Генетика және Экология

Генетика

• Определение: Наука о наследственности и изменчивости организмов.
• Основные понятия:
  • Гены: Единицы наследственной информации, содержащиеся в ДНК.
  • Хромосомы: Структуры, состоящие из ДНК и белков, содержащие гены.
  • Аллели: Разные варианты одного и того же гена.
• Основные процессы:
  • Репликация ДНК: Процесс удвоения ДНК перед клеточным делением.
  • Транскрипция и трансляция: Процессы, при которых информация из ДНК используется для синтеза РНК и белков.
• Законы Менделя: Принципы наследования, описывающие, как гены передаются от родителей к потомству.

Экология

• Определение: Наука о взаимодействии организмов друг с другом и с окружающей средой.
• Основные компоненты:
  • Экосистема: Совокупность живых организмов и их физической среды.
  • Биом: Крупные экосистемы, характеризующиеся общими климатическими условиями и типами организмов.
• Типы взаимодействий:
  • Симбиоз: Взаимовыгодное сосуществование различных видов.
  • Конкуренция: Борьба между организмами за ресурсы.
  • Хищничество: Один организм (хищник) убивает и потребляет другой (жертва).
• Круговороты веществ: Циклы, в которых вещества (углерод, азот, вода) перемещаются между биотическими и абиотическими компонентами экосистем.

Анатомия

• Определение: Наука о внутреннем строении и организации организмов.
• Разделы анатомии:
  • Морфология: Изучение формы и структуры организмов.
  • Системная анатомия: Изучение органов и систем органов.
• Основные системы организма:
  • Опорно-двигательная: Кости и мышцы, обеспечивающие поддержку и движение.
  • Кровеносная: Сердце и сосуды, отвечающие за транспорт крови.
  • Дыхательная: Легкие и дыхательные пути, обеспечивающие газообмен.
  • Пищеварительная: Органы, участвующие в процессе переваривания пищи.

Эволюция

• Определение: Наука о процессе изменения видов и их адаптации к окружающей среде.
• Основные концепции:
  • Отбор: Естественный отбор, искусственный отбор.
  • Спецификация: Процесс образования новых видов.
• Доказательства эволюции:
  • Фоссилии: Окаменелости, представляющие собой следы древних организмов.
  • Сравнительная анатомия: Сравнение структур различных видов.
  • Молекулярная биология: Изучение ДНК и белков для выявления родственных связей.
• Эволюционные механизмы: Мутации, генетический дрейф, миграция и их влияние на популяции.

Генетика

• Анықтама: Организмдердің тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштік туралы ғылым.
• Негізгі ұғымдар:
  • Гендер: ДНҚ-да орналасқан тұқым қуалаушылық ақпараттың бірлік элементтері.
  • Хромосомалар: ДНҚ мен ақуыздардан тұратын құрылымдар, гендерді қамтиды.
  • Аллельдер: Бір және сол геннің әртүрлі нұсқалары.
• Негізгі процестер:
  • ДНҚ репликациясы: Клетка бөлінер алдында ДНҚ-ның екі еселену процессі.
  • Транскрипция және трансляция: ДНҚ-дан ақпараттың РНҚ мен ақуыз синтезі үшін пайдаланылуы.
  • Мендельдің заңдары: Тұқым қуалау принциптері, гендердің ата-анадан ұрпаққа берілуін сипаттайды.

Экология

• Анықтама: Организмдердің өзара және қоршаған ортаға әсер ету туралы ғылым.
• Негізгі компоненттер:
  • Экожүйе: Тірі организмдер мен олардың физикалық ортасының жиынтығы.
  • Биом: Ортақ климаттық шарттар мен организмдердің түрлеріне негізделген ірі экожүйелер.
• Взаимодейті түрлері:
  • Симбиоз: Түрлер арасында өзара пайда әкелетін кооперация.
  • Бәсекелестік: Ресурстар үшін организмдер арасындағы күрес.
  • Жыртқыштық: Бір организмнің (жыртқыш) басқа организмді (жәбірленуші) өлтіріп, жеуі.
• Зат айналымдары: Углерод, азот, су сияқты заттардың биотикалық және абиотикалық компоненттер арасында айналымы.

Анатомия

• Анықтама: Организмдердегі ішкі құрылыс пен ұйымдастыру туралы ғылым.
• Анатомия бөлімдері:
  • Морфология: Организмдердің пішіндері мен құрылымдарын зерттеу.
  • Жүйелік анатомия: Жақтары мен органдар жүйесін зерттеу.
• Негізгі организм жүйелері:
  • Қозғалмалы-құрылымдық: Құрылыс пен қозғалысты қамтамасыз ететін сүйектер мен бұлшықеттер.
  • Қан айналым: Қанды тасымалдауға жауап беретін жүрек пен тамырлар.
  • Дем алу: Газ алмасуды қамтамасыз ететін өкпе мен тыныс жолдары.
  • Ас қорыту: Ас қорытумен айналысатын мүшелер.

Эволюция

• Анықтама: Түрлердің өзгеру процесі мен қоршаған ортаға адаптациялық үлгі.
• Негізгі концепциялар:
  • Таңдау: Табиғи және жасанды таңдау түрлері.
  • Спецификация: Жаңа түрлердің пайда болу процесі.
• Эволюцияның дәлелдері:
  • Фоссилиялар: Ежелгі организмдердің іздері ретінде қызмет ететін қазба қалдықтары.
  • Салыстырмалы анатомия: Түрлердің құрылымдарын салыстыру.
  • Молекулярлық биология: ДНҚ мен ақуыздарды зерттей отырып туыстық байланыстарды анықтау.
• Эволюциялық механизмдер: Мутациялар, генетикалық дрейф, миграция және олардың популяцияларға әсері.