Float() және Round() функциялары

• Сабақтың тақырыбы - нақты санды енгізу, float() және round() функциялары қарастырылады.

Сабақтың мақсаты

• float() және round() функцияларымен таныстыру.
• Нақты сандармен жұмыс істеуді үйрету.
• Пайдаланушыдан нақты сан енгізуді және өңдеуді үйрету.
• Нақты сандарды дөңгелектеу қажеттілігін түсіндіру.
• Сандарды есептеудегі дәлдікті арттыру.

Күтілетін нәтижелер

• input() арқылы нақты сан енгізе білу.
• float() көмегімен жолды нақты санға айналдыру.
• round() арқылы нақты сандарды дөңгелектей алу.
• Нақты сандармен арифметикалық амалдарды орындау.
• Дәлдікпен жұмыс істеу және математикалық есептерді шешу.

Алдыңғы сабақты қайталау сұрақтары

• input() қандай дерек қайтарады?
• int() қандай типке түрлендіреді?
• 5+2*3=?
• Нақты сандарды қандай тип көрсетеді?
• print(type(3.14)) нәтижесі қандай?

Нақты сандар және float() функциясы

• Python-да сандар екі түрге бөлінеді: бүтін (int) және нақты (float).
• Нақты сандар – ондық нүктесі бар сандар, мысалы: 3.14, -0.5, 100.00.
• Нақты сандар ақша, өлшем, температура, пайыз есептеулерінде қажет.
• input() функциясы арқылы мәтін (string) түріндегі дерек алынады.
• Оны нақты санға айналдыру үшін float() функциясын қолданамыз.
• Синтаксисі: x = float(input("Нақты сан енгізіңіз: "))
• Бұл код пайдаланушыдан нақты сан енгізуді сұрайды және оны float түрінде сақтайды.
• Мысалы, price = float(input("Бағаны енгізіңіз: ")) енгізілсе, экранда Жалпы баға: 5.75 болып шығады.
• float() тек цифрлар мен ондық нүктесі бар мәнді түрлендіре алады.
• Әріп немесе бос орын болса, ValueError қатесі шығады.
• x = float("3,14") қате, себебі Python тек нүкте қабылдайды.

round() функциясы

• Нақты сандар көбіне ұзақ ондық бөлшектермен беріледі, сондықтан round() функциясы қолданылады.
• Синтаксисі: round(сан, таңба_саны)
• Мысалдар:
  • x = 3.45678
  • print(round(x)) нәтижесі 3
  • print(round(x, 2)) нәтижесі 3.46
• Егер тек бір аргумент болса, нақты сан ең жақын бүтін санға дөңгелектенеді.
• Екі аргумент болса, онда көрсетілген ондық таңба санына дейін дөңгелектейді.
• Мысалдар:
  • Ақшамен жұмыс (499.999 → 500.00)
  • Температура (23.6789 → 23.7 градус)
  • Пайыздық өсім (5.2345% → 5.23%)
• Қате болмау үшін, тек сан енгізу керек.
• Егер қате енгізулер орын алса, онда try-except блоктары қолданылады.
• float() мәтінді нақты санға айналдырады.
• round() нақты санды қажетті дәлдікпен дөңгелектейді.
• Бұл функциялар нақты сандармен жұмыс істеу үшін ең маңызды құралдардың бірі.

Практикалық тапсырмалар

• Пайдаланушы енгізген нақты сандардың қосындысын табу.
• Үш нақты сан енгізіп, орташа мәнін дөңгелектеу (round()).
• Теңгені доллармен есептеу (айырбас курсы арқылы).
• Температураны Цельсийден Фаренгейтке түрлендіру (формула: F = C * 1.8 + 32).
• Пайыз табу: float сандармен пайыз есептеу (float(n) * p / 100).

Сабақты қорытындылау

• Python тілінде нақты сандармен жұмыс істеу үйретілді.
• float() енгізілген мәтінді нақты санға айналдырады.
• round() нақты сандарды қажетті дәлдікке дейін дөңгелектеуге мүмкіндік береді.
• Нақты сандар баға, температура, пайыздық өсім сияқты есептеулерде қажет.

Бақылау сұрақтары

• float() қандай тип қайтарады?
• round(3.456, 2) нәтижесі қандай?
• Нақты сан енгізудің дұрыс синтаксисі қандай?
• input() және float(input()) айырмашылығы неде?
• round() функциясында неше аргумент болуы мүмкін?

Үйге тапсырма

• 5 нақты сан енгізіп, ең үлкенін және ең кішісін табу.
• Пайыздық өсімді есептейтін бағдарлама құру.
• Енгізілген нақты санды 0.1 дәлдікпен дөңгелету.