Етістік шақтары

Study Notes

Етістік шақтары

Етістік шақтары - етістіктің іс-әрекеттің уақытын, оның өткен, қазіргі немесе болашақта қалай болатынын білдіретін грамматикалық категория.

Настоящее время

Настоящее время (қазіргі шақ) – іс-әрекеттің қазіргі уақыттағы жағдайын білдіреді.
Қазіргі шақтың формациясы:
- Етістіктің негізіне жалғаулар қосылады (мысалы, -у, -у, -ды, -дігі).
Қазіргі шақта етістіктер:
- Оқимын (мен оқимын)
- Жазамыз (біз жазамыз)
- Ойнайды (ол ойнайды)
Қазіргі шақтың қолданылуы:
- Іс-әрекет пен жағдайдың тұрақтылығын білдіреді.
- Дәстүрлі, қайталанатын іс-әрекеттерді сипаттайды (мысалы, мен әр таң таңғы ас ішемін).
- Болашақтағы жоспарларды көрсетуі мүмкін (мысалы, мен ертең киноға барамын).

Етістік шақтары

Етістік шақтарының негізгі түрлері:
1. Өткен шақ - іс-әрекеттің өткен уақытта болғанын білдіреді.
2. Қазіргі шақ - іс-әрекеттің қазіргі уақытта болып жатқанын білдіреді.
3. Болашақ шақ - іс-әрекеттің болашақта болатындығын білдіреді.
Етістік шақтарының формалары:
- Өткен шақ: -ды, -ді, -ты, -ті (мысалы, мен оқыдым).
- Болашақ шақ: -ар, -ер, -мақ, -мек (мысалы, мен оқимын).
Етістік шақтарын қолдану:
- Іс-әрекеттің уақытын нақты көрсету үшін.
- Әр түрлі контексттерде ақпарат беріп, оқырмандарға түсінікті ету үшін.

Глагольные времена

Глагольные времена - грамматическая категория, обозначающая время действия, его прошлое, настоящее или будущее.

Настоящее время

Настоящее время (нынешнее время) указывает на состояние действия в текущий момент.
Формирование настоящего времени:
- К основе глагола добавляются окончания (-у, -ы, -ды, -дігі).
Примеры настоящего времени:
- "Оқимын" (я читаю)
- "Жазамыз" (мы пишем)
- "Ойнайды" (он играет)
Применение настоящего времени:
- Означает стабильность действия и состояния.
- Описывает традиционные, повторяющиеся действия (например, "мен әр таң таңғы ас ішемін" - я каждое утро завтракаю).
- Может использоваться для обозначения планов на будущее (например, "мен ертең киноға барамын" - я иду в кино завтра).

Основные виды глагольных времен

Основные глагольные времена:
- Прошедшее время - указывает на действие, произошедшее в прошлом.
- Настоящее время - обозначает действие, происходящее в настоящем.
- Будущее время - указывает на действия, которые произойдут в будущем.
Формы глагольных времен:
- Прошедшее время: окончания -ды, -ді, -ты, -ті (например, "мен оқыдым" - я читал).
- Будущее время: окончания -ар, -ер, -мақ, -мек (например, "мен оқимын" - я буду читать).
Использование времён глаголов:
- Позволяют точно указать время действия.
- Обеспечивают понимание в разных контекстах для читателей.

Description

Құрамында етістіктің шақтары туралы ақпарат бар. Бұл тестте қазіргі, өткен және болашақ шақтардың ерекшеліктері мен қолданылуы туралы сұрақтар қамтылған. Етістіктің уақытпен байланысты қандай рөл атқаратынын анықтау үшін тесті шешіңіз.