Filipino bilang Wika at Larangan: Yunit 1

• Ang Yunit 1 ay tungkol sa pag-aaral ng wikang Filipino bilang wika at larangan.
• Tinalakay ang kasaysayan, paglago, at pag-unlad ng wikang Filipino.
• Binigyang-diin ang papel ng Filipino bilang wika ng bansa at sa agham, politika, lipunan, matematika, at iba pa.

Mga Layunin

• Ipaliwanag ang ugnayan ng Filipino bilang wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik.
• Mag-ambag sa pagtataguyod ng Filipino bilang daluyan ng diskurso sa lipunang Pilipino at wika ng pananaliksik.
• Malinang ang adhikaing makibahagi sa pagbabagong panlipunan.

Filipino Bilang Wika at Larangan

• Ang wika ay simbolo ng pagkakakilanlan, kultura, at kalayaan, at susi sa pagkakaisa.
• Ginamit ang wika bilang sandata laban sa mga dayuhan.
• Ayon sa KWF, ang Filipino ay buháy o dinamiko at lumilinang sa pamamagitan ng panghihiram sa iba't ibang wika.
• May apat na facets ang sistema ng paglinang ng wika ayon kina Haugen (1972) at Ferguson (1971): kodipikasyon, istandardisasyon, diseminasyon, at elaborasyon.
• Bahagi ng pagpapayabong ng wika ang paggamit nito bilang wikang panturo at isang disiplina.
• Maraming gampanin ang Filipino bilang wika ng pananaliksik sa iba't ibang larangan.
• Patuloy ang pag-unlad sa larangang ito upang mapagyaman at mapanatili ang wika.

Filipino Bilang Wikang Pambansa

• Disyembre 30, 1937, ipinoroklama ang Tagalog bilang batayan ng Wikang Pambansa.
• Ito ay ayon sa Saligang Batas ng 1935 na ang Kongreso ay gagawa ng hakbang upang paunlarin ang wika.
• Noong 1940, ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa lahat ng paaralan.
• Noong 1946, naging opisyal ang Wikang Pambansang Pilipino.
• Noong 1959, ang Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino.
• Noong 1987, ang wikang pambansa ng Pilipinas ay tatawaging Filipino, batay sa katutubong wika.
• Ayon sa Artikulo XIV Konstitusyong 1987, ang Filipino ay wika ng opisyal na komunikasyon at wikang panturo.
• Malinaw na itinatadhana ng probisyon na ang wikang pambansa sa Pilipinas ay Filipino at nararapat lamang na gamitin ito lalo na sa larangan ng edukasyon gayundin sa mga transaksyon sa pamahalaan.
• Itinatag ang KWF upang matiyak ang pagpapaunlad at preserbasyon ng Filipino at iba pang wika.
• Layunin din na ganyakin ang mga iskolar na itaguyod ang Filipino sa pamamagitan ng insentibo.
• Ang wikang Filipino ay susi sa komunikasyon at daan sa pagkakaisa at tatak ng pagkamakabansa.
• Napakahalagang papel din ang ginagampanan ng wikang Filipino para maisulong ang demokrasya sa Pilipinas.

Filipino Bilang Wika ng Bayan at/ng Pananaliksik

• Sinabi ni Manuel L. Quezon na kailangan ng Pilipinas ng sariling wika na nakabatay sa katutubong wika.
• Ang wika ay kasangkapan sa pagpapahayag at komunikasyon.
• Mahalaga ang wikang nauunawaan ng lahat para sa komunikasyon at pagkatuto.
• Artikulo XIV Konstitusyong 1987 ay nagsasaad ng ganito: Seksiyon 8: Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Inggles, at dapat na isinalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
• Mahalaga ang iisang wika sa demokrasya para sa pakikilahok sa mga usaping bayan.
• Sa artikulo ni Vitangcol III (2019), binigyang diin niya na “Wika ang dapat pagbubuuin tayo, hindi tayo dapat paghihiwalayin.” Ang wikang Filipino ay sandatang nagbubuklod sa mga Pilipino.
• Sa panahon ng pangingibang bansa, ang Filipino ay wika ng kulturang pinagmulan.
• Sa paglulunsad ng K to 12, ang Filipino bilang disiplina sa wika ay naglalayong linangin ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip, at pagpapahalagang pampanitikan, kasama ang pag-unawa at paggalang sa iba't ibang kultura.

Filipino Bilang Larangan at Filipino sa Iba't Ibang Larangan

• Tinalakay ni Gonzales (n.d.) ang modelo ng paglinang ng wika ayon kina Haugen (1972) at Ferguzon (1971).
• Intelektwalisasyon: uunlad ang wika kung ginagamit bilang kasangkapan ng kultura at pagpapahayag ng pag-unlad.
• Kahalagahan ng intelektwalisasyon ay paggamit ng Filipino sa iba't ibang larangan upang paunlarin ang kaisipang Filipino - ayon naman kay Constantino (2015).
• Maraming refereed journal na naglalathala ng pananaliksik sa Filipino tulad ng HASAAN, Daluyan, Malay, at iba pa.
• Ayon kay Virgilio Almario, mas epektibo ang saliksik kung nasa wikang Filipino.
• Mahalaga ang pagpaplanong pangwika sa pag-unlad ng Filipino bilang larangan.