Геодезия: Ортағасырлық саяхатшылардың үлесі

География ғылымының дамуы

Ежелгі Шығыс, Месопотамия, Парсы, Египет, Финикия аймақтарында географиялық білімнің алғашқы белгілері мен сызбалары табылған.
Антикалық кезең (Б.з.д. ІV-ІІ мыңжылдық) шаруашылық іс-әрекеттерге сәйкес жерді өңдеу, суармалы жерлер, жабайы өсімдіктер мен жануарларды қолға үйрету туралы алғашқы географиялық құжаттар пайда болған кезең болды.
Б.з.д. ІІ ғасырда өмір сүрген Клавдий Птолемей - атақты грек ғалымы.
Птолемейдің материалдары негізінде IV ғасырда Әлем картасы жасалған.
Геродот - Қара теңіз бен Каспий теңізі жағалауы, Кіші Азия, Месопотамия және Египет жерлерінде болып, жазбалар қалдырған грек тарихшысы және географы.
Пифей - Батыс Еуропаның жағалауларында жүзіп, өзінің көргендерін сипаттап жазған ғалым.
Пифей алғаш рет айдың әсерімен мұхит суының толысуы мен қайтуын түсіндірген.
Аристотель алғаш рет Жердің шар тәріздес екендігін негіздеген.
Эратосфен - "география" ұғымын ғылымға енгізген грек ғалымы.
Фалес және Анаксимандр - географиялық өзгерістерді ғылыми тілде түсіндірген грек философтары.
Фалес және Анаксимандр алғаш рет масштабты қолданып, карта жасаған.
Геродот - "Тарих" атты еңбегінде география ұғымына ғылыми тұжырымдама берген.
Махмұд Қашғари - "Дүниежүзінің дөңгелек картасы" атты еңбегінде түркі халықтарының қалаларына және жер бедеріне сипаттама берген.
Орта ғасырлық кезең (V-ІХ, ІХ-XV ғғ.) VII-VIII ғғ. араб географтары кең-байтақ аймаққа билік жүргізген кезең болды.
Масуди - Шығыс Африка жайлы еңбегімен белгілі араб географы.
Әл-Бируни - геодезия ғылымының дамуына елеулі үлес қосқан хорезмдік ғалым.
Идриси - карта құрастырған орта ғасырлық араб ғалымы.
Ибн Баттути - саяхатының баяндаулары бүгінге дейін өз құнын жоймаған саяхатшы.
Марко Поло - 1271 жылы Венециядан Қытайға саяхаттап шыққан италияндық көпес.
Марко Поло Қытайға жасаған саяхатында үлкен-үлкен шөлдерді, биік тауларды басып өтіп, еліне Азияның оңтүстігін жағалап, теңіз арқылы қайтып оралған.
Марко Полоның 1298 жылы жарыққа шыққан еңбегі "Дүниежүзінің алуан-түрлілігі туралы кітап".
Афанасий Никитин - Марко Полодан 200 жылдан кейін Шығыс елдерінде болған Тверлік көпес.
Афанасий Никитин Ресейден шығып, Персияның үстімен Үндістанға дейін барған.
Афанасий Никитиннің 1472 жылы жарыққа шыққан еңбегі "Үш теңіздің арғы жағына саяхат".
Афанасий Никитин ортағасырлық Үндістан туралы біршама толық мәліметтер жазған алғашқы еуропалық саяхатшы.

География ғылымының дамуы

Географиялық білімнің алғашқы белгілері Ежелгі Шығыс, Месопотамия, Парсы, Египет және Финикия аймақтарында пайда болған.
Антикалық кезең (Б.з.д. IV-ІІ мыңжылдық) кезінде жерді өңдеу, суармалы жерлер, жабайы өсімдіктер мен жануарларды қолға үйрету мәселелеріне арналған алғашқы географиялық құжаттар пайда болды.
Клавдий Птолемей (Б.з.д. ІІ ғасырда өмір сүрген грек ғалымы) географиялық білімнің дамуына үлкен үлес қосты.
IV ғасырда Птолемейдің еңбектері негізінде Әлем картасы жасалды.
Герадот (Б.з.д. V ғасырда өмір сүрген грек тарихшы және географы), Қара теңіз бен Каспий теңізі жағалаулары, Кіші Азия, Месопотамия және Египет жерлеріндегі саяхаттарының нәтижесінде маңызды білім жинады.
Пифей (грек ғалымы) Батыс Еуропаның жағалауларын аралап және өз бақылауларын тіркеп жазды.
Пифей айдың әсерімен мұхит суының толысуы мен қайтуын алғаш рет түсіндірген ғалым болып табылады.
Аристотель Жердің шар тәріздес екендігін алғаш рет негіздеді.
Эратосфен география ғылымына «география» ұғымын енгізді.
Фалес пен Анаксимандр (грек философтары) географиялық өзгерістерді ғылыми тілде түсіндірді және алғаш рет масштабты карта жасады.
Герадот "Тарих" атты еңбегінде география ұғымына ғылыми тұжырымдама берді.
Махмұд Қашғари "Дүниежүзінің дөңгелек картасы" атты еңбегінде түркі халықтарының қалаларына және жер бедеріне сипаттама берді.
Орта ғасырлар (V-ІХ; ІХ-ХV ғғ.) кезеңінде араб географтары кең аумақтарды басқарған кезең болып табылады.
Масуди (араб географы) Шығыс Африка жайлы еңбегімен танымал.
Әл-Бируни (хорезмдік ғалым) геодезия ғылымының дамуына елеулі үлес қосты.
Идриси (араб ғалымы) карта құрастырған.
Ибн Батути (араб ғалымы) саяхаттарының баяндаулары бүгінге дейін құндылығын сақтап қалған.
Марко Поло (италиялық көпес) 1271 жылы Венециядан Қытайға саяхаттап шықты
Марко Поло азиялық шөлдер мен биік тауларды басып өтті және Азияның оңтүстігін жағалап теңіз арқылы Қытайға қайтып оралды.
"Дүниежүзінің алуан-түрлілігі туралы кітап" (1298 жылы жарық көрген) атты еңбегінде Марко Поло өзінің саяхаттары туралы жазды.
Афанасий Никитин (Тверлік көпес) Марко Полодан 200 жылдан кейін Шығыс елдерінде болды.
Афанасий Никитин Ресейден шығып, Персия арқылы Үндістанға барды.
"Үш теңіздің арғы жағына саяхат" (1472 жылы жарық көрген) кітабында Афанасий Никитин өзінің саяхаттары туралы жазды.
Афанасий Никитин осы кезеңге дейін Ортағасырлық Үндістан туралы толық ақпарат беретін алғашқы еуропалық саяхатшы болып есептеледі.