Geografia Ekonomikoa: Sarrera

Geografia Ekonomikoa: Sarrera

• Geografia Ekonomikoa lurzoruaren balioaren, garraio kostuen eta produktuen ezaugarrien arteko harremana aztertzen du.
• Lurzoruaren balioa herritik/hiritik urrunago dagoen neurrian baxuagoa da.
• Nekazal erabilpen bakoitzak ezaugarri bereziak ditu eta leku jakin batean kokatzen da.
• Merkatutik gertu egoteak abantaila gehiago ematen ditu, horregatik lurzoru hori garestiagoa da.

Peter Hagget-en grafikoa

• Peter Hagget-en grafikoak lurzoruaren balioa eta erabilpena agertzen ditu.
• Grafikoak erakusten du erabilpen bakoitzak etekin aldapa desberdina duela.
• Esnekiak ekoiztea garia lantzearekin konparatuz erabilpen trinkoagoa da.
• Esnekiak ekoiztea lurzoru garestiagoan egongo da, baina herritik/hiritik gertu egotetik etekin handiagoa aterako du.
• Bolumen handiko produktuak edo garraiatzeko zailak diren produktuak garraioan kostu altuak izango dituzte.
• Produktu bat pisu gutxikoa bada, garraio kostuak baxuagoak izango dira eta urrunago kokatu ahal da.
• Laku arrtuiko lur erabilpenak produktuak eraldatzen dituzte garraio-kosteak murrizteko eta etekina altuagoa ateratzeko.

NUTS: Sailkapen espazial hierarkikoa

• NUTS Europar Batasuneko lurraldea hiru desagregazio-mailatan banatzeko sailkapen espazial hierarkikoa da:
  • NUTS 1: Gutxieneko populazioa 3M, gehienekoa 7M
  • NUTS 2: Gutxieneko populazioa 800k, gehienekoa 3M
  • NUTS 3: Gutxieneko populazioa 150k, gehienekoa 800k
• NUTS-en helburua Europar Batasunean bateratutako erregio estatistikak bilatzea da.
• NUTS erregioak analisi sozioekonomikoak egiteko eta konparaketak egiteko aukera ematen du ikuspuntu espazial batetik.

Escala geografikoa

• Geografia Ekonomikoan era askotako eskala geografikoak erabiltzen dira: udalerrikoa, probintzia/NUTS 3, autonomia erkidegoa/NUTS 2, herrialdekoa, Europar Batasunekoa, mundukoa.

Organismo estatistikoak

• Geografia Ekonomikoan datuak biltzeko hainbat organismo estatistiko erabiltzen dira: Eustat, INE, EUROSTAT, OCDE, WTO, United Nations Statistics.

Iturri geoestatistikeak

• Geografia Ekonomikoan erabilitako iturri geoestatistikoren adibide batzuk hauek dira: Udalmap, GeoEuskadi, Atlas digital de las áreas urbanas de España, Iberpix IGN, Eurostat Statistical Atlas, Eurostat IMAGE.

Teoria klasikoak

• XIX. mendearen azken 30 urteetan (1870-1900), Alemanian industria kokapenari buruzko lehenengo hausnarketak agertu ziren.
• Hausnarketa hauek "teoria klasikoak" dira.
• Teoria klasikoetan ideia komun batzuk agertzen dira:
  • [Teoria ekonomikoa liberala:] merkatua erregulatzeko eskaera eta eskaintza nahikoa da.
  • [Lehiaren testuingurua perfektua dela pentsatzen dute:] kapitala, eskulana eta lurzoruaren kostea edonon berdin da.
  • [Enpresaburuen portaera burukoa dela], ez dela aleatorioa/ausazkoa. Enpresarioak etekin handiena bilatzen baitu.

Alfred Weber-en ekarpena

• Alfred Weber-ek "Industria-kokapenari buruz" (1909) liburua argitaratu zuen.
• Bere ekarpena industria alorraren testuinguru orokorra laburbiltzean izan zen.
• Bere pentsamenduaren abiapuntuak hauek izan ziren:
  • Lehengaiak non lortzen diren.
  • Produktuak non saltzen diren.
  • Garraio kostuak.
  • Eskulanaren erosotasuna.
  • Teknologiaren garapena.

Lehengaiak

• Lehengai mota desberdinak desberdindu daitezke leku bakoitzetik erakartasuna zehazteko:
  • Lehengai pisutsuak: garraio kostu altuak dituzte.
  • Lehengai arinak: garraio kostu baxuak dituzte.

Industria sektore desberdinetan lehengaien erakarmena

• Industria sektore desberdinetan lehengaien erakarmena edo merkatuen erakarmena indize baten arabera neurtu daiteke. Indize hori: lehengai kokatuen pisua/azken produktuaren pisua.
• Indizea >1 bada, lehengaiak hurbil egongo dira.
• Indizea <1 bada, merkatu hurbilago egongo da.

Geografia Ekonomikoaren aplikazioak

• Geografia Ekonomikoak ekoizpena, lehiakortasuna, enplegua, banaketa, desberdintasuna, lankidetza, berrikuntza, ezaguera, eraginkortasuna, ahaltasun soziala eta justizia espaziala aztertzen ditu.

Ikas emaitzak/Helburuak

• Geografia Ekonomikoaren oinarrizko kontzeptuak ulertzea.
• Lehengaiak eta merkatuak industria kokapenean duten garrantzia ezagutzea.
• Alfred Weber-en teoria klasikoa ulertzea.
• NUTS sailkapen espaziala ulertzea eta erabiltzea.

Ariketa 1

• Ariketa honen helburua da ikasleek geografia ekonomikoaren kontzeptuak praktikan jartzea.

Bibliografia osagarria

• Hagget, P. (2000). Geography: A Modern Synthesis. London: Routledge.

Geografia Ekonomikoaren ikuspuntua aztertzen da, lurzoruaren balioa, garraio kostuak eta produktuen ezaugarriak erlazionatuz. Peter Hagget-en grafikoekin ikusten da erabilpen bakoitzak bere etekina nola aldatu egiten den. Merkatutik gertu egoteak lurzoruaren balioan duen eragina ere aztertzen da.