Podcast
Questions and Answers
Które z poniższych zjawisk geologicznych cechuje się najszybszym przemieszczaniem materiału skalnego?
Które z poniższych zjawisk geologicznych cechuje się najszybszym przemieszczaniem materiału skalnego?
Jaka linia na mapie geograficznej wyznacza górną granicę obszaru, gdzie roczny bilans masy śniegu jest dodatni?
Jaka linia na mapie geograficznej wyznacza górną granicę obszaru, gdzie roczny bilans masy śniegu jest dodatni?
Który z wymienionych terminów odnosi się do obszaru akumulacji śniegu i lodu, gdzie przekształcanie śniegu w firn jest intensywne?
Który z wymienionych terminów odnosi się do obszaru akumulacji śniegu i lodu, gdzie przekształcanie śniegu w firn jest intensywne?
Które z wymienionych zjawisk jest bezpośrednio odpowiedzialne za powstanie nunataka?
Które z wymienionych zjawisk jest bezpośrednio odpowiedzialne za powstanie nunataka?
Signup and view all the answers
Jaka jest główna różnica między osypywaniem a osuwaniem?
Jaka jest główna różnica między osypywaniem a osuwaniem?
Signup and view all the answers
W jakich warunkach klimatycznych występuje strefa peryglacjalna?
W jakich warunkach klimatycznych występuje strefa peryglacjalna?
Signup and view all the answers
Jak nazywa się warstwa gruntu położona powyżej wieloletniej zmarzliny, która rozmarza latem i zamarza jesienią?
Jak nazywa się warstwa gruntu położona powyżej wieloletniej zmarzliny, która rozmarza latem i zamarza jesienią?
Signup and view all the answers
Jaki typ rzeźby terenu powstaje w wyniku niszczącej i budującej działalności lodowców i lądolodów?
Jaki typ rzeźby terenu powstaje w wyniku niszczącej i budującej działalności lodowców i lądolodów?
Signup and view all the answers
Która z poniższych form rzeźby terenu powstaje w wyniku gładzenia i szlifowania skały przez materiały skalne przymarznięte do spodniej części lodowca?
Która z poniższych form rzeźby terenu powstaje w wyniku gładzenia i szlifowania skały przez materiały skalne przymarznięte do spodniej części lodowca?
Signup and view all the answers
Który z typów moren powstaje podczas topnienia lodowca i akumulacji materiału skalnego na jego powierzchni?
Który z typów moren powstaje podczas topnienia lodowca i akumulacji materiału skalnego na jego powierzchni?
Signup and view all the answers
Rynna polodowcowa charakteryzuje się:
Rynna polodowcowa charakteryzuje się:
Signup and view all the answers
Która z poniższych form terenu charakteryzuje się silnie wydłużonymi pagórkami lub krętymi wałami powstałymi w wyniku akumulacji materiału przez wody płynące w szczelinach lub tunelach lądolodu?
Która z poniższych form terenu charakteryzuje się silnie wydłużonymi pagórkami lub krętymi wałami powstałymi w wyniku akumulacji materiału przez wody płynące w szczelinach lub tunelach lądolodu?
Signup and view all the answers
Co charakteryzuje rzeźbę staroglacjalną?
Co charakteryzuje rzeźbę staroglacjalną?
Signup and view all the answers
Jaka forma terenu powstaje na przedpolu lądolodu w wyniku akumulacji piasków i żwirów niesionych przez wody pochodzące z topniejącego lądolodu?
Jaka forma terenu powstaje na przedpolu lądolodu w wyniku akumulacji piasków i żwirów niesionych przez wody pochodzące z topniejącego lądolodu?
Signup and view all the answers
Która z form terenu stanowi naturalne miejsce dla jeziora cyrkowego?
Która z form terenu stanowi naturalne miejsce dla jeziora cyrkowego?
Signup and view all the answers
Wskaż formę terenu, która charakteryzuje się szerokim dnem i powstaje w wyniku długotrwałego postoju lądolodu.
Wskaż formę terenu, która charakteryzuje się szerokim dnem i powstaje w wyniku długotrwałego postoju lądolodu.
Signup and view all the answers
Który z poniższych typów wybrzeży nie powstaje w wyniku akumulacji materiału?
Który z poniższych typów wybrzeży nie powstaje w wyniku akumulacji materiału?
Signup and view all the answers
Jaki rodzaj wybrzeża charakteryzuje się występowaniem licznych głębokich cieśnin, oddzielających wyspy?
Jaki rodzaj wybrzeża charakteryzuje się występowaniem licznych głębokich cieśnin, oddzielających wyspy?
Signup and view all the answers
Co to jest tombolo?
Co to jest tombolo?
Signup and view all the answers
Które z poniższych wybrzeży charakteryzują się występowaniem lagun?
Które z poniższych wybrzeży charakteryzują się występowaniem lagun?
Signup and view all the answers
Który z poniższych typów wybrzeży powstaje w wyniku zalania dolin polodowcowych?
Który z poniższych typów wybrzeży powstaje w wyniku zalania dolin polodowcowych?
Signup and view all the answers
Jaki typ wybrzeża charakteryzuje się występowaniem lasów namorzynowych?
Jaki typ wybrzeża charakteryzuje się występowaniem lasów namorzynowych?
Signup and view all the answers
Co odróżnia deltę wsteczną od zwykłej delty?
Co odróżnia deltę wsteczną od zwykłej delty?
Signup and view all the answers
Które z poniższych wybrzeży charakteryzują się występowaniem klifów?
Które z poniższych wybrzeży charakteryzują się występowaniem klifów?
Signup and view all the answers
Jaki jest główny czynnik różnicujący profile glebowe na różnych poziomach genetycznych?
Jaki jest główny czynnik różnicujący profile glebowe na różnych poziomach genetycznych?
Signup and view all the answers
Jaka jest główna rola gleby w ekosystemie?
Jaka jest główna rola gleby w ekosystemie?
Signup and view all the answers
Co sugeruje niewielki, ale ciągły wzrost upraw wieloletnich w latach 1980-2000?
Co sugeruje niewielki, ale ciągły wzrost upraw wieloletnich w latach 1980-2000?
Signup and view all the answers
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących biosfery jest nieprawdziwe?
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących biosfery jest nieprawdziwe?
Signup and view all the answers
Według koncepcji Włodzimierza Wernadskiego, organizmy żywe:
Według koncepcji Włodzimierza Wernadskiego, organizmy żywe:
Signup and view all the answers
Jaka jest główna funkcja bakterii z rodzaju Aciditheobacillus w jaskini Cueva de Villa Luz?
Jaka jest główna funkcja bakterii z rodzaju Aciditheobacillus w jaskini Cueva de Villa Luz?
Signup and view all the answers
Który z podanych przykładów nie należy do antroposfery?
Który z podanych przykładów nie należy do antroposfery?
Signup and view all the answers
Jaki jest główny problem związany z rosnącym globalnym zapotrzebowaniem na mięso?
Jaki jest główny problem związany z rosnącym globalnym zapotrzebowaniem na mięso?
Signup and view all the answers
Który z poniższych czynników NIE jest charakterystyczny dla klimatu sawanny?
Który z poniższych czynników NIE jest charakterystyczny dla klimatu sawanny?
Signup and view all the answers
Które z wymienionych drzew NIE rosną na sawannie?
Które z wymienionych drzew NIE rosną na sawannie?
Signup and view all the answers
W jaki sposób roślinność sawanny przystosowuje się do okresu suchego?
W jaki sposób roślinność sawanny przystosowuje się do okresu suchego?
Signup and view all the answers
Co charakteryzuje lasy galeriowe występujące na sawannie?
Co charakteryzuje lasy galeriowe występujące na sawannie?
Signup and view all the answers
Który z podanych obszarów NIE jest znany jako obszar występowania wilgotnego lasu równikowego?
Który z podanych obszarów NIE jest znany jako obszar występowania wilgotnego lasu równikowego?
Signup and view all the answers
Jaka jest funkcja lian w wilgotnym lesie równikowym?
Jaka jest funkcja lian w wilgotnym lesie równikowym?
Signup and view all the answers
Które z wymienionych roślin NIE występuje w wilgotnym lesie równikowym?
Które z wymienionych roślin NIE występuje w wilgotnym lesie równikowym?
Signup and view all the answers
Co oznacza termin "astrefowe środowisko przyrodnicze" w kontekście pięter roślinności górskiej?
Co oznacza termin "astrefowe środowisko przyrodnicze" w kontekście pięter roślinności górskiej?
Signup and view all the answers
Który z poniższych terminów najlepiej opisuje zespół wszystkich warunków środowiskowych, w jakich żyje dany organizm?
Który z poniższych terminów najlepiej opisuje zespół wszystkich warunków środowiskowych, w jakich żyje dany organizm?
Signup and view all the answers
Które z poniższych przykładów zaliczamy do formacji roślinnych?
Które z poniższych przykładów zaliczamy do formacji roślinnych?
Signup and view all the answers
Jaki z poniższych czynników ma największy wpływ na zróżnicowanie strefowe roślinności?
Jaki z poniższych czynników ma największy wpływ na zróżnicowanie strefowe roślinności?
Signup and view all the answers
Która z poniższych formacji roślinnych występuje wyłącznie na półkuli południowej?
Która z poniższych formacji roślinnych występuje wyłącznie na półkuli południowej?
Signup and view all the answers
Które z poniższych stwierdzeń o tundrze jest fałszywe?
Które z poniższych stwierdzeń o tundrze jest fałszywe?
Signup and view all the answers
Jaki jest główny typ lasu charakterystyczny dla tajgi?
Jaki jest główny typ lasu charakterystyczny dla tajgi?
Signup and view all the answers
Która z poniższych roślin nie występuje w tajdze?
Która z poniższych roślin nie występuje w tajdze?
Signup and view all the answers
Flashcards
Osypywanie
Osypywanie
Odpadanie drobnej zwietrzeliny ze stromych stoków w wyniku wietrzenia.
Osuwanie
Osuwanie
Gwałtowne przemieszczanie się zwietrzeliny po stoku, obejmujące różnorodny materiał.
Spełzywanie
Spełzywanie
Wolniejsze przesuwanie się zwietrzeliny wywołane grawitacją oraz zmianami temperatury.
Glacjalna rzeźba terenu
Glacjalna rzeźba terenu
Signup and view all the flashcards
Granica wieloletniego śniegu
Granica wieloletniego śniegu
Signup and view all the flashcards
Firn
Firn
Signup and view all the flashcards
Nunatak
Nunatak
Signup and view all the flashcards
Wieloletnia zmarzlina
Wieloletnia zmarzlina
Signup and view all the flashcards
Cykl lodowcowy
Cykl lodowcowy
Signup and view all the flashcards
Muton (baraniec)
Muton (baraniec)
Signup and view all the flashcards
Morena
Morena
Signup and view all the flashcards
Oz
Oz
Signup and view all the flashcards
Kem
Kem
Signup and view all the flashcards
Rynna polodowcowa
Rynna polodowcowa
Signup and view all the flashcards
Sandr
Sandr
Signup and view all the flashcards
Rzeźba młodo- i staroglacjalna
Rzeźba młodo- i staroglacjalna
Signup and view all the flashcards
Profil glebowy
Profil glebowy
Signup and view all the flashcards
Rola gleby
Rola gleby
Signup and view all the flashcards
Produkcyjna funkcja gleby
Produkcyjna funkcja gleby
Signup and view all the flashcards
Biosfera
Biosfera
Signup and view all the flashcards
Organosfera
Organosfera
Signup and view all the flashcards
Antroposfera
Antroposfera
Signup and view all the flashcards
Znaczenie mikroorganizmów
Znaczenie mikroorganizmów
Signup and view all the flashcards
Cueva de Villa Luz
Cueva de Villa Luz
Signup and view all the flashcards
Ekosystem
Ekosystem
Signup and view all the flashcards
Nisza ekologiczna
Nisza ekologiczna
Signup and view all the flashcards
Formacje roślinne
Formacje roślinne
Signup and view all the flashcards
Roślinność antarktyczna
Roślinność antarktyczna
Signup and view all the flashcards
Tundra
Tundra
Signup and view all the flashcards
Tajga
Tajga
Signup and view all the flashcards
Lasy liściaste
Lasy liściaste
Signup and view all the flashcards
Sawanna
Sawanna
Signup and view all the flashcards
Pora deszczowa sawanny
Pora deszczowa sawanny
Signup and view all the flashcards
Pora sucha sawanny
Pora sucha sawanny
Signup and view all the flashcards
Lasy galeriowe
Lasy galeriowe
Signup and view all the flashcards
Wilgotny las równikowy
Wilgotny las równikowy
Signup and view all the flashcards
Epifity
Epifity
Signup and view all the flashcards
Piętra roślinności
Piętra roślinności
Signup and view all the flashcards
Klif
Klif
Signup and view all the flashcards
Platforma akumulacyjna
Platforma akumulacyjna
Signup and view all the flashcards
Mierzeja
Mierzeja
Signup and view all the flashcards
Zalew
Zalew
Signup and view all the flashcards
Delta wsteczna
Delta wsteczna
Signup and view all the flashcards
Wybrzeża dalmatyńskie
Wybrzeża dalmatyńskie
Signup and view all the flashcards
Laguna
Laguna
Signup and view all the flashcards
Wybrzeża namorzynowe
Wybrzeża namorzynowe
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Formy ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanów
- Ocean to umowna część wszechoceanu, dzielący się na cztery oceany: Spokojny, Atlantycki, Indyjski i Arktyczny. Istnieje również Ocean Południowy.
- Kontynent jest dużą masą lądową, oznaczającą się wyraźnym oddzieleniem od pozostałych lądów.
- Oceany i morza zajmują około 71% powierzchni Ziemi, a lądy 29%.
- Średnia wysokość lądów wynosi 885 m n.p.m., a średnia głębokość oceanów około 3800 m p.p.m.
Ukształtowanie powierzchni lądów
- Niziny to obszary poniżej 300 m n.p.m., charakteryzujące się mało urozmaiconą rzeźbą, np. Nizina Amazonki, Nizina Wschodnio-Europejska.
- Depresje to obszary położone poniżej poziomu morza, np. Rów Jordanu (Morze Martwe). Kryptodepresje są zalane przez jeziora lub lądolody, np. Jezioro Bajkał.
- Wyżyny to obszary od 300 m n.p.m. do kilku tysięcy metrów n.p.m., o falistej lub pagórkowatej powierzchni, np. Wyżyna Tybetańska, Wyżyna Mongolska.
- Góry cechują się największym urozmaiceniem rzeźby i wysokością (niskie, średnie, wysokie). Mogą tworzyć pasma lub występować pojedynczo (np. Alpy, Andy).
Ukształtowanie dna oceanów
- Basen oceaniczny to obszary dna wypełnione wodami oceanu.
- Szelf kontynentalny jest częścią bloku kontynentalnego, ograniczony poziomem morza i stokiem kontynentalnym. Głębokości zazwyczaj nie przekraczają 200 m.
- Rów oceaniczny to głębokie zagłębienie dna oceanicznego, powstające w miejscach wciągania oceanicznej płyty litosfery, np. Rów Mariańskiego.
- Grzbiet oceaniczny to wypukła makroforma dna oceanicznego, powstała wskutek krzepnięcia lawy bazaltowej.
- Stok kontynentalny to pochyła powierzchnią dna łącząca szelf z basenem oceanicznym.
Procesy egzogeniczne (procesy zewnętrzne)
- Procesy geologiczne zachodzące na powierzchni Ziemi pod wpływem czynników zewnętrznych. Mogą być niszczące i budujące.
- Wietrzenie to fizyczny i chemiczny rozkład skał pod wpływem czynników atmosferycznych.
- Wyróżniamy wietrzenie fizyczne (mechaniczne), wietrzenie chemiczne i wietrzenie biologiczne.
- Denudacja obejmuje procesy związane z transportem i usuwaniu zwietrzeliny.
- Erozja to niszczenie powierzchni przez czynniki erodujące, głównie wodę i wiatr.
- Ruchy masowe to przemieszczanie się zwietrzeliny pod wpływem grawitacji.
- Akumulacja to gromadzenie materiału skalnego.
- Diageneza to procesy przekształcania osadów w skały.
Procesy glacjalne
- Rzeźba terenu kształtowana przez lodowce lub lądolody.
- Granica wieloletniego śniegu zależy od charakterystyki klimatycznej regionu.
- Firn to ziarnisty śnieg, przekrystalizowany przez zamarzanie i odmarzanie oraz nacisk warstw.
- Nunatak to fragment lądu wystające ponad lodowiec lub lądolod
- Strefa peryglacjalna to obszar między zasięgiem lodowców a strefą lasów, charakteryzujący się zjawiskami charakterystycznymi dla działania lodowców i zimnego klimatu.
Procesy eoliczne
- Procesy związanych z działaniem wiatru na powierzchnię Ziemi, w tym deflacja, korazja i akumulacja.
- Wytworzone przez wiatr formy to ripplemarki, less.
- less to skała osadowa powstała z drobnych cząsteczek mineralnych.
Procesy brzegowe
- Prądy przybrzeżne, prądy pływowe, ruch wody morskiej wzdłuż wybrzeża.
- Nisza abrazyjna: zagłębienie u podstawy klifu powstałej wskutek działania fal.
- Platforma abrazyjna: łagodnie nachylona powierzchnia wybrzeża.
Platforma akumulacyjna
- Powierzchnia dna zbudowana z materiału skalnego pochodzenia z niszczonych brzegów.
- Mierzeja: wał piaszczysty oddzielający zatokę od morza.
- Zalew: zatoka z wąskim wylotem.
- Delta wsteczna: stożek napływowy.
Wysokie i niskie wybrzeża morskie
- Wysokie wybrzeża powstają wzdłuż pasm górskich, np. Dalmatyńskie, Fiordowe.
- Niskie wybrzeża charakteryzują się łagodniejszym ukształtowaniem, np. Mierzejowe, Lagunowe.
Cykl geomorfologiczny
- Opisuje kolejność procesów w rzeźbie terenu.
- Inwersja rzeźby to odwrócenie form rzeźby.
- Odnowienie rzeźby ma miejsce, gdy podstawę erozyjną przerwano.
Pedosfera
- Gleba - integralna część ekosystemów lądowych i niektórych ekosystemów płytkowodnych.
- Właściwości gleby zależą od czynników glebotwórczych, np. klimat, organizmy żywe, rodzaje skał, rzeźba, woda.
- Czynniki glebotwórcze wg. Hansa Jennego tj.: O-organizmy żywe, K-klimat, W-woda, R-rzeźba, S-skała macierzysta, T-czas, C-człowiek
- Profil glebowy to warstwy gleby.
Biosfera
- Strefa życia na Ziemi, obejmująca powierzchnię litosfery (włącznie z glebą), hydrosferę i częściowo atmosferę.
- Składa się z żywych organizmów i nierozłożonej materii organicznej.
- Wyróżniamy: Organosfera, Antroposfera.
Formacje roślinne
- Strefy klimatyczno - roślinne Zróżnicowanie świata roślinnego ze względu na klimat. Są to:
- roślinności antarktyczna i subantarktyczna
- tundra
- tajga
- las liściasty i mieszany
- step
- śródziemnomorska
- pustynia i półpustynia
- Roślinność górska Piętra roślinne powstają w górach zgodnie ze zmianami klimatu ze wzrostem wysokości.
- Rzeźba terenu, szerokość geograficzna, wysokość gór, prądy morski.
Pierwiastki niezbędne dla życia
- Pierwiastki niezbędne do życia, np. węgiel, wodór, tlen, azot, itp.
- Pierwiastki śladowe: Cl, Co, Cr, Cu, Fe, I, Mn, Mo, Ni, Se, Sn, V i Zn.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Quiz ten bada różnorodne formy ukształtowania powierzchni lądów oraz dna oceanów. Dowiesz się o charakterystykach nizin, depresji, wyżyn i gór, a także o podziałach oceanicznych. Sprawdź swoją wiedzę na temat geograficznych aspektów Ziemi.