EsP Ikaapat na Markahan: Paninindigan sa Katotohanan

• Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) Ikaapat na Markahan: Paninindigan para sa Katotohanan

Alamin

• Inaasahan na ang isang tao ay magiging matapat at gagawing makabuluhan ang kanyang buhay sa abot ng kanyang makakaya.
• Ito ay isang hakbang tungo sa maayos at mabuting pamumuhay na may pagmamahal sa katotohanan.
• May mga pagkakataon na kinakailangan na itago ang katotohanan.
• Ang pagtatago ng katotohanan ay taliwas sa esensya ng pagiging mapanindigan sa pagsasabi ng katotohanan.
• Mahalaga na pag-isipan kung mahirap o madali ang manindigan para sa katotohanan.
• Alamin kung bakit kailangang manindigan para sa katotohanan.

Balikan

• Sa nakaraang modyul, napag-aralan na ang kaalaman sa mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad ng tao ay makatutulong sa pagkakaroon ng posisyon tungkol sa kahalagahan ng paggalang sa pagkatao at sa tunay na layunin nito.

Suriin

• Ang katotohanan ay nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin sa buhay.
• Ang pagsukat ng katapatan ay nangangailangan ng pagsisikap na alamin ang katotohanan.
• Mahahanap lamang ang katotohanan kung naninindigan, walang pag-aalinlangan na sundin, ingatan, at pagyamanin ito.
• Ang pagsunod sa katotohanan ay nagdudulot ng kaluwagan sa buhay, kaligtasan, katiwasayan, at pananampalataya.
• Ang katotohanan ay kalagayan o kondisyon ng pagiging totoo.
• Inaasahan na maging mapagpahayag sa kung ano ang totoo sa simple at tapat na paraan.
• Ang pagsasabi ng totoo ay mahalaga sa paninindigan ng katotohanan.
• Ang tunay na halaga nito ay ang pagiging isa at matatag na ugnayan sa pagitan ng wika at kaalaman.
• Maipapakita ito sa paglilipat ng kaalaman patungo sa pagsasawika.
• Ito ay malayang pagpapahayag ng kung ano ang nasa isip na ipinahihiwatig na kung ano ang wala sa isip ay hindi dapat isawika.
• Sa ganitong paraan maiiwasan ang pagsisinungaling o hindi pagkiling sa katotohanan.

Mga Isyung Moral Tungkol sa Kawalan ng Paggalang sa Katotohanan

• Pagsisinungaling: Hindi pagpili, pagkiling, o pagsang-ayon sa katotohanan na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng bagay o sitwasyon.
• May tatlong uri ng kasinungalingan.

Tatlong Uri ng Kasinungalingan

• Jocose lie: Ang nais ihatid ay kasiyahan lamang.
• Officious lie: Ang nais ay ipagtanggol ang sarili o lumikha ng eskandalo upang doon maibaling ang usapin.
• Pernicious lie: Sumisira sa reputasyon ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.

Ang Paglilihim ba ay Mali?

• Ang lihim ay pagtatago ng impormasyon upang hindi makalikha ng eskandalo o anumang hindi magandang resulta.
• Ito ay pag-angkin ng tao sa tunay na pangyayari o kwento at hindi ito ihahayag nang walang pahintulot.

Mga Lihim na Hindi Basta-Basta Maaaring Ihayag

• Natural secrets: Katotohanan na magdudulot ng matinding hinagpis at sakit.
• Promised secrets: Lihim na ipinangako sa taong pinagkatiwalaan.
• Committed or entrusted secrets: Impormasyong may kinalaman sa tao, gobyerno, o trabaho.

Lihim: Maaari Ba Itong Ihayag?

• Maaaring ihayag o itago kung may matinding dahilan.
• Maaaring magdulot ng sakit o panganib kung hindi ihahayag.

Apat na Pamamaraan Ayon kay Vitaliano Gorospe (1974) ng Pagtatago ng Katotohanan

• Silence (Pananahimik): Pagtanggi sa pagsagot na maaaring magtulak sa isang tao na sambitin ang katotohanan.
• Evasion (Pag-iwas): Pagliligaw sa isang taong nangangailangan ng impormasyon sa pamamagitan ng hindi pagsagot sa kanyang tanong.
• Equivocation (Pagbibigay ng salitang may dalawang kahulugan): Pagsasabi ng totoo ngunit maaaring mayroong dalawang kahulugan o interpretasyon.
• Mental Reservation (Pagtitimping Pandiwa): Paggamit ng mga salita na hindi nagbibigay ng tiyak na impormasyon kung ito ay may katotohanan o wala.