Ежелгі дәуір мен Орта ғасыр тарихы

Ежелгі дәуір мен Орта ғасырлардың тарихы

Есік қорғанында табылған «Алтын адам» - б.э.д. IV ғасырына жатады.
Үйсіндердің шаруашылығы - көшпелі мал шаруашылығына негізделген.
Аттила - ғұндарды басқарған, еуропалық елдерге жойқын жорықтар жасаған билеуші.
Қаңлы билеушісінің ордасы - Хабалок болған.
Геродот сақтардың ең көп санды туыс одақтарын парасогдалар деп атайды.
Үйсін көшбасшысының титулы - ябғу.
Ғұндар әскерлерінің негізін атты әскерлер құрады.
Азиялық скифтер деп сақ тайпаларын атайды.
Сақ қорғанында табылған заттар аң стилінде жасалған.
Тиграхауда тайпасын «шошақ бөріктілер» деп атайды.
Ғұн қоғамының басшысы - шаньюй.
Ташкенттің ежелгі атауы - Шаш болған.
Ежелгі түркі жазуы - руникалық жазу.

Ортағасырлық қаланың құрылымы

Ортағасырлық қаланың орталығы - цитадель.
Шахристан - көпестер мен шенеуніктер тұратын қаланың бөлігі.
Рабад - қолөнершілер мен қарапайым халық тұратын қаланың бөлігі.

Түркі қағанаты

«Жабғу» сөзі мемлекет билеушісі деген мағынаны білдіреді.
Бумын-қаган - 552 жылы Түркі қағанатының негізін қалаған.
551-563 жылдары түркілер эфталиттерге қарсы Иранмен одақ құрды.
Түркі қағанаты 552-603 жылдары өмір сүрген.
Батыс Түркі қағандығы 603- 704 жылдар аралығында болған.
Тараз қаласы IX-XII ғасырда Жетісудың ірі саяси, экономикалық және мәдени орталығы болды.
Қожа Ахмет Яссауидің кесенесі Түркістанда XII-XIII ғасырларда салынған.

Түркі мемлекеттерінің хронологиясы

Қарлұқ қағанаты 940 жылы өмір сүруін тоқтатты.
Қарахандықтар мемлекеті 942-1210 жылдар аралығында болған.
Түргеш қағанаты 756 жылы өмір сүруін тоқтатты.
Батыс Түркі қағанатының сауда мен қолөнердің ірі орталығы - Ташкент қаласы болған.
Батыс Түркі қағанатының Жо¬ғарғы билеушісі және әскери бас¬тығы - қаған.
Батыс Түркі қағана¬тының жо¬ғарғы билеушісі - қағанды нушеби әулетінен тағайындалған.

Орта ғасырлардағы әулеттер мен мемлекеттер

Әл-Фараби Шаш қаласында туылған.
Қарахандықтар мемлекетінде ислам діні мемлекеттік дін деп жарияланған.
Сатұқ Боғра - Қарахандықтар мемлекетінде ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялаған хан.
Карабудундар - Батыс Түркі қағанаты халқының басым бөлігін құраған тайпа.
Қарахандықтар мемлекеті ислам дінін мемлекеттік дін деп 960 жылы жариялаған.
Әмір Темір - Мауераннахрды жаулап алуға шешім қабылдаған.
Тоқтамыс хан - 1380 жылы Куликова даласында Мамайдың жеңілісін пайдаланып, Алтын Ордадағы билікті басып алған.
«Отырар апаты» - Шыңғысханның керуенін Қайыр хан жойып жібергендіктен болған.
Моғолстан билеушілері - шағатай әулетінің өкілдері болды.
Есен-Бұға - Керей мен Жәнібек сұлтандарын қабылдаған Моғолстан билеушісі.
Қобыз бен сыбызғы - ең көне музыка аспаптары.
Моңғол мемлекті - 1206 жылы құрылған.
Жошы - Шыңғысханның үлкен ұлы, 1207-1208 жылдары Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын басып алған.
Қарақорым - Моңғол империясының астанасы.
Ұлы Яссы - Шың¬ғысханның заңдары.
Отырар апаты - 1218 жылы болған.
Сығанақ - Көшпелі өзбектер мемлекетінің астанасы.
ӘмірТемір - 1370 жылы Мауераннахрда билікті басып алған.
Наурыз - ең көне мейрам.
Қыпшақ - Алтын Ордадағы негізгі тіл.
Едіге би - Ноғай Ордасын құрған.

Қазақстан тарихының тарихы

Батыр-қонтайшы - Жоңғар хандығын құрған.
«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» - 1723-1727 жылдары болған.
Әмір Тимірдің шабуылдары - Ақ Орда мемлекетінің әлсіреуіне себеп болған.
Өзбек ұлысы - XV ғасырдан бастап Ақ-Орда жерлерінің атауы.
Батый - Шыңғысханның ұрпағы, Шығыс Еуропаны бағындырған.
«Бүкілхалықтық бірлік пен ұлттық тарих» жылы: 1998 жыл.
Ақышев - 1958 жылғы Оңтүстік Қазақстандағы ежелгі тас ғасырындағы алғашқы адамдардың тұрақтар жиынтығын тапқан археолог.
Жырау - батырлық эпосты орындаушылар.
Асан Қайгы - қазақ философиялық ойларының алғашқы өкілдерінің бірі.
Кенесары Қасымұлы көтерілісі - 1837-1847 жылдары болған.
Қазақ хандығының құрылуы - бұл бүкіл қазақ рулары мен тайпаларының бірігу процесін, халықтың құрылуының соңы.
Тәуке хан - «егерде аңызға сенсек, ол шын мәнінде тумысынан данышпан болды және қазақ жылнамаларындағы Соломон мен Ликургтармен қатар тұруы тиіс».

Қазақ хандығы

Моңғол әскері Шығыс Еуропаны бағынды¬руға 1237 жылы аттанды.
Тоқтамыс хан - 1380 жылы Куликова даласында Мамайдың жеңілісін пайдаланып, Алтын Ордадағы билікті басып алған.
В.Томсен - алғаш рет орхон-енисей жазуларын оқыған.