалық бөліктері (материктік қайраң, материктік беткей)
- Өтпелі зона (шеткі теңіздердің қазаншұңқырлары, аралдар доғасы мен оларды бойлай орналасқан терең шұңғымалар)
- Суасты орта жоталары (осьтік жоталар мен оларды бөліп жатқан көлденең тектоникалық аңғарлар) - Мұхит табаны (қазаншұңқырлар мен оларды бөліп жатқан жекелеген тау жоталары мен көтерілімдер)

Сыртқы Күштердің Әрекеті

Жер бедерін қалыптастыратын сыртқы күштер - жел, ағын су, мұздық, жерасты суларының әрекеті.
Сыртқы күштің ең басты әрекеті - үгілу кезінде жер бедерін құрайтын түрлі сипаттағы тау жыныстары біртұтастығынан айырылып, қиыршықтас, құм сияқты кеуекті жыныстарға айналады.
Тау жыныстарының біртұтастығынан айырылып, қиыршықтас, құм сияқты кеуекті жыныстарға айналуы - үгілу.
Тау жыныстарының минералдық құрамы өзгеріске ұшырай отырып үгілуі - химиялық үгілу.
Тау жыныстарының химиялық құрамы өзгеріске ұшырамай отырып үгілуі - физикалық үгілу.
Үгілу өнімдері мен бор жыныстарын тасымалдау арқылы жер бедерін өзгертуде маңызды рөл атқарады - жел.
Құмды төбелер мен шағылдардың толқын тәрізді пішіндерін қалыптастырады - жел.
Үгілген тау жыныстарын тасымалдауда ерекше орын алады - жел, ағын су әрекеті.
Эрозияның әрекеті нәтижесінде құрғақ климат жағдайында пайда болған аласа таулы рельефтің күрделі түрі - бедленд.
Бедлендтер кең таралған аудандар - АҚШ жеріндегі Ұлы жазықтар, Орталық Азия, Кіші Азия, Үндістан түбектерінің тауалды аймақтары, Шарын каньоны.
Биік тау басындағы тау жыныстарының үгілуі мен тасымалдануына себепші - мұздық.
Мұздықпен өңделген тау жоталарының пішіні - үшкір шыңды, беткейлері тік, терең шатқалды.
Мұздықтармен өңделіп, тасымалданған жыныстар - морена.
Тау жыныстарының суда еру құбылысы - карст құбылысы.
Карст пішіндерінің ішіндегі ең кең тарағаны - үңгір.
Жер шарындағы ең ұзын үңгір - Флинт-Мамонт.
Флинт-Мамонт үңгірі орналасқан таулы өлке - Аппалач тауы.
Флинт-Мамонт үңгірінің жалпы ұзындығы - 587 км.
Жер шарындағы ең терең үңгір - Крубери-Воронья.
Жер шарындағы ең терең үңгір - 2256 метр.
Жер шарындағы ең терең үңгір орналасқан аймақ - Кавказ.
Карст нәтижесінде қалыптасқан жер бедері пішіндері таралған аумақтар - Балқан, Кіші Азия түбектері, Оңтүстік-Шығыс Қытай, Аппалач.
Қазақстандағы карст нәтижесінде қалыптасқан жер бедері пішіндері таралған аудандар - Қаратау, Маңғыстау, Үстірт.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест тау құрылымдарының қалыптасуын, қозғалмалы тектоникалық әрекеттер мен үгілу түрлерін зерттейді. Мұнда ішкі және сыртқы күштердің жер бедеріне әсері жөнінде маңызды ақпарат беріледі. Тест жер бедерінің өзгерістері мен тау жыныстарының ерекшеліктеріне бағытталған.