Етістік шақтары

Етістік шақтары

• Етістік шақтары - етістіктің іс-әрекеттің уақытын, оның өткен, қазіргі немесе болашақта қалай болатынын білдіретін грамматикалық категория.

Настоящее время

• Настоящее время (қазіргі шақ) – іс-әрекеттің қазіргі уақыттағы жағдайын білдіреді.
• Қазіргі шақтың формациясы:
  • Етістіктің негізіне жалғаулар қосылады (мысалы, -у, -у, -ды, -дігі).
• Қазіргі шақта етістіктер:
  • Оқимын (мен оқимын)
  • Жазамыз (біз жазамыз)
  • Ойнайды (ол ойнайды)
• Қазіргі шақтың қолданылуы:
  • Іс-әрекет пен жағдайдың тұрақтылығын білдіреді.
  • Дәстүрлі, қайталанатын іс-әрекеттерді сипаттайды (мысалы, мен әр таң таңғы ас ішемін).
  • Болашақтағы жоспарларды көрсетуі мүмкін (мысалы, мен ертең киноға барамын).

Етістік шақтары

• Етістік шақтарының негізгі түрлері:

  1. Өткен шақ - іс-әрекеттің өткен уақытта болғанын білдіреді.
  2. Қазіргі шақ - іс-әрекеттің қазіргі уақытта болып жатқанын білдіреді.
  3. Болашақ шақ - іс-әрекеттің болашақта болатындығын білдіреді.

• Етістік шақтарының формалары:

  • Өткен шақ: -ды, -ді, -ты, -ті (мысалы, мен оқыдым).
  • Болашақ шақ: -ар, -ер, -мақ, -мек (мысалы, мен оқимын).

• Етістік шақтарын қолдану:

  • Іс-әрекеттің уақытын нақты көрсету үшін.
  • Әр түрлі контексттерде ақпарат беріп, оқырмандарға түсінікті ету үшін.

Глагольные времена

• Глагольные времена - грамматическая категория, обозначающая время действия, его прошлое, настоящее или будущее.

Настоящее время

• Настоящее время (нынешнее время) указывает на состояние действия в текущий момент.
• Формирование настоящего времени:
  • К основе глагола добавляются окончания (-у, -ы, -ды, -дігі).
• Примеры настоящего времени:
  • "Оқимын" (я читаю)
  • "Жазамыз" (мы пишем)
  • "Ойнайды" (он играет)
• Применение настоящего времени:
  • Означает стабильность действия и состояния.
  • Описывает традиционные, повторяющиеся действия (например, "мен әр таң таңғы ас ішемін" - я каждое утро завтракаю).
  • Может использоваться для обозначения планов на будущее (например, "мен ертең киноға барамын" - я иду в кино завтра).

Основные виды глагольных времен

• Основные глагольные времена:
  • Прошедшее время - указывает на действие, произошедшее в прошлом.
  • Настоящее время - обозначает действие, происходящее в настоящем.
  • Будущее время - указывает на действия, которые произойдут в будущем.
• Формы глагольных времен:
  • Прошедшее время: окончания -ды, -ді, -ты, -ті (например, "мен оқыдым" - я читал).
  • Будущее время: окончания -ар, -ер, -мақ, -мек (например, "мен оқимын" - я буду читать).
• Использование времён глаголов:
  • Позволяют точно указать время действия.
  • Обеспечивают понимание в разных контекстах для читателей.