Философияның негізгі түсініктері

<p>Платон (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Аристотель (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Атомистика (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Метафизика (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Платон академиясының (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Әл-Фараби (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Теоцентризм (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Сан мен сапа өзгерістер заңы (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Дж.Бруно (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Ғылыми центризм (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Антропоцентризм (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Фейербах (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Абсолютты идея (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Диалектика (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Мәдениет философиясы (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Дін (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Теологиялық философия (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Шпенглер (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Орта ғасыр схоластика кезеңі (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Философия (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Ерте қытай философиясына (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Д.Юм (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Білімділікті алға қою (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Сенім мен таным үлесімдігі (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Табиғат және қоғамның даму заңдары (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Бір уақытта ежелгі Үнді, Қытай және Грекия жерлерінде (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Дүниенің бар мазмұны дамуының жалпы заңдары туралы ғылым (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Дүние мен Адамның, материя мен сананың арақатынасы (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Материализм мен идеализм (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Конфуцийшылдық (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Адамның бәрі бәрінен аулақтану күйі, сананың сөнуі (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Гераклиттікі (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Су (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Ауа (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Элея мектебі (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Адамның барлық білімі тәжірибеге негізделеді (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Адамның танымдық іс-әрекетінде алдыңғы рөл зердеге жатады (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Ф.Бэкон (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ф.Бэкон (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Р.Декарт (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Дедуктивтік методқа (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Табиғатта өмір сүрмеген адамдар өндірген заттар (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Руссо (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Л.Фейербах (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Абсолюттік рух (A)</p> Signup and view all the answers

<p>К.Маркс мен Ф.Энгельс (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Психоанализдың (A)</p> Signup and view all the answers

<p>И.Кант (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Постпозитивизм (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Фома Аквинский (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Өмір сүру философиясы (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Жеке адам болмысы (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Структуралық-функционалдық (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Ы.Алтынсарин (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Шәкәрім Құдайберді ұлы (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Абай (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Дамудың жалпы заңдары туралы (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Білімнің реалдылықтың өзіне сайлылығы (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Детерминизм (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Субъективтік реалдылық (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Дүниені танып-білу мүмкін емес (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Буддизм (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Әлеуметтік-еңбектік (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Білім туралы ілім (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Сократ (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Милеттіктер (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Болмыс – өзгермейтін және мәңгі (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Гуманизм (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Объективті идеализм (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Патриархалды-феодалдық қоғам (C)</p> Signup and view all the answers

<p>Құдай туралы ілім (B)</p> Signup and view all the answers

<p>Ибн-Сина (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Пікірталас, диалог, жарыссөз (A)</p> Signup and view all the answers

<p>Мектеп философиясы (D)</p> Signup and view all the answers

<p>Мәтін (A)</p> Signup and view all the answers

Философия – бұл дүниенің бар мазмұны дамуының жалпы заңдары туралы ғылым, ол өмірдің мәнісі, адамның өмірдегі рөлі, адам мен қоғамның өзара байланысы және басқа да маңызды сұрақтарға жауап іздейді.

Философияның негізгі сұрағы – бұл дүние мен адамның, материя мен сананың арақатынасы, яғни әлем қалай пайда болды, адам кім және оның әлемдегі орны қандай деген сұрақтар.

Философиядағы негізгі екі бағыт – бұл материализм мен идеализм. Материализм материяның бастапқы және негізгі екенін айтса, идеализм - рухани принциптерді негізгі деп есептейді.

Конфуцийшылдық – көне Қытайда пайда болған этикалық, философиялық және діни ілім. Конфуций - бұл ілімнің негізін қалаған адам.

Буддизм – көне Үнділік қазір бүкіл әлемдік діннің бірі болып табылатын діни-философиялық ілім. Будда – бұл ілімнің негізін қалаған адам.

Нирвана – адамның барлық қиындықтардан арылуы, сананың сөнуі және еркіндікке жетуі.

Антикалық философия – бұл Ертедегі Греция және Римде пайда болған философия.

«Бәрі ағып, бәрі өзгереді, бір өзенге екі рет кіруге болмайды» - деген афоризм Гераклиттікі.

Фалес б.з.д. VI ғасырда өмір сүрген грек философы. Оның пікірінше, дүниенің негізі – су.

Міфология - аңыздар, мифтер, діни сенімдерге негізделген әлемді түсіндіру әдісі.

Дін - әлемнің жаратылысы, адамның болу мақсаты туралы діни тұжырымдарға негізделген дүниетаным.

Философия - әлем, адам, қоғам туралы ойлаудың рационалды және ғылыми тұрғыдан қалыптасқан дүниетаным.

Абай Құнанбаевтың әйгілі өлең жолдары, адамның өлмес рухы мен табиғаттың өзгерістерін салыстырады.

Платонның таным теориясы адам тумысынан біліммен дүниеге келеді деп есептейді және бұл білім еске түсіru арқылы танылады .

Сократ - грек философы, ол адамдарды білімге деген қызығушылығын арттыру үшін диалогтарды пайдаланған.

Аристотель - ең беделді грек философтарының бірі, оның еңбектерінде табиғат, логика, саясат және этика талқыланады.

Левкипп пен Демокрит - атомдардың бар екенін алғаш айтқан философтар, олардың айтуынша әлем бөлінбейтін кішкентай бөлшектерден тұрады.

Апейрон - бұл грек философы Анаксимандрдыڭ әлемнің шегі жоқ, шексіздікті бейнелейтін ұғымы.

Антропология - адамның биологиялық, рухани, әлеуметтік жақтарын зерттейтін ғылым.

Аристотель бақытты адамның көздейтін мақсаты және игілік деп есептейді.

Левкипп пен Демокрит ұсынған ілім, оның мәні – әлем бөлінбейтін кішкентай бөлшектерден, яғни атомдардан тұрады.

Эпикур - грек философы, ол Левкипп пен Демокриттың атомистикалық ілімін дамытқан.

Лукреций Кар - рим философы, ол Демокриттің атомистикалық ілімінің ізбасары болған және атомдардың бар екендігі туралы еңбек жазған.

Барлық білім тәжірибеден туындайды, яғни сезімдер мен ұғымдар арқылы қабылданады.

Таным процесінде ақыл-ойдың жетекші рөл атқаратынын, яғни ұғымдар мен логика арқылы дүниені танып-білетінімізді айтады.

Жеке фактілер мен байқаулардан жалпы заңдылықтарды анықтау әдісі. Бұл әдіспен ғылыми тұжырымдар жасалып, жаңа теориялар жасалады.

Фрэнсис Бэкон айтқан атақты сөз.

Рух пен дене жеке-жеке өмір сүреді және бір-бірімен әрекеттеседі деп санайтын философиялық көзқарас.

Рене Декарт пайдаланған әдіс: жалпыдан жекеге қарай жүреді.

Рене Декарттың әйгілі сөзі, ол ойлаудың адамның өмір сүруінің дәлелі екенін көрсетеді.

Адамдар жасаған барлық заттар, процестер мен жағдайлардың тұтас дүниесі.

XVIII ғасырдағы француз философтары. Олар ақыл-ойдың басты рөлін, адамның бостандығы мен теңдігін, ғылым мен прогрестің маңыздылығын насихаттады.

Фрэнсис Бэкон ғылыми зерттеулердің эмпирикалық әдістерін дамытуға үлес қосты.

Теориялық, моральдық, діни, эстетикалық және т.б.

Бастапқы зат, оның ішінен барлық нәрсе шығады, барлық нәрсенің негізі.

XVIII ғасырдағы француз ағартушылығының идеясы.

Бариух Спиноза айтқан сөз: «Субстанция - өзді-өзі тудырады» деп түсіндірді.

Жюльен Офрей де Ламетри жазған кітап.

Дидро жетекшілік етіп, білімнің таралуына үлес қосқан алғашқы энциклопедия.

Немец классикалық философиясының негізін қалаушы.

Құдай болмысы дүниені жасаушы ретінде қарастыратын философиялық бағыт.

Гегельдің әлемдік рухтың шығармашылық іс-әрекетінің әлемдік схемасы.

Философияның дәстүрлі салаларының бірі, онда таным процесі зерттеледі.

Адамға ес-түссіз түрде берілетін, ата-баба дәстүрлері мен наным-сенімдері арқылы қалыптасатын дүниеге көзқарас формасы.

Қоғамындағы негізгі танымның формасы. Адамдық болмыстың барлық саласын қамтитын ғылым.

Тіршілік етудің мәнін, адамның болмысы мен мағынасын зерттейтін философиялық ағым.

Адамзаттың тарихы мен мәдениетінің дамуын сұрыптау, жіктеу, байланыстыру, талдау әдісі.

Философияның басты мақсаты - ...

Ғылымның пәні - ...

Қытай философиясынан шыққан ұғым, екі қарама-қарсы принципті білдіреді. Инь - әйелдік, қараңғылық, пассивтілік, Янь - еркекшелік, жарықтық, белсенділік..

Әлемдік рухтың объективтік идеализм теориясы.

Тотемизм - ...

Философияның басты салаларының бірі, мәдениет, дін, салт-дәстүр, адамзат тарихы туралы ойлауды қамтиды.

Философияның басты ерекшелігі - ...

Фейербах - ...

ХХ ғасырдағы философиялық ағым, позитивизмнің үшінші тарихи формасы. Ол ғылыми білімнің рөлін арттырып, логикалық анализге басымдық береді.

Томистік философия, католик дінінің философиялық негіздерін жаңғыртушы ілім. 13 ғасырлық шіркеу философы Фома Аквинскийдің ілімдеріне негізделген.

Философиялық ағым, адамның жеке басы, таңдау еркіндігі және өмірдің мағынасы туралы мәселелерді зерттейді.

Экзистенциализмде басты назар аударылатын болмыс формасы - адамның жеке өмірі, оның таңдау еркіндігі мен жауапкершілігі.

Әлеуметтік гуманитарлық зерттеулерде қолданылатын әдіс, әлеуметтік құбылыстардың ішкі құрылымы мен байланыстарын талдауға негізделген.

XIX ғасырдағы қазақ ағартушысы, ол білім беруді дамытуға, қазақ тілін қолдауға және халқының санасын арттыруға үлес қосты.

Шәкәрім Құдайберді ұлының философиялық шығармасы, онда адам, дін және қоғам туралы пікірлер айтылған.

XIX ғасырдағы қазақ ағартушысы, саяхатшы, этнограф және шығыстанушы, қазақ халқының тарихын және мәдениетін зерттеуге бағытталған.

Абылай ханның жақын серігі, ойшыл ақын, жыраулардың көрнекті өкілі, халық ақыл-ойының әмбебап ардагері.

Қожа Ахмет Иассауидің философиялық-теологиялық поэмасы, онда дін, адам және қоғам туралы ойлар көрініс тапқан.

Қазақ халқының ұлы ақыны, ағартушы, философ, «Қара сөздер» авторы, XIX ғ. соңы - XX ғ. басында қазақ әдебиетінің классигі

Абайдың философиялық ойларының ортасында адамның өмір сұру мағынасы, жақсылық пен жамандық, құндылықтар туралы ойлар тұр.

Материя қозғалысының ең жоғарғы формасы, қоғамдағы адамдардың өзара байланыстары мен әрекеттерін қамтиды.

Дамудың жалпы заңдарын зерделейтін философиялық ілім, өзгерістер мен дамудың диалектикалық принциптерін сипаттайды.

Түйсік, қабылдау және түсінік - бұл сезімдік танымның негізгі формалары. Бұл формалар бізге әлемді байқауға және түсінуге мүмкіндік береді.

Релятивизм - барлық нәрсенің салыстырмалы екенін мойындайтын философиялық көзқарас. Ол әлемде абсолютті шындық жоқ екенін белгілейді.

Адамның мәнін еңбек және әлеуметтік факторлар арқылы анықтайтын көзқарас. Адамның өзіндік құндылығы оның қоғамдағы рөлімен анықталады.

Тұлға - адамның әлеуметтік сапасын, оның бірегейлігін және даралығын көрсететін ұғым. Тұлға адамның жеке басының дамуы, тәжірибесі және қарым-қатынасы арқылы қалыптасады.

Буддизм - Сиддхартха Гаутаманың негізін салған философиялық және діни ілім. Ол азаптың ықпалынан арылудың жолын іздеп, адамға өзін-өзі жетілдіруге, ақыл-ойын дамытуға және мәңгілік бейбітшілікке жетуге шақырады.

Фалес - суды дүниенің түпнегізі деп санаған ежелгі грек философы. Ол дүниенің негізі материалдық деп сенген.

Гераклит - отты барлық тіршіліктің түпнегізі деп санаған ежелгі грек философы. Ол оттың әлемдік процесс және өзгеріс символы екенін айтқан.

Антика - ежелгі Греция және Римнің тарихи және мәдени кезеңі. Антика философиясы, өнері, әдебиеті және архитектурасы бүгінгі күнге дейін әсер етеді.

Платон - ежелгі Грециядағы идеализмнің негізін қалаушы. Ол ідеалар әлемін негізге алған.

Аристотель - логиканың негізгі заңдарын жасаған ежелгі грек философы. Ол формалық логиканы және табиғаттың дәлелді білімді зерттеген.

Патристика және схоластика - Орта ғасырдың философиялық кезеңі. Бұл кезеңде діни ілімдер басымдық болған.

Схоластика - Орта ғасырлардагы мейірімділікке негізделген жемісті ілім. Жалпы негіздерден қорытынды шығаратын, ежелгі авторлардың шығармаларын талдайтын, әсіресе философия мәселелерін ілімді тәсілмен талдайтын философиялық ілім.

Гуманизм - Қайта өрлеу дәуірінің философиялық дәстүрі. Ол адамның құндылығын және оның бұл дүниедегі рөлін баса көрсетеді.

Теология - Құдай мен оның әрекеттері жайлы ілім. Ол діни ілімдерде кең таралған.

Әл-Фараби - «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары» трактатының авторы. Ол философия, діни ілім, логика және басқа ғылымдармен айналысқан.

Әл-Фараби - Шығыста Аристотельден кейінгі «екінші ұстаз» деп аталады. Ол логика, метафизика, этика және политика жайлы талдаулар жазған.

И.Кант - неміс классикалық философиясының негізін салушы. Ол трансцендентальды идеализмді дамытқан.

Г.Гегель - объективті идеализмді ұсынған неміс философы. Ол диалектиканы және болмыстың даму заңдарын зерттеген.