Filosofie en religie in China

Filosofie & Religie van China

• De grenzen tussen filosofie en religie kunnen in China soms vervagen.
• Laozi, de mythische stichter van het daoisme, begon als een filosofie maar nam later religieuze aspecten aan.
• Confucius is relevant voor zowel filosofie als religie.
• Marco Poceski stelt dat elke term (filosofie, religie, China) tot op zekere hoogte geproblematiseerd kan worden.
• Filosofie wordt in het westen gezien als liefde voor wijsheid.
• In China wordt filosofie gezien als Zhexue (leer van de wijsheid), Lixue (leer van de principes) of Daoxue (leer van de Weg).
• Zhuangzi's "zitten en vergeten" staat tegenover het westerse concept van filosofie.
• In het westen is religie geloofsleer of godsdienst.
• In China is religie doctrine van de voorouders / sektes, of Zhongjiao.
• De drie grote geloven in China zijn Confucianisme, Boeddhisme en Daoisme.
• Deze drie religies zijn niet exclusief en kunnen elkaar versterken.
• Naast de drie grote geloven zijn er ook verscheidene volksgeloven.
• Westerse religies zoals Jodendom, Islam en Christendom hebben ook aanhang in China.
• Mythen in symbolische termen verklaren de oorsprong van de wereld en werpen licht op menselijk gedrag en de cultuur.

Drie Mythische Helden

• Goddelijke landbouwer: Wie heeft ons de kennis gegeven om eten te verbouwen?
• Hij zou deels afstammen van een draak en heeft de landbouw en de werktuigen uitgevonden.
• Hij heeft de mens van een oerstand naar de meer beschaafde mens gebracht.
• Fuxi: Uitvinder van het Chinese schrift (de vroegste vorm, de 8 trigrammen) en waarzeggerij.
• Nuwa: Zij is verantwoordelijk voor het baren van de mensheid.
• Haar eerste creaties waren perfect, latere creaties waren 'normale' mensen.
• Nuwa wordt vaak gezien in verband met Fuxi, als broer en zus of als echtpaar; beiden staan symbool voor man en vrouw.
• Andere mythische helden: de 3 Verhevenen en de 5 Oerkeizers, waarvan de Gele Keizer de belangrijkste is.
• De Gele Keizer heeft een slechte godheid bedwongen en was de uitvinder van de 'goede manier van oorlogvoering'.
• Hij is ook de uitvinder van vuur, koken & medicijnen.
• Chinezen beschouwen zichzelf als afstammelingen van de Gele Keizer.
• Deze mythe wordt tot vandaag gevierd om Chinese cohesie te benadrukken.
• De mythische oerfiguren bieden een oplossing voor moeilijke levensvragen.

Shang Dynastie: De God Di

• Orakelbotten werden gebruikt voor rituele waarzeg ceremonies, later als medicinale 'drakenbotten'.
• Wang Yirong herkende het oude schrift op de botten en begon deze te analyseren.
• Schildpad/ossen botten.
• De elite gebruikte orakelbotten tijdens waarzegceremonies.
• De barsten in de botten zouden hun stellingen beantwoorden.
• De antwoorden werden zorgvuldig opgeslagen in archieven.
• De Shang samenleving zag zichzelf als 2 parallelle piramides: de mensenwereld en de godenwereld.
• Godenwereld: Di, Natuurgoden, Koninklijke voorouders.
• Mensenwereld: Koning Elite, Volk.
• Di was onvoorspelbaar, offers waren nodig om in zijn goede gunst te komen.
• Natuurrampen waren een straf van de hogere machten, een teken van slecht leiderschap.
• Alleen vragen aan Di voor de grootste kwesties.
• Andere vragen aan bijv. de Koninklijke voorouders.
• Voorbeeld: Q: Er is een tand die pijn doet. A: Voorouder Yi veroorzaakt deze pijn niet.

Zhou Dynastie: Concept Tian

• Een nieuw hoogste god begrip dat Di overstijgt: Tian = hemel & het godsbeeld.
• Tianxia = alles onder de hemel, Tianzi = zoon van de hemel, Tianming = mandaat van de hemel.
• Tian is minder grillig dan Di, Tian reageert op goed gedrag.
• Vanaf de Zhou dynastie word men eerder verantwoordelijk gesteld voor zijn eigen geluk.
• Voorouderverering bleef belangrijk door de hele Chinese geschiedenis tot op vandaag.

Confucius & Mozhi

• Ten tijde van de Zhou dynastie begon men zich meer te richten op ratio.
• De Zhou werd geteisterd door politieke verdeling, er heersde het gevoel van wanorde.
• Men probeerde deze to organiseren tot orde.
• Meester Kong (Confucius) is een van de eerste en meest invloedrijke denkers in China.
• We weten weinig van zijn vroege leven, hij kwam uit de lage adel.
• Zijn vader is op jonge leeftijd overleden, door zijn moeder opgevoed.
• Kong heeft veel moeten werken om op te klimmen tot een hogere rang.
• Hij zette zich in voor het welzijn van de staat, tegenover zijn vorst die self-absorbed was.
• Teleurgesteld heeft Kong zich toegewezen aan het docentschap.
• De meester zei: "Ik geef onderwijs zonder aanziens des persoons".
• Kong heeft nooit zelf iets opgeschreven, zijn uitspraken werden mondeling overgeleverd, later opgeschreven en samengesteld.
• De meester zei: "Wanneer je een fout hebt gemaakt en je doet daar niets aan, dan heb je pas echt een fout gemaakt".
• Confuscius denkt nooit wat, hij zegt alleen. Deze uitspraken kwamen van een hoge autoriteit dus men neemt deze wijsheden maar gewoon aan.
• Vaak korte passages, niet geordent om thema's.
• Confuscius praat liever over het hier en nu, het leven.
• Confucius meende dat onze voornaamste verplichtiging het vinden van geluk voor onszelf en andere is.
• Concept Wo3 is veel breder dan westerse concept 'ik'.
• De ander is veel meer deel van de Wo3 dan bij 'ik'.
• Wo3= samenleving -> familie -> gezin -> ik; Kong Zhi legt nadruk op familie & gezin.
• Voor al deze rollen behoren rechten en verplichtingen.
• Bepaalde gedragingen zijn verwacht, bijv. xiao4 'eerbied voor ouderen'.

Virtue Ethics & Meester Mo

• Virtue ethics / deugdenethiek: Ethische leer die voor het praktische handelen menselijke deugden stelt boven wetten en regels.
• Kong Zhi spreekt over naastenliefde.
• Zelfs als een ander van lagere status is kun je van hen leren, wijsheid helpt ons dit beter herkennen.
• Lagere deugden: rechtvaardigheid, trouw, betrouwbaarheid, moed.
• Al deze deugden zien we terug in concept Li3 'rituelen, omgangsvormen'.
• Ongeschreven regels, omgangsvormen waar mensen zich aan kunnen houden.
• Vandaar dat Kong Zhi niet op een scheve mat gaat zitten, hij acht dit als een beleefdheids ritueel en vandaar van belang.
• Li3 kan gaan om vrij kleine zaken, maar ook grotere zaken, bijv. hoe je iemand dient te begraven.
• Van confuscianisten word ook verwacht dat zij zich naar de situatie (goed) kleden, niet voor status maar uit respect voor anderen.
• Yue4 (muziek) & Le4 (blijdschap) zijn van enorm belang binnen confuscianisme, muziek verenigt mensen ongeacht van rang of status.
• Hoe weet je hoe je je moet gedragen?
• "Leren zonder na te denken maakt verward, maar nadenken zonder daarbij ook te leren, dat is gevaarlijk."
• Doel Kong Zhi, een jun1zi3 (hoogstaand mens) te worden.
• Letterlijk vertaald, een kind van een heerser, aka prins.
• Kong Zhi was een van de eerste; hij heeft ook tegenhangers, de bekendste hiervan is zijn tijdsgenoot Mo Zhi.
• Hij was waarschijnlijk leerling van Kong Zhi en had een andere mening over zijn uitspraken.
• Zijn leer staat het best beschreven in de 'Core Doctrines' ookwel bekend als 'de leerstellingen'.
• Wat kenmekt Mo Zhi zijn filosofie? Zijn manier van filosoferen.
• Kong Zhi gaf vooral antwoorden, zonder argumenten, deze antwoorden werden als universele waarheden geacht.
• Mo Zhi gaat hier tegenin, hij komt met argumenten voor de waarachtigheid van zijn leer.
• Hoe weet je iets als je denkt dat het klopt? Mo Zhi komt met 3 maarstaven om te toetsen of een waarneming klopt.
• 1. Grondslag (voorbeelden) 2. Bron (zintuigen) 3. Nut (toepassing).
• Mo Zhi word geassocieerd met de utilitaristen.

Kong Zhi vs. Master Mo

• Kong Zhi legt de focus op de familie en het gezin, hieruit zou de samenleving ook opbloeien.
• Mo Zhi beargumenteerd 'geef om iedereen'.
• De familiebanden zijn voor Kong Zhi zo belangrijk dat een kind zijn criminele vader dient te beschermen.
• Mo Zhi: Omdat rovers (vader) geven om zichzelf (zijn familie), beroven zij anderen voor eigen gewin.
• Jinjia, universele liefde is het grote verschil tussen Kong en Mo Zhi.
• Mo begint bij samenleving en past dit later toe op familie.
• Kong begint bij familie en pas dit later toe op samenleving.
• Een leerstelling van Mo Zhi is verwerpen aanvalsoorlogen, hij ziet oorlog net als stelen.
• Echter is oorlog ook fout aangezien het altijd meer kost (financieel argument) dan het oplevert.
• Mo Zhi deelt de wereld in 3 lagen: Hemel, Geesten, Mensen.
• Alleen de hemel kan een teken geven om aan te geven wanneer een oorlog wenselijk (bijv. het regent zand voor 10 dagen).
• Mo Zhi: Kleding heeft Nut, Underdak heeft nut, verwerp luxe.
• Door alle extras te geven aan goede doelen kunnen we andere helpen.
• bijv. je koopt minder nieuwe kleding en het overgebleven geld aan een daklozen opvang.
• Mo Zhi keert zich ook tegen de uitbundige begrafenissen van Kong Zhi, of uitbindige staatsbanketten die koningen zouden organiseren.
• Kong Zhi wou niet spreken over het hiernamaals aangezien hij hier niets vanaf zou weten.
• Mo Zhi zou wel vaker spreken over geesten.
• Bestaan geesten? De 3 maatstaven komen hier weer van pas.
• 1. Grondslag: De oude koningen beschrijven geesten.
• 2. Bron: brengen van offers drank voor niets opmaken, echter vergroot dit het samenhorigheidsgevoel.

Mencius & Yang Zhu

• Afkomstig uit Zou, vlakbij Lu (geboorteplaats Confucius): Een gebied waarbij het gedachtengoed van Confucius heersde.
• Mencius is ook door zijn alleenstaande moeder opgevoed aangezien zijn vader overleed op een jonge leeftijd, net zoals Confucius.
• Bij geen enkel andere filosoof speelt de moeder van die zon grote rol als bij Mencius.
• In de boom klimmen om vissen te vangen (over wann je mensen met angst onderwerpt).
• Hij was een reizende meester die met verschillende vorsten zou spreken.
• Mencius werd gezien als de tweede wijze, de ware opvolger van Confucius.

Filosofie van Mencius

• Medemenselijk bestuur: Hij probeerde heersers te overtuigen om zo veel mogelijk aandacht te hebben voor de mens.
• Je dient als bestuurder hart te hebben voor de mensen onder jou invloed.
• Kong en Meng focussen zich allebei op de heersers in de hoop dat hen goede gedrag doorsijpelt naar de onderdanen.
• Letterlijk vertaald een kind van een heerser aka prins.
• Macht = geweld gebruiken voor overtuigen.
• Deugd= blij zijn, oprecht zijn!

De menselijke natuur

• Men heeft fysieke eigenschappen.
• Er zijn ook verschillen: bijv. Chinees of NL spreken.
• Zijn mensen van een goede/slechte/onbepaalde aard bij geboorte?
• Mencius geloofd dat men zelf bij macht waren zich te veranderen.
• Mencius spreekt niet van het concept 'xing' (aard / natuur).
• Echter raakt dit concept wel waar Mencius het over had.
• Mencius is wel op zoek naar bewijs, hij gebruikt analogieën.
• Gedachten experiment: Een kind dat in de put dreigt te vallen, concept 'ren' (medemenselijkheid, betrokkenheid).
• Gedachten experiment van Mencius: Bedelaar op straat die moet bedelen voor eten.
• Men kan goed worden door bewustzijn, overpeinzing, uitbreiding en houding. Spreekwoord: Aan de planten trekken om deze te laten groeien.
• Yang Zhu word vaak neergezet als egoist of hedonist.
• Yang Zhu was een voorstander van 'voor mezelf'.
• "Als hij de wereld kon helpen door een haar uit te trekken, dan zou hij dat niet doen."

Het Intresse

• Yang Zhu houd een vorm van ethisch egoisme aan: We zouden moeten handelen in ons eigen intresse!
• Het gaat om zo goed mogelijk voor je lichaam en geest te zorgen
• Voorbeeld vliegtuig : Eerst je eigen masker omdoen voordat je anderen helpt. Is dit egoisme of gewoon logica
• Wat kan je niet gerangschikken ? Je zelf!
• Yang Zhu als hedonist: Een grote zorg voor jezelf gaat vaak samen met genieten van het leven.
• Basicly zegde Yang Zhu: laat je je niet onderdruk zetten door de hoop op een goede reputatie.
• Theo Maassen: Waarom zie je nooit eens een volwassen iemand huppelen, terwijl dat toch een hele prettige manier van voortbewegen is?"

Spreuk

• Bang zijn voor gezichtsverlies ? Wees gewoon je zelf.
• Yang Zhu is interessant omdat : Je ziet hem door de perspectief van andere filosofen
• Yang Zhu word vaak in Chinese geschiedenis gebruikt in tijden van moeilijkheid

Verklaring over Zhuangzi

• Daoisme Is lang na hun dood is ontstaan die sinds Han Dynasty toepassend is voor de vorige jaren
• Er zijn vele raakvlakken met Daozi en Zhuangzi, vandaar allen beidenDaoisten worden beschouwd
• De tekst van Laozi heeft 2 namen: Laozi en Daodeing

Daodejing

• Een reis van duizend mijl begint bij de eerste stap,AKA niet telkens een neiuwe telefoon kopen
• De tekst van Laozi staat ook wel bekend als boek van 5000 woorden
• J.I.L. Duyvendak : de duisterheid kan de kracht versterken
• Sommige Daoisten beweren dat Laozi de stichter was van het Boeddhisme, zijn sterfplaats is onbekend.

Dao

• Er is iets dat vaag is en volmaakt dat door de hemel is geboren.