Субдукция Нәтижесінде Пайда Заңдары: Тау Жыныстары Quiz

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Download our mobile app to listen on the go

Get App

Questions and Answers

Тау жыныстарының біртұтастығынан айырылуының нәтижесінде пайда болатын жыныстарды сәйкестендіріңіз:

Қиыршықтас = Кеуекті жыныстар Құм = Кеуекті жыныстар Саз = Кеуекті жыныстар Жынысты жыныстар = Кеуекті жыныстар

Тау жыныстарының үгілу түрлерін сәйкестендіріңіз:

Химиялық үгілу = Минералдық құрамның өзгеруі Физикалық үгілу = Химиялық құрамның өзгермей үгілуі Механикалық үгілу = Химиялық құрамның бұзылуы Физикалық өзгеріс = Жер бедерін өзгерту

Үгілу мен тасымалдау әрекетіне әсер ететін факторларды сәйкестендіріңіз:

Жел = Бор жыныстарының тасымалдануы Ағын су = Үгілу өнімдерін тасымалдау Керуен = Борайтын солт. шаралардың єрекеті Су = Жер бедерін өзгерту

Бедлендтер тұрған аймақтарды сәйкестендіріңіз:

АҚШ = Ұлы жазықтар Орталық Азия = Тауалды аймақтар Кіші Азия = Тауалды аймақтар Шарын каньоны = Ақтөбе Signup and view all the answers

Мұздық әрекетінің нәтижесінде пайда болатын құбылыстарды сәйкестендіріңіз:

Морена = Тасымалданған жыныстар Үшкір шың = Мұздықпен өңделген пішін Терең шатқал = Мұздық әрекетінің нәтижесі Жыныс = Морена Signup and view all the answers

Карст құбылыстарын сәйкестендіріңіз:

Карст = Су асты жыныстарының еруі Үңгір = Карст пішіндерінің ішіндегі ең кең тарағаны Флинт-Мамонт = Ең ұзын үңгір Крубери-Воронья = Ең терең үңгір Signup and view all the answers

Флинт-Мамонт үңгірі туралы мәліметтерді сәйкестендіріңіз:

Облыс = Аппалач тауы Ұзындығы = 587 км Тип = Ең ұзын үңгір Тереңдігі = 2256 метр Signup and view all the answers

Карст нәтижесінде пайда болатын жер бедерінің пішіндері таралған аумақтарды сәйкестендіріңіз:

Балкан = Карст өлкелер Кіші Азия = Карст өлкелер Оңтүстік-Шығыс Қытай = Карст өлкелер Аппалач = Карст өлкелер Signup and view all the answers

Қазақстандағы карст нәтижесінде пайда болған жер бедерін сәйкестендіріңіз:

Қаратау = Карст аймақтары Маңғыстау = Карст аймақтары Үстірт = Карст аймақтары Жетісу = Карст аймақтары Signup and view all the answers

Эрозия әрекетінен орын алатын құбылыстарды сәйкестендіріңіз:

Үгілу = Тау жыныстарының бұзылуы Тасымалдау = Тау жыныстарының жылжыуы Кеуекті жыныстар = Тау жыныстарының еруі Жер бедері = Экологиялық өзгерістер Signup and view all the answers

Тау жасалуы мен тербелмелі қозғалыстарды жұптастырыңыз:

Тау жасалуы = Қатпарлану Тербелмелі қозғалыстар = Жер қыртысының көтерілуі мен төмен түсуі Физикалық үгілу = Минералды құрамның өзгеріссіз бұзылуы Химиялық үгілу = Биохимиялық реакциялар әсерінен бұзылу Signup and view all the answers

Сыртқы және ішкі күштерді жұптастырыңыз:

Ішкі күштер = Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші Экзогендік күштер = Сыртқы күштер әрекеті Эндогендік күштер = Ішкі күштер әрекеті Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар Signup and view all the answers

Қатпарлану түрлерін жұптастырыңыз:

Антиклиналь = Біртұтас жоғары көтерілген бөлік Синклиналь = Майысып төмен түскен бөлік Моноклиналь = Беті тегіс болып көтерілген бөлік Тау жыныстары = Кейінгі геологиялық үдерістер Signup and view all the answers

Жер қыртысындағы қозғалыс түрлерін жұптастырыңыз:

Субдукция = Ендік бағытта қашықтау Спрединг = Ендік бағытта жақындау Қарама-қарсы ығысу = Жер қыртысының бір бөлшегінің қозғалысы Тербелмелі қозғалыстар = Мұхит деңгейінің өзгерісіне әсер Signup and view all the answers

Геологиялық нысандарды жұптастырыңыз:

Платформа = Жер қыртысының тұрақты бөліктері Геосинклиналь = Жер қыртысының қозғалмалы бөліктері Жазық = Платформаларға сәйкес келетін нысандар Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар Signup and view all the answers

Мұхит түпкі жер бедерінің құрылымдарын жұптастырыңыз:

Материктік қайраң = Материктің шеткі жағалық бөлігі Шеткі теңіздердің қазаншұңқырлары = Өтпелі зона Осьтік жоталар = Суасты орта жоталары Қазаншұңқырлар = Мұхит табаны Signup and view all the answers

Үгілу түрлерін жұптастырыңыз:

Физикалық үгілу = Аридтік аймақтарда өтеді Химиялық үгілу = Биогендік реакциялармен байланысты Экзогендік күштер = Жер бедерін қалыптастырушы Эндогендік күштер = Ішкі күштердің әрекеті Signup and view all the answers

Геологиялық процестерді жұптастырыңыз:

Жер бедерінің қалыптасу = Ішкі және сыртқы күштердің әсері Тау жыныстары = Миралды құрам өзгерісі Навигациялық қозғалыстар = Қашықтау және жақындау Қатпарлану = Тау жасалуы процессі Signup and view all the answers

Жер қыртысының қозғалмалы және тұрақты бөліктерін жұптастырыңыз:

Платформа = Тұрақты бөліктер Геосинклиналь = Қозғалмалы бөліктер Биік таулар = Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысан Жазық = Платформаларға сәйкес келетін нысан Signup and view all the answers

Flashcards are hidden until you start studying

Study Notes

Тау Жинағы

Тік қозғалатын белсенді тектоникалық қозғалыстар әсерінен тау құрылымдарының қалыптасуы - тау жасалуы.
Жер қыртысының бір бөлігінің жоғары, екінші бөлігінің төмен түсуіне ықпал жасайтын баяу қозғалыстар - тербелмелі қозғалыстар.
Тау жыныстарының минералдық құрамының өзгеріске ұшырамастан бұзылуы - физикалық үгілу.
Арктика, Антрктика жерлері, биік таулар, шөл мен шөлейттің аридтік аймақтарына тән үгілу түрі - физикалық үгілу.
Тау жыныстарының маңызды химиялық, биогендік, биохимиялық реакциялар әсерінен бұзылуы - химиялық үгілу.
Жер бедерінің барлық пішіндерінің қалыптасуына әсер етуші күштер - ішкі және сыртқы күштер.
Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші ішкі күштер - эндогендік күштер.
Ішкі күштер әрекеті - эндогендік.
Жер бедерінің қалыптасуына әсер етуші сыртқы күштер - экзогендік күштер.
Сыртқы күштер әрекеті - экзогендік.
Қатпарланудың қарапайым түрлері - антиклиналь, синклиналь, моноклиналь.
Қатпарлану кезінде біртұтас жоғары көтерілген бөлігі - антиклиналь.
Қатпарлану кезінде майысып төмен түскен бөлігі - синклиналь.
Қатпарлану кезінде беті тегіс болып көтерілген бөлігі - моноклиналь.
Жер қыртысындағы қозғалыс түрлері:
- Ендік бағытта қашықтау (субдукция)
- Ендік бағытта жақындау (спрединг)
- Қарама-қарсы бағытта ығысу

Тербелмелі Қозғалыстар

Жер қыртысының біртіндеп көтерілуі мен төмен түсуіне, соның нәтижесінде мұхит деңгейінің көтерілуі мен төмендеуіне, материктердің жалпы биіктігінің өзгеруіне себепші болатын қозғалыстар - тербелмелі қозғалыстар.
Литосфералық тақталарды қозғалысқа түсіретін, материк пішіндері мен мұхиттар айдынын өзгертуші басты күш - ішкі күштер.
Жер қыртысының тұрақты бөліктері - платформа.
Жер қыртысының қозғалмалы бөліктері - геосинклиналь.
Платформаларға сәйкес келетін нысандар - жазық.
Геосинклинальдарға сәйкес келетін нысандар - биік таулар.

Мұхиттың Түпкі Жер Бедері

Мұхиттың түпкі жер бедерінің орографиялық құрылымдары:
- Материктің шеткі жағалық бөліктері (материктік қайраң, материктік беткей)
- Өтпелі зона (шеткі теңіздердің қазаншұңқырлары, аралдар доғасы мен оларды бойлай орналасқан терең шұңғымалар)
- Суасты орта жоталары (осьтік жоталар мен оларды бөліп жатқан көлденең тектоникалық аңғарлар) - Мұхит табаны (қазаншұңқырлар мен оларды бөліп жатқан жекелеген тау жоталары мен көтерілімдер)

Сыртқы Күштердің Әрекеті

Жер бедерін қалыптастыратын сыртқы күштер - жел, ағын су, мұздық, жерасты суларының әрекеті.
Сыртқы күштің ең басты әрекеті - үгілу кезінде жер бедерін құрайтын түрлі сипаттағы тау жыныстары біртұтастығынан айырылып, қиыршықтас, құм сияқты кеуекті жыныстарға айналады.
Тау жыныстарының біртұтастығынан айырылып, қиыршықтас, құм сияқты кеуекті жыныстарға айналуы - үгілу.
Тау жыныстарының минералдық құрамы өзгеріске ұшырай отырып үгілуі - химиялық үгілу.
Тау жыныстарының химиялық құрамы өзгеріске ұшырамай отырып үгілуі - физикалық үгілу.
Үгілу өнімдері мен бор жыныстарын тасымалдау арқылы жер бедерін өзгертуде маңызды рөл атқарады - жел.
Құмды төбелер мен шағылдардың толқын тәрізді пішіндерін қалыптастырады - жел.
Үгілген тау жыныстарын тасымалдауда ерекше орын алады - жел, ағын су әрекеті.
Эрозияның әрекеті нәтижесінде құрғақ климат жағдайында пайда болған аласа таулы рельефтің күрделі түрі - бедленд.
Бедлендтер кең таралған аудандар - АҚШ жеріндегі Ұлы жазықтар, Орталық Азия, Кіші Азия, Үндістан түбектерінің тауалды аймақтары, Шарын каньоны.
Биік тау басындағы тау жыныстарының үгілуі мен тасымалдануына себепші - мұздық.
Мұздықпен өңделген тау жоталарының пішіні - үшкір шыңды, беткейлері тік, терең шатқалды.
Мұздықтармен өңделіп, тасымалданған жыныстар - морена.
Тау жыныстарының суда еру құбылысы - карст құбылысы.
Карст пішіндерінің ішіндегі ең кең тарағаны - үңгір.
Жер шарындағы ең ұзын үңгір - Флинт-Мамонт.
Флинт-Мамонт үңгірі орналасқан таулы өлке - Аппалач тауы.
Флинт-Мамонт үңгірінің жалпы ұзындығы - 587 км.
Жер шарындағы ең терең үңгір - Крубери-Воронья.
Жер шарындағы ең терең үңгір - 2256 метр.
Жер шарындағы ең терең үңгір орналасқан аймақ - Кавказ.
Карст нәтижесінде қалыптасқан жер бедері пішіндері таралған аумақтар - Балқан, Кіші Азия түбектері, Оңтүстік-Шығыс Қытай, Аппалач.
Қазақстандағы карст нәтижесінде қалыптасқан жер бедері пішіндері таралған аудандар - Қаратау, Маңғыстау, Үстірт.