Ғаламдық тартылыс заңы

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Бүкіл әлемдік тартылыс заңының негізін қай ғалым қалаған?

  • И. Ньютон (correct)
  • Г. Кавендиш
  • Г. Галилео
  • А. Эйнштейн

Бүкіл әлемдік тартылыс заңында тартылыс күшінің формуласы қандай түрге ие?

  • $F = G \frac{m1 + m2}{r^2}$
  • $F = m1 \times m2 \times r$
  • $F = G \frac{m1 \times m2}{r}$
  • $F = G \frac{m1 \times m2}{r^2}$ (correct)

Гравитациялық тұрақтының дұрыс мәні қайсысымен берілген?

  • $6.6745(8) \times 10^{-11} \text{м}^3/\text{кг} \text{с}^2$ (correct)
  • $9.8 \text{м}/\text{с}^2$
  • $5.972 \times 10^{-9} \text{м}^3/\text{г} \text{с}^2$
  • $6.6745(8) \times 10^{-8} \text{см}^3/\text{г} \text{с}^2$

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы арқылы қандай аспан денелері зерттеледі?

<p>Барлық аспан денелері (B)</p> Signup and view all the answers

Уран планетасының орбитасынан ауытқу негізінде қандай планета ашылды?

<p>Нептун (C)</p> Signup and view all the answers

Ньютонның тартылыс заңына сәйкес, екі дененің арасындағы тартылыс күші неге пропорционал?

<p>Ара қашықтықтың квадратымен (A), Денелердің массасының көбейтіндісіне (C)</p> Signup and view all the answers

Ньютон бойынша тартылыс күшінің әсері қандай жағдайда байқалмайды?

<p>Микродүниеде (A)</p> Signup and view all the answers

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы назарға алмайтын фактор қайсы?

<p>Күшті өзара әсер (B)</p> Signup and view all the answers

И.Ньютонның тартылыс заңына сәйкес, екі дененің арасындағы тартылыс күшінің бағыты қалай анықталады?

<p>Денелер арасындағы сызық бойымен (D)</p> Signup and view all the answers

Екі шардың арасындағы тартылыс күші неге байланысты?

<p>Шарлардың массаларына (D)</p> Signup and view all the answers

Гравитациялық тұрақтының мәні қандай фактор арқылы анықталады?

<p>Шарлардың тартылыс күшін өлшеумен (A)</p> Signup and view all the answers

Генри Кавендиш тартылыс күшін қандай әдіс арқылы өлшеді?

<p>Иірілмелі таразы көмегімен (B)</p> Signup and view all the answers

Тартылыс заңында тартылыс күші қандай формуламен анықталады?

<p>F = G(m1*m2)/r^2 (C)</p> Signup and view all the answers

Дененің салмағы неге байланысты?

<p>Дененің жер бетіне тартылуына (D)</p> Signup and view all the answers

Табиғаттағы денелердің өзара тартылу күші қандай заңға бағынады?

<p>Бүкіл әлемдік тартылыс заңы (C)</p> Signup and view all the answers

Шарлардың бір-біріне тартылу күші қандай жағдайларда азаяды?

<p>Шарлардың арасындағы қашықтық үлкейгенде (B)</p> Signup and view all the answers

Жер мен 1 кг шардың арасындағы тартылыс күші қандай формуламен анықталады?

<p>F = G(m1*M)/R^2 (B)</p> Signup and view all the answers

1 кг массасы бар шардың Жерге тартылу күшін есептеу үшін қай ақпарат қажет?

<p>Жердің радиусы (C)</p> Signup and view all the answers

Дененің Жерге тартылу күші неден пайда болады?

<p>Жердің массасы мен шардың массасынан (B)</p> Signup and view all the answers

Ньютон бойынша тартылыс күшінің бағыты қалай анықталады?

<p>Денелердің ортасына қарай (B)</p> Signup and view all the answers

Ауаның молекулалары неге тартылады?

<p>Жердің бетіне (C)</p> Signup and view all the answers

Массасы 1 кг денеге әсер ететін ауырлық күшінің мәнін табу үшін не керек?

<p>Жердің массасы мен радиусы (B)</p> Signup and view all the answers

Гравитациялық тұрақтының ең нақтылы мәні неге тең?

<p>6,674×10^−11 Н·м²/кг² (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы

Массаларына және ара қашықтығына байланысты материялық бөлшектер арасындағы тартылыс күшін анықтайтын заң.

Гравитациялық тұрақты (G)

Материялық бөлшектер арасындағы тартылыс күшінің формуласына кіретін пропорционалдық коэффициент.

Күш формуласы

Тартылыс күші F = G * (m1 * m2) / r^2 формуласы арқылы есептеледі.

Аспан механикасы

Аспан денелерінің қозғалысын зерттейтін ғылым, Ньютонның заңына негізделген.

Signup and view all the flashcards

Уранның орбитасы

Уран планетасының тартылыс заңы бойынша есептелген орбита, 1846 ж. Нептунның ашылуына септігін тигізді.

Signup and view all the flashcards

Плутонның ашылуы

1930 ж. Плутон планетасы тартылыс заңын пайдалану арқылы анықталды.

Signup and view all the flashcards

Салыстырмалық теориясы

1916 ж. ашылған теория, тартылыс күшінің табиғатын түсіндіреді.

Signup and view all the flashcards

Тартылыс өрісі

Кез келген дене кеңістікте тартылыс әсерін туғызады.

Signup and view all the flashcards

Микродүние

Майда бөлшектердің (атом, атом ядросы) әлемі, тартылыс заңы әсер етпейді.

Signup and view all the flashcards

Ньютонның тартылыс заңына негізделген

Тартылыс заңы бойынша денелер арасындағы тартылыс күші ара қашықтық пен массаларға тәуелді.

Signup and view all the flashcards

Гравитациялық тұрақты

Массалары белгілі денелердің бір-біріне тартылатын күшін анықтайтын пропорционалдық коэффициент.

Signup and view all the flashcards

Ньютонның тартылыс заңы

Екі дененің арасында тартылыс күші дене массаларына тура пропорционал, ара қашықтығына кері пропорционал.

Signup and view all the flashcards

Дене массасы

Дененің инерттілігі мен тартылық әсерін анықтайтын шама.

Signup and view all the flashcards

Тартылыс күші

Екі дене арасында тартылыс іздейтін күш.

Signup and view all the flashcards

Массасы 1 кг дене

1 метр қашықтықта, 1 кг дене бір-біріне тартылатын күш 6,670×10^-11 Н.

Signup and view all the flashcards

Кавендиш эксперименті

Генри Кавендиш гравитациялық тұрақтылықты анықтау үшін өткізген тәжірибе.

Signup and view all the flashcards

Тартылу заңының маңызы

Ғылым мен техникада планеталардың қозғалысын зерттеу үшін пайдаланылады.

Signup and view all the flashcards

Ауырлық күші

Дененің Жерге тартылуын көрсететін күш.

Signup and view all the flashcards

Жердің массасы

Жердің тартылыс күшін анықтайтын шама, 6×10^24 кг.

Signup and view all the flashcards

Центрлердің ара қашықтығы

Екі дене арасындағы тартылыс күшінің өзгеруін анықтайтын параметр.

Signup and view all the flashcards

Гравитациялық формула

F = G * (m1 * m2) / r^2 формуласымен есептеледі.

Signup and view all the flashcards

Масса және тығыздық

Жердің массасымен тығыздығын есептеуге көмектеседі.

Signup and view all the flashcards

Дененің салмағы

Дененің Жерге тартылыс күшіне байланысты шамасы.

Signup and view all the flashcards

Жер радиусы

Жер мен объект арасындағы тартылыс күшін есептеуде маңызды параметр.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы

  • Ғаламдағы кез келген екі дене бір-біріне өздерінің массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал олардың ара қашықтығының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады.
  • Бұл заңды Исаак Ньютон 1666 жылы ашқан.
  • Формула: F = G * (m1 * m2) / r^2
  • Мұндағы:
    • F – тартылыс күші
    • G – гравитациялық тұрақты
    • m1, m2 – екі дененің массалары
    • r – екі дененің ара қашықтығы
  • Гравитациялық тұрақтының (G) мәні 1798 жылы Генри Кавендиш анықталған.
  • Қазіргі мәні: G = 6,6745(8) x 10^-11 м^3/кг*с^2

Заңның қолданылуы мен маңызы

  • Заң аспан денелерінің қозғалысын зерттеуге негізделген.
  • Аспан денелерінің орбитасын есептеуге және олардың орналасуын алдын ала болжауға мүмкіндік береді.
  • Уран планетасының орбитадан ауытқуы Нептун планетасын анықтауға көмектесті.
  • Плутон планетасы да осы тәсілмен анықталды.
  • Қос жұлдыздар мен галактикаларды зерттеуде қолданылады.

Табиғаттағы тартылыс

  • Барлық денелер бір-біріне тартылады.
  • Тартылыс күші кеңістіктегі тартылыс өрісі арқылы беріледі.
  • Микроскопиялық деңгейлерде тартылыс күші басқа күштерге (әлсіз, күшті, электромагниттік) қарағанда шамалы.

Гравитациялық тұрақтыны өлшеу

  • G-нің мәні денелердің тартылу күшін өлшеу арқылы анықталады.
  • Денелердің тартылу күші өте аз, сондықтан өлшеу өте қиын.
  • Кавендиштің тәжірибесінде иірілмелі таразы қолданылды.

Жерге тартылу күші мен ауырлық

  • Жердің массасы мен радиусын біле отырып, Жерге тартылу күші есептеледі.
  • Тартылыс заңы Жер серіктері мен ғарыш кемелерінің ұшуын есептеуге, және ғарышқа дәл қондыруға көмектеседі.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser