Endocrien Systeem

Here are the study notes for the text:

Endocrien Systeem

• Het endocriene systeem bestaat uit alle organen en weefsels die hormonen produceren
• Hormonen zijn chemische boodschappers die informatie overbrengen van de ene cel naar de andere
• Er zijn vier mechanismen van celcommunicatie: direct contact, neurale signalisatie, endocriene signalisatie en paracriene/autocriene signalisatie

Chemische Klassen van Hormonen

• Hormonen kunnen worden ingedeeld in drie chemische klassen: peptiden en proteïnen, aminozuurderivaten en steroïden
• Peptiden en proteïnen: ADH, insuline, GH; glycoproteïnen: LH, TSH
• Aminozuurderivaten: catecholamines (tyrosine), schildklierhormonen (tyrosine), melatonine (tryptofaan)
• Steroïden: geslachtssteroïden (testis, ovarium, placenta), corticosteroïden (adrenale cortex)

Hormonen: Cellulair Werkingsmechanisme

• Hormonen kunnen worden ingedeeld in twee types: lipofiele en hydrofiele hormonen
• Lipofiele hormonen: steroïdhormonen en schildklierhormonen; binden aan intracellulaire receptoren en beïnvloeden genexpressie
• Hydrofiele hormonen: peptiden, proteïnen en catecholamines; binden aan membranereceptoren en initiëren signaaltransductiepaden

De Hypofyse en Hypothalamus

• De hypofyse en hypothalamus vormen een belangrijk controlecentrum voor fysiologische functies
• De hypofyse bestaat uit twee delen: de adenohypofyse en de neurohypofyse
• De adenohypofyse produceert verschillende hormonen, waaronder GH, PRL, TSH, FSH, LH en ACTH

Perifere Endocriene Klieren

• Schildklier: produceert thyroïdhormonen en calciotonine
• Bijschildklieren: produceert parathormoon
• Bijnieren: produceert corticosteroïden en catecholamines
• Pancreas: produceert insuline en glucagon
• Gonaden: produceert geslachtssteroïden
• Epifyse (pijnappelklier): produceert melatonine### 6.1 De schildklier
• De schildklier ligt juist onder de adamsappel en secreteert thyroidhormonen (T4 en T3) en calcitonine.
• Thyroidhormonen reguleren carbohydraat- en vetmetabolisme.
• Bij hypothyroïdie hebben volwassenen een lage productie van thyroxine, wat kan leiden tot vermoeidheid, kou, overgewicht en een lage stofwisseling.
• Bij hyperthyroïdie hebben volwassenen een hoge thyroxineproductie, wat kan leiden tot een hoge stofwisseling, nervositeit en gewichtsverlies.

6.1.1 Thyroïdhormonen

• Thyroïdhormonen werken synergetisch met andere hormonen om voldoende cellulaire energie te voorzien.
• Belangrijk voor normale ontwikkeling en reproductie.
• Trigger voor metamorfose in amfibieën en sommige vissen.

6.1.2 Schildklierhormonen en groei

• Selectie naar snel-groeiende rassen in pluimveeteelt: correcte balans schildklierhormonen is belangrijk.
• Te weinig schildklierhormonen: dieren groeien niet goed en bevatten meer vet.
• Te veel schildklierhormonen: dieren hebben weinig vet maar ook weinig spieren.

6.2 Bijschildklier (Parathyroidea)

• De bijschildklieren zijn 4 kleine klieren gehecht aan de schildklier.
• Produceren parathormoon (PTH) in respons op dalende Ca2+-concentratie in bloed.
• PTH stimuleert osteoclasten om calcium fosfaatkristallen op te lossen in beenmatrix en stelt Ca2+ dan vrij in het bloed.

6.3 De bijnieren

• De bijnieren liggen boven de nieren.
• Medulla (bijniermerg) secreteert catecholamines (A en NA).
• Cortex secreteert steroïdhormonen, zoals glucocorticoïden (cortisol) en mineralocorticoïden (aldosterone).

6.4 De Pancreas

• De pancreas ligt onder de maag.
• Verbonden met duodenum via pancreatische ductus = exocriene klier: verteringsenzymen & HCO3-.
• Eilandjes van Langerhans liggen verdeeld over pancreas en regelen bloedglucose-waarden door twee antagonistische werkende hormonen: insuline en glucagon.

6.4.1 Diabetes Mellitus

• Type I (insulin-dependent diabetes): individu mist insuline-secreterende β-cellen, behandelen met dagelijke insuline injecties.
• Type II (non-insulin-dependent diabetes): meeste patiënten hebben normale insuline-bloedwaarden, maar laag aantal insuline-receptoren.

6.5 De gonaden

• De ovaria en testes produceren geslachtssteroïden die de reproductie regelen.
• Oestrogeen en progesteron zijn "vrouwelijke" hormonen, terwijl androgenen "mannelijke" hormonen zijn.

6.6 Pijnappelklier of epifyse

• De pijnappelklier is gelegen in het dak van de 3de ventrikel van de hersenen.
• Secreteert melatonine, dat de biologische klok reguleert en synchroniseert verschillende lichaamsprocessen met het circadiaan ritme.