Ethiek en deontologie - Inleiding

De formele vormgeving van moreel denken. Bestudeert en bevraagt hoe moraal in een samenleving vormgegeven wordt en hoe het zou moeten.

Het geheel van opvattingen over wat waardevol is, hoe we ons leven moeten inrichten, wat goed/kwaad of juist/fout is.

Abstracte begrippen zoals rechtvaardigheid, eerlijkheid, trouw, die bepalen wat we waardevol vinden in het leven.

Handelingsvoorschriften die bepalen hoe we ons moeten gedragen, bv. niet liegen, afspraken nakomen.

Verinnerlijkte waarden, eigenschappen die een persoon heeft die refereren naar waarden, bv. iemand die eerlijk of oprecht is.

Deze vorm van ethiek beschrijft de morele opvattingen in een groep of samenleving zonder ze te beoordelen.

Deze vorm van ethiek probeert te bepalen welke waarden en normen we moeten naleven en hoe we best handelen.

Gaat over ethiek van de ethiek, reflecteert over de fundamentele vraagstukken die onderliggend zijn aan goed en kwaad in handelen.

Ethische theorieën die focussen op de gevolgen van een handeling, waarbij de gevolgen tegenover elkaar worden afgewogen om te bepalen of iets goed of fout is.

Het grootste geluk voor het grootste aantal mensen bereiken.

Alle gevolgen afwegen voor elke handeling apart.

Regels formuleren die bepalen hoe te handelen op basis van algemene gevolgen van handelingen.

Ethische theorieën die focussen op plichten en principes, los van de gevolgen.

Het hoogste doel van de mens is om autonoom te functioneren, zelf wetten te bepalen en te achterhalen wat goed moreel gedrag is.

Een onvoorwaardelijk gebod om te handelen volgens een principe, los van context of gevolgen.

Deugdenethiek gaat over de persoon die de handeling uitvoert en vanuit welke motivatie die dat doet.

Deugd die verwijst naar morele verstandigheid, het vermogen om moreel verstandig te zijn.

Het vermogen om te accepteren dat anderen anders denken, handelen en andere waarden hebben.

Het recht van de patiënt op privacy en vertrouwelijkheid van informatie.

Situaties waarin sprake is van een reële dreiging voor de patiënt of anderen, waardoor de psycholoog informatie moet delen.

Situaties waarin de psycholoog informatie mag delen, maar niet verplicht is. Hulpverleningsverantwoordelijkheid primeert meestal.

Het recht van mensen om zelf te bepalen hoe ze met hun leven omgaan en te beslissen over hun eigen keuzes.

Het vermogen om eerlijk, rechtvaardig en betrouwbaar te zijn, zowel naar patiënten, collega’s als naar jezelf.

Het vermogen om je eigen gevoelens en motivaties te erkennen en te beheren.

Een therapeutische relatie is een machtsverhouding, omdat de therapeut veel kennis en invloed heeft.

Gedrag of situaties die zorgen voor belangenvermenging tussen de professionele rol van de psycholoog en persoonlijke relaties.

De verantwoordelijkheid die je hebt om de patiënt op een goede manier te helpen, zonder schade toe te brengen.

De kennis, vaardigheden en ervaring die nodig zijn om professioneel en ethisch te handelen.

Het vermogen om de emotionele nuances van een situatie te begrijpen en om op een empathische manier om te gaan met patiënten.

Het vermogen om ethische dilemma’s te herkennen, te analyseren en te beslissen over een passende ethische handelswijze.