Фармакокинетика

Фармакокинетика

• Дәрілердің организмдегі қозғалысын зерттейтін ғылым саласы
• Оған: дәрілердің сіңуі, таралуы, метаболизмі және шығарылуы кіреді.

Дәрілерді ауыз арқылы қабылдау

• Асқорытатын жол арқылы сіңеді.
• Бауырдан өтеді.
• Әсер етуі баяу болуы мүмкін, бірақ көк тамырға салғанға қарағанда, тұрақты.
• Науқастың есін жоғалтқан жағдайда қолдану мүмкін.

Дәрілерді тіл астына қабылдау

• Тез сіңіріледі.
• Асқорыту ферменттерінің әсерінен бұзылмайды.
• Бауырға соқпай, тікелей қан айналымына түседі.

Парентералды енгізу жолдары

• Бұлшықетке (инъекция)
• Көк тамырға (инфузия)
• Тікелей тінге

Дәрілерді бұлшықетке енгізу

• Әсері баяу дамиды.
• Көк тамырға енгізуге қарағанда ақырын, бірақ біркелкі сіңіріледі.

Дәрілердің асқазан арқылы сіңу механизмі

• Белсенді емес диффузия.

Биотиімділік

• Дәрінің қан плазмасында бос түрде қаншалықты айналып жүрген мөлшері.

Метаболизмдік трансформация

• Тотығу, тотықсыздану, гидролиз сияқты процестер.

Клиренс

• Белгілі бір уақытта дәріден тазаратын қан плазмасының шартты көлемі.

Бүйректің қосылыстардың сіңірілуіндегі рөлі

• Бұл жөнінде нақты информация жоқ.

Дәрінің резорбтивті әсері

• Дәрілік зат жалпы қан айналымына түскеннен кейін дамитын әсер.

Фармакодинамика

• Дәрілердің әсер ету механизмін және фармакологиялық әсерлерін зерттейді.

Рецепторлар

• Дәрілермен әрекеттесетін клетканың макромолекулалары.

Дәрілер құрамындағы таңдамалы рецепторлармен әрекеттесуі

• Дәрінің белгілі бір рецептормен таңдамалы әсер етуі.

Агонистер

• Арнайы рецепторлармен байланысып биологиялық әсер тудыратын дәрілер.

Дәрілер әсерлерінің түрлері

• Химиялық, фармакологиялық, биологиялық, тікелей/жанама, негізгі/қосалқы.

Дәрілік заттар әсерлерінің түрлері

• Синергизм (тегістеу).

Антагонизм

• Бір дәрінің екінші дәрінің әсерін жоюы.

Полипрагмазия

• Науқас бір уақытта бірнеше дәрі қолданатын жағдай.

Арнайы жағымсыз әсерлер

• Емдік мөлшерден асқан жағдайда дәрілік заттардың пайда болатын жанама әсерлері.

Таңдамалы емес әсер

• Организмнің жеке қасиеттерімен байланысты жағымсыз әсер.

Кумуляция

• Организмде дәрілік заттардың жинақталуы.

Тератогендік әсер

• Жүктіліктің 3-8 апталарында дәрі қабылдағаннан баланың ауытқулары.

Үйреніп кетушілік

• Дәріны қайталап қолданғанда әсерінің азаюы.

Тахифилаксия

• Үйреніп кетушіліктің тез дамитын түрі.

Дәріге тәуелділік

• Дәріны қайталап қолдануға құштарлық.

Жергілікті анестетиктер

• Кокаин, Дикаин, Анестезин, Промекаин, Новокаин, Бупивакаин, Лидокаин, Тримикаин.

Жергілікті анестетиктердің әсер ету механизмі

• Потенциалға тәуелді натрий каналдарының тежелуі.

Жергілікті анестетиктердің әсер ету деңгейі

• Сезімтал жүйке ұштарына және жүйке талшықтарына әсер етеді, қозудың таралуына кедергі жасайды.

Күрделі эфирлер тобынан жергілікті жансыздандыратын дәрілер

• Новокаин.

Инфильтрациялық анестезияға қолданылатын дәрілер

• Новокаин, Бупивикаин.

Анестезияның барлық түрлеріне қолданылатын дәрі

• Лидокаин (ксикаин, ксилокаин).

Новокаин қасиеттері

• Анестезияның барлық түрінде тиімділігі жоғары.
• Әсер ету ұзақтығы 30 мин-1 сағ.
• Уыттылығы төмен.

Бупивикаин қолданылуы

• Инфильтрациялық, өткізгіштік (жұлын анестезиясы)

Анестезиннің шектеулері

• Тек беткейлік анестезияда қолданылады.

Суда нашар еритін жергілікті анестетик

• Анестезин.

Ұзақ әсер ететін жергілікті анестетик

• Бупивакаин (Маркаин).

Интралигаментарлы анестезияға қолданылатын анестетиктер

• Мепивакаин, Артикаин, Лидокаин.

Ұлпа ішілік анестезияға қолданылатын анестетиктер

• Новокаин (Прокаин), Бупивакаин (Меркаин).

Тістің қатты тіндерінің терминалды анестезиясына қолданылатын препараттар

• Лидокаин, Тетракаин, Пиромекаин.

Адреналиннің жергілікті анестетиктермен бірге қолданылуы

• Вазоконстриктор ретінде (тамыр тарылтушы) қолданылады.
• Дәрінің уыттылығын төмендетеді және әсерін ұзартуға көмектеседі.

Сульфаниламидтермен біріктірілгенде антибактериальды әсері төмендейтін анестетик

• Новокаин (Прокаин).

Тұтқыр дәрілердің фармакологиялық әсерлері

• Қан тоқтату
• Тіндерді тығыздау
• Қорғаныш қасиет
• Ауырсыну мен тітіркенуді азайту

Тұтқыр дәрілердің әсер ету механизмі

• Белоктармен реакцияға түсу
• Протеиндердің денатурациясы
• Жүйке ұштарының сезімталдығын азайту
• Қан тамырларын тарылту
• Жасуша мембраналарының өткізгіштігін азайту.

Таниннің стоматологиядағы қолданылуы

• Коагулянт ретінде
• Қабынуға қарсы
• Тітіркенуді басу