Ethiek: Act- en Regel-Utilisme

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is de belangrijkste reden voor Jan om 50 euro terug te betalen?

  • Hij heeft genoeg geld.
  • Hij wil Piet helpen.
  • Hij vindt het leuk om geld te lenen.
  • De lening moet terugbetaald worden binnen de afgesproken termijn. (correct)

Volgens act-utilisme is het moreel juist om de tram over één persoon te laten rijden om vijf mensen te redden.

True (A)

Wat zijn act-utilisme en regel-utilisme?

Act-utilisme richt zich op de gevolgen van individuele handelingen, terwijl regel-utilisme kijkt naar de regels die zulke handelingen voorschrijven.

Individuele handeling is moreel juist als zij een geval is van het soort handelen dat door een morele _______ voorgeschreven wordt.

<p>regeling</p> Signup and view all the answers

Koppel de termen aan hun verklaringen:

<p>Act-utilisme = Kijkt naar de gevolgen van individuele handelingen Regel-utilisme = Baseert handelingen op morele regels Evidence-based policy = Beleidsvorming gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek Atypische situaties = Situaties zonder duidelijke vuistregels</p> Signup and view all the answers

Welke wetenschap bestudeert de patronen van menselijk gedrag met behulp van kwantitatieve data?

<p>Economie (A)</p> Signup and view all the answers

Historici maken uitsluitend gebruik van geschreven bronnen om motieven van handelingen te begrijpen.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het primaire uitgangspunt van de economische wetenschap volgens de inhoud?

<p>Elke handeling wordt bewust gekozen en is het resultaat van een deliberatieproces.</p> Signup and view all the answers

Na 1945 ontstonden er mengvormen zoals de __________ en economische sociologie.

<p>Behavioural economics</p> Signup and view all the answers

Koppel de sociale wetenschappen aan hun belangrijkste focus:

<p>Economie = Materieel en sociaal welzijn Sociologie = Regelgeleide karakter van handelingen Politieke wetenschappen = Structuur en functie van politieke systemen Geschiedenis = Motieven van handelingen</p> Signup and view all the answers

In welke landen werd ongeveer 95% van al het sociaalwetenschappelijk onderzoek verricht?

<p>Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, USA (D)</p> Signup and view all the answers

Sociologie houdt rekening met de gevolgen van handelingen bij het bestuderen van menselijk gedrag.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom is er weinig interesse in de resultaten van historici volgens de inhoud?

<p>Omdat data uit het verleden meestal niet accuraat genoeg zijn.</p> Signup and view all the answers

Wat is volgens de definities het resultaat van rationeel denken?

<p>Afweging van mogelijke gevolgen van handelingen (B)</p> Signup and view all the answers

Ethisch handelen houdt rekening met de belangen van alleen de beoordelaar.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de twee vormen van utilistische theorieën?

<p>Act-utilisme en regel-utilisme</p> Signup and view all the answers

De _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ , zoals beschreven door Richard Swedberg, is een economische agent die alleen handelt in eigen belang.

<p>Homo Economicus</p> Signup and view all the answers

Koppel de theorieën aan hun beschrijvingen:

<p>Act-utilisme = Werkt met het nutsprincipe op specifieke handelingen Regel-utilisme = Gebaseerd op algemene regels om gedrag te sturen Homo Economicus = Handelt enkel uit eigenbelang Ethisch handelen = Houdt rekening met belangen van alle betrokkenen</p> Signup and view all the answers

Wat is de primaire focus van act-utilisme?

<p>Het vergelijken van de waarde van verschillende handelingen (C)</p> Signup and view all the answers

Tijdens de afweging van handelingen bij ethisch redeneren, moet men ook de _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ van betrokkenen bepalen.

<p>waarde</p> Signup and view all the answers

Volgens het utilitarisme moet je kiezen voor de handeling die de grootste hoeveelheid kwade gevolgen met zich meebrengt.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een fundamenteel recht dat burgers hebben in een democratie?

<p>Het recht om hun mening te uiten over politieke kwesties (A)</p> Signup and view all the answers

Burgers hebben het recht om alleen informatie te ontvangen van overheidsinstanties.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Noem een recht dat absoluut niet ontnomen mag worden van een volwassene in een democratie.

<p>Het recht om te stemmen.</p> Signup and view all the answers

Burgers hebben het recht om onafhankelijke politieke __________ op te richten.

<p>organisaties</p> Signup and view all the answers

Koppel de rechten aan hun beschrijvingen:

<p>Vrije meningsuiting = Recht om je mening te uiten zonder gevaar op straffen Onafhankelijke informatiebronnen = Recht om informatie van verschillende bronnen te zoeken Stemrecht = Recht om te stemmen op ambtenaren in vrije verkiezingen Associatieve autonomie = Recht om onafhankelijke verenigingen te vormen</p> Signup and view all the answers

Wat karakteriseert een representatieve democratie volgens de inhoud?

<p>Transparantie in verkiezingen (D)</p> Signup and view all the answers

Inclusieve burgerschap verwijst naar het recht op eerlijke en vrije verkiezingen.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het morele argument voor democratie volgens de inhoud?

<p>Belangen van alle inwoners van een staat moeten gelijk behandeld worden.</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende elementen is GEEN voorwaarde voor de definitie van de staat?

<p>Directe controle over de economie (A)</p> Signup and view all the answers

Euthanasie is altijd een recht van de patiënt en kan niet worden geweigerd door artsen.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn publieke goederen?

<p>Goederen die niet uitsluitbaar zijn voor individuen.</p> Signup and view all the answers

De _______ staat bemoeit zich met de resultaten van marktinteracties om te voldoen aan voorkeuren voor goederen en diensten.

<p>productieve</p> Signup and view all the answers

Koppel de typen staten aan hun beschrijving:

<p>Protective state = Biedt basisinfrastructuur voor marktinteractie Productive state = Bemoedigt de productie van goederen en diensten Distributive state = Verantwoordelijk voor welvaart en verdeling ervan</p> Signup and view all the answers

Wat is een centraal kenmerk van de distributieve staat?

<p>Het beïnvloeden van de welvaart en haar verdeling (D)</p> Signup and view all the answers

Allen geassocieerde staten zullen publieke goederen bieden.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Noem een voorwaarde voor lidmaatschap van de maatschappij volgens de definitie van de staat.

<p>Toegang tot grondgebied controleren.</p> Signup and view all the answers

Wat is een cruciaal kenmerk van economische democratie?

<p>Zelfbestuur door betrokken werkers (A)</p> Signup and view all the answers

Argumenten tegen economische democratie stellen dat alleen eigenaars het recht hebben om een bedrijf te besturen.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Noem een argument voor economische democratie.

<p>Werk speelt een grote rol in ons leven en moet georganiseerd worden naar onze preferenties.</p> Signup and view all the answers

In grote bedrijven in het huidige systeem besloten aandeelhouders over het bestuur, maar in economische democratie wordt deze macht _____.

<p>verbroken</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen is een tegenargument voor economische democratie?

<p>Slechts eigenaars zijn competent genoeg om beslissingen te nemen. (B)</p> Signup and view all the answers

Koppel de termen aan hun juiste beschrijving:

<p>Economische democratie = Zelfbestuur door betrokken werkers Werk = Inkomen, status en gezondheid Aandeelhouders = Verkozen door een algemene vergadering Competentie = Vereiste voor bestuurlijke verantwoordelijkheden</p> Signup and view all the answers

Voorstanders van economische democratie zijn voorstander van planeconomie.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat geeft de link tussen eigendom en beslissingsmacht aan in economische democratie?

<p>De link wordt verbroken.</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Filologie

De studie van teksten om inzicht te krijgen in oude beschavingen.

Dynamische maatschappij

Een maatschappij die voortdurend in ontwikkeling is, in tegenstelling tot statische beschavingen.

Economische rationaliteit

De aanname dat men altijd bewuste keuzes maakt, waarbij de gevolgen van handelingen worden afgewogen.

Sociologische benadering

De studie van hoe sociale regels en normen menselijk gedrag beïnvloeden, ongeacht de daadwerkelijke gevolgen.

Signup and view all the flashcards

Driedeling van de sociale wetenschappen

De entiteiten markt, staat en civiele maatschappij hebben elk hun eigen logica, en vereisen daarom afzonderlijke studie.

Signup and view all the flashcards

Grenzen in de sociale wetenschappen

De grenzen tussen disciplines zoals economie, sociologie en politieke wetenschappen worden steeds vager, met het ontstaan van nieuwe disciplines zoals 'Behavioral economics'.

Signup and view all the flashcards

Focus op specifieke landen

Het meeste sociaalwetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd in een beperkt aantal landen.

Signup and view all the flashcards

Grensconflicten en samenwerking

Na de Tweede Wereldoorlog zijn de grenzen tussen verschillende sociale wetenschappen minder duidelijk geworden, met de opkomst van interdisciplinaire gebieden.

Signup and view all the flashcards

Utilisme

Een morele theorie die stelt dat het moreel juiste gedefinieerd wordt door de handeling die het meeste geluk voor het grootste aantal mensen oplevert.

Signup and view all the flashcards

Act-utilisme

Een vorm van utilisme die de morele juistheid van een handeling beoordeelt op basis van de directe gevolgen ervan voor het geluk van alle betrokkenen.

Signup and view all the flashcards

Regel-utilisme

Een vorm van utilisme die de morele juistheid van een handeling beoordeelt op basis van de gevolgen van het naleven van een algemene regel die de handeling voorschrijft.

Signup and view all the flashcards

Indirecte argumentatie in regel-utilisme

Het argument dat het naleven van een regel, zoals het terugbetalen van een lening, het meeste geluk voor het grootste aantal mensen oplevert, omdat het vertrouwen en stabiliteit in de samenleving bevordert.

Signup and view all the flashcards

Economische ethiek

De toepassing van ethische principes op economische kwesties. Het onderzoekt hoe we moreel omgaan met economische handelingen en beslissingen.

Signup and view all the flashcards

Al-partijdigheid

Een ethisch handelingsmodel dat rekening houdt met de mogelijke gevolgen van alle betrokken partijen.

Signup and view all the flashcards

Rationeel denken

De rationele keuze van handelingen die na een deliberatieproces worden geselecteerd. Dit proces omvat het beoordelen van de mogelijke gevolgen van verschillende opties.

Signup and view all the flashcards

Intrinsieke waarde van gevolgen

De waarde van de gevolgen van een handeling wordt bepaald door de mate waarin ze voldoen aan de preferenties en verlangens van de betrokken partijen.

Signup and view all the flashcards

Homo Economicus

Een theoretisch model van een rationele economische agent die zijn eigenbelang maximaliseert.

Signup and view all the flashcards

Ethisch handelen van homo economicus

De homo economicus handelt alleen in eigen belang en negeert ethische overwegingen.

Signup and view all the flashcards

Ethisch redeneren

Een ethisch perspectief dat argumentatief en al-partijdig is, rekening houdend met alle betrokken perspectieven.

Signup and view all the flashcards

Vrijheid van meningsuiting

Burgers hebben het recht om hun mening te uiten zonder angst voor straf. Dit omvat kritiek op de overheid, de economische orde en de ideologie.

Signup and view all the flashcards

Toegang tot alternatieve informatiebronnen

Burgers hebben de mogelijkheid om toegang te krijgen tot diverse bronnen van informatie, die niet onder controle staan ​​van de overheid.

Signup and view all the flashcards

Associatieve autonomie

Burgers hebben het recht om onafhankelijke verenigingen en organisaties te vormen, inclusief politieke partijen.

Signup and view all the flashcards

Inclusief burgerschap

Alle volwassenen in een land hebben gelijke rechten, inclusief het stemrecht, het recht om deel te nemen aan de politiek en het recht op vrije meningsuiting.

Signup and view all the flashcards

Representatieve democratie

Een representatieve democratie is gebaseerd op het recht van burgers om vertegenwoordigers te kiezen om hun belangen te behartigen.

Signup and view all the flashcards

Competitieve strijd

Een democratie is een systeem waarin er regelmatig concurrentie is tussen verschillende politieke partijen om de macht.

Signup and view all the flashcards

Morele argumenten voor democratie

Een verlichte despoot kan de belangen van alle inwoners respecteren, maar heeft niet per se het recht om te beslissen over hun belangen.

Signup and view all the flashcards

Al-partijdigheid in democratie

Een democratie zou het recht van alle inwoners op een gelijke behandeling moeten respecteren.

Signup and view all the flashcards

Zelfbeschikking en euthanasie

Het idee dat individuen zelf moeten beslissen over hun levenseinde, omdat lijden subjectief is.

Signup and view all the flashcards

Euthanasie: recht of keuze?

Euthanasie is geen wettelijk recht, dus een arts mag het weigeren. Maar er is geen toestemming nodig van familie of anderen.

Signup and view all the flashcards

Wat is de staat?

Een complex concept met verschillende criteria, zoals een georganiseerde groep met een eigen territorium en een monopolie op geweld.

Signup and view all the flashcards

De beschermende staat

De staat creëert de minimale voorwaarden voor een functionerende markt, zoals eigendomsrechten en handhaving.

Signup and view all the flashcards

De productieve staat

De staat bemoeit zich met de economie om publieke goederen te produceren die de markt niet aanbiedt.

Signup and view all the flashcards

De distributieve staat

De staat bepaalt de verdeling van welvaart, zowel op individueel als gemeenschappelijk niveau.

Signup and view all the flashcards

De beschermende staat (1)

Een staat waar de overheid de basis regelt voor vrije marktwerking en het beschermen van eigendomsrechten.

Signup and view all the flashcards

De productieve staat (1)

Een staat waar de overheid zelf goederen en diensten produceert die de markt niet kan leveren, zoals onderwijs of gezondheidszorg.

Signup and view all the flashcards

Economische Democratie

Een systeem waarbij werknemers democratisch invloed hebben op bedrijfsbeslissingen, zoals de verdeling van winsten en de manier waarop het bedrijf wordt geleid.

Signup and view all the flashcards

Representatieve Democratie in Bedrijven

Een vorm van democratie waarbij alle werknemers van een bedrijf, niet alleen de aandeelhouders, stemrecht hebben en invloed uitoefenen op de bedrijfsvoering.

Signup and view all the flashcards

Zelfbestuur door Werknemers

De overtuiging dat mensen in bedrijven de macht moeten hebben om mede te beslissen over zaken die hun werk en leven beïnvloeden.

Signup and view all the flashcards

Argumenten voor Economische Democratie

Het argument dat bedrijven in een markteconomie zouden moeten worden gerund volgens democratische principes, waarbij de werknemers een belangrijke stem hebben in de beslissingen.

Signup and view all the flashcards

Eigendomsrecht en Bestuursrecht

De filosofie dat eigendomsrecht onlosmakelijk verbonden is met het recht om een bedrijf te besturen.

Signup and view all the flashcards

Competentie in Bedrijfsbeslissingen

De kritiek dat werknemers niet altijd de expertise bezitten om belangrijke bedrijfsbeslissingen te nemen, zoals managers.

Signup and view all the flashcards

Competentie van Werknemers vs. Managers

De discussie over of werknemers even competent zijn als managers in het nemen van belangrijke beslissingen en het delegeren van verantwoordelijkheden.

Signup and view all the flashcards

Democratie in de Werkplek

Een model waarin werknemers niet alleen verantwoordelijk zijn voor hun taken, maar ook medezeggenschap hebben over de richting van het bedrijf.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Menswetenschappen - Thema I: Logica & Argumentatie

  • Het doel van filosofische logica is om methodes en principes te ontwikkelen om correct van onjuist redeneren te onderscheiden. Dit verbetert de kwaliteit van het eigen redeneren en helpt gebreken in het redeneren van anderen te identificeren.

Twee groepen middelen

  • Formele logica: Middelen die de vorm (of structuur) van de argumenten analyseren.
  • Leer van de drogredenen: Middelen die foutieve patronen in argumentatie identificeren. Deze geven een overzicht van stereotiepe denkfouten.

Formele Logica - Deductieve redenering

  • Redenering: Een geordende verzameling van premissen die leidt tot een conclusie. Premissen kunnen leeg zijn.
  • Deductieve redenering: Als alle premissen waar zijn, dan is de conclusie zeker ook waar. Deze garanties de waarheidsoverdracht. Dit betekent dat een onjuiste conclusie uit ware premissen onmogelijk is.
  • Voorbeelden:
  • Allen mensen zijn sterfelijk. Jan is een mens. Dus: Jan is sterfelijk.
  • De maan is groter dan de aarde. De aarde is groter dan de zon. Dus: de maan is groter dan de zon.

Correcte en foutieve redeneervormen

  • Correcte redeneervormen: Redeneervormen waar alle instanties deductief zijn.
  • Foutieve redeneervorm: Redeneervormen waarbij de juistheid van de conclusie niet gegarandeerd is, zelfs als de premissen waar zijn.

Complexe correcte redeneervormen

  • Kleine letters: specifieke objecten/personen
  • grote letters: niet-specifieke objecten/personen
  • Universele/existentiële kwantor: bepalen het bereik van een bewering
  • Voorbeelden (formele uitdrukkingen en betekenis):
  • (x)(Px --> Qx), etc
  • Voorbeelden (Voorbeelden):
  • Alle mensen zijn sterfelijk. Jan is een mens; dus Jan is sterfelijk.

Drogredenen

  • Problematische premissen: De premissen zijn niet geldig of correct.
  • Probleem met de conclusie: De conclusie volgt niet logisch uit de premissen.
  • Irrelevante premissen: De premissen hebben geen relatie met de conclusie.
  • Drogreden ad verecundiam: Onoverbrugbare autoriteit gebruiken als argument.
  • Het hellend vlak: Onjuiste conclusie over kettingreacties.
  • De drogreden van samenstelling: Eigenschappen van delen worden ten onrechte toegepast op het geheel.

Problemen met de relevantie van de premissen (Compositie)

  • Wanneer eigenschappen van delen worden overgedragen op een geheel. Dit soort argumentatie is niet juist.

Complexe foutieve redeneervormen

  • Voorbeelden (Ontkenning van het antecedent/Bevestiging van het consequent):
  • Verschil correct en foutief niet altijd heel groot: Verschillen zijn subtiel.

Feilbaarheid Wetenschap

  • Existentiële beweringen: verifieerbaar maar niet falsifieerbaar
  • Universele beweringen: falsifieerbaar maar niet verifieerbaar.

Economie & Wetenschapsfilosofie

  • Doel van economie: Het ontwikkelen van een systeem van algemene beweringen die toelaatbaar zijn voor nieuwe voorspellingen.
  • Positieve economie: Studie van hoe de economische wereld in elkaar zit.
  • Normatieve economie: Beschrijft hoe de wereld zou moeten zijn.
  • De rol van economen: Economische vraagstukken analyseren en vertalen naar beleid.
  • Kritiek op positieve economie: Economie moet zich meer gaan bezighouden met de juiste objecten, deze veranderen in de loop der jaren.

Economische sociologie

  • Karakterisering economische sociologie: Integratie van economische interesses met sociale relaties

Ethisch handelen

  • Subcategorie van rationeel handelen: Gevolgen van de handeling worden overwogen.
  • Deliberatieproces: Analyse van opties met relevante criteria.
  • Al-partijdigheid: Belangen van alle betrokkenen worden in overweging genomen.

Economische ethiek

  • Focus op rechtvaardigheid, moraliteit, en morele beslissingen in economische domeinen.
  • Verhouding wetenschap & ethiek: Wetenschappelijke modellen kunnen de input leveren voor ethisch redeneren.

Simulaties versus realistische experimenten

  • Simulaties: Proefpersonen zijn onderworpen aan bepaalde input, met observeren van hun gedrag
  • Realisticher experimenten: Oorzaakvariabele en effect variabele realistisch (bijv. geld, bedragen...)
  • Ethische restricties experimenten: Geïnformeerde instemming, recht op fysieke integriteit, vermijden van schade

Democratie

  • Minimale definitie democratie: Instituties en arrangementen voor besluitvorming in een maatschappij via een proces van competitie voor een stem van de bevolking.
  • Eigenschappen democratie: Verkiezingen, vrije meningsuiting, toegang tot informatie, onafhankelijke organisaties.
  • Referenties naar rechtvaardigheidstheorieën: Argument voor democratie.
  • Recht op het besturen: Recht op het besturen moet gekoppeld blijven aan eigendomsrecht

Wisgerige Antropologie

  • Menselijk wezen: Wat betekent het om menselijk te zijn?
  • Existentialisme (Sartre): Klemtoon op de vrijheid, verantwoordelijkheid, en subjectiviteit van het menselijk bestaan.
  • Eerste en tweede-orde verlangens: Verschillende niveaus van verlangens die deel uitmaken van het menselijke bestaan.
  • Vrijheid en verantwoordelijkheid: Mensen moeten zelf hun betekenis creëren.
  • Rationeel handelen: 'Satisficing' als alternatieve vorm van rationeel handelen.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Act-Utilitarianism Quiz
10 questions
Act vs Rule Utilitarianism Overview
33 questions
Grammar Rules for the ACT
20 questions

Grammar Rules for the ACT

RapturousSunflower avatar
RapturousSunflower
ACT Prep - Reading Test 1 Flashcards
10 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser