فشار داخل جمجمه و علائم بالینی

فشار داخل جمجمه (ICP)

• مقدار ماده مغز: ۱۴۰۰ گرم
• حجم خون در جمجمه: ۷۵ سي سي
• حجم CSF: ۱۵۰ سي سي
• فشار داخل جمجمه (در حالت عادي): ۱۵ میلی متر جیوه
• افزایش فشار داخل جمجمه:
  • علل طبیعی: سرفه، عطسه، زور زدن، تغییر وضعیت بدن
  • علل بیماری‌زا: ضربه به سر، سکته مغزی، تومور، جراحی

امواج مغزی در افزایش ICP:

• امواج A: موقت و حمله‌ای، مدت ۵ تا ۲۰ دقیقه، دامنه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی متر جیوه، نشانگر تغییر حجم رگ‌های خونی جمجمه، مهم از نظر بالینی، در شروع اختلال عمل مغز، دامنه و فرکانس این امواج پیش‌ از بروز علائم مشخص، نشاندهنده ایسکمی و آسیب مغزی، به خصوص در بیماران اغما، تغییرات سریع نشانگر وضعیت خطرناک
• امواج B: مدت کوتاه (نیم تا ۲ دقیقه)، دامنه کم (حداکثر × میلی متر جیوه)، بی‌اهمیت بالینی، اما مشاهده دوره های کوتاه آن در بیماران کم هوشیار، امکان پیش درآمد بر پیدایشِ مشکل A دارد.
• امواج موجی کوچک و ریتمیک، فرکانس تقریبا ۶ در دقیقه، به دلیل نوسان ریتمیک در فشار خون سرخرگی بوجود می‌آیند.

علائم بالینی افزایش ICP:

• مهمترین عامل منعکس کننده بیماری، سطح هوشیاری
• زودرس‌ترین علامت: خواب آلودگی (لَتارژی)
• تغییرات علائم حیاتی:
  • افزایش فشار خون
  • افزایش دمای بدن
  • کاهش نبض (پالس)
  • کاهش تنفس (RR)
• پاسخ بیمار به صداهای بلند و محرک‌های دردناک، با پیشرفت علائم: فلج اندام‌ها، از بین رفتن بازتاب‌های عمیق وتی، شل شدن زبان، افتادن فک پایین

مراقبت و درمان افزایش ICP:

• فوریت پزشکی
• اهداف درمانی فوری: کاهش حجم مغز:
  • کاهش حجم خون، مایع مغزی-نخاعی
  • استفاده از داروهای دیورتیک (مانیتول، گلیسرول)
  • محدود کردن مصرف مایعات
  • تخلیه مایعات مغزی-نخاعی
  • هیپرونتیلاسیون بیمار
  • کنترل تب
  • کاهش نیازهای متابولیکی سلول‌ها (باربیتورات‌ها)
  • کاهش ادم با استروئیدها (دگزامتازون)

تشخیص‌های پرستاری:

• اختلال پرفیوژن مغز
• تنفس غیر مؤثر
• خوب تمیز نشدن راه‌های هوایی
• استعداد ابتلا به کمبود حجم مایعات
• اختلال در دفع ادرار و مدفوع
• استعداد ابتلا به عفونت

مداخلات پرستاری:

• ایجاد پرفیوژن بافت مؤثر و طبیعی
• طبیعی شدن تنفس
• تمیز شدن راه‌های هوایی
• دست‌یابی به تعادل مایعات
• دفع طبیعی ادرار و مدفوع
• جلوگیری از عفونت، خطر بزرگ مربوط به کاتتر داخل بطنی

اهداف کنترل ICP:

• شناسایی فشار در مراحل اولیه
• تعیین شدت اختلال و شروع درمان
• دست‌یابی به CSF برای نمونه‌گیری
• ارزیابی اثر درمان
• کنترل ICP

روش‌های کنترل ICP:

• کاتتر داخل بطنی
• پیچ‌ریزی عنکبوتی
• کنترل از راه دور اپیدورال

علل تغییر سطح هوشیاری:

• علل عصبی: ضربه به سر، سکته مغزی
• علل سمّی: مصرف بیش از حد دارو، مسمومیت با الکل
• علل متابولیکی: نارسایی کبد و کلیه

ارزیابی تشخیصی:

• کنترل BS
• الکترولیت‌ها
• ABG
• BUN
• PT

آپازیا:

• اختلال در تکلم به‌علت صدمه به مراکز مغزی
• ممکن است با اختلال در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، شنیدن همراه باشد
• مرکز اصلی درک تکلم ناحیه بروکا، نزدیک منطقه حرکتی چپ است.

تشخیص‌های پرستاری در ارتباط با آپازیا و آسیب مغزی:

• اختلال در خودشناسی
• ارتباط با دیگران مختل
• رفتار معاشرتي مختل
• تقابل خانوادگی غیر مؤثر