Электронды микроскоп (ЭМ) және ОПЭМ

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жарық поляризациясының анықтамасы недәуір дұрыс?

Жарықтың электр кернеулігі векторының хаотикалық тербелісі.

Жарықтың барлығы бірдей поляризацияланған болуы.

Жарықтың тек бір бағытта жылжуы.

Жарық электр кернеулігі векторының бір жазықтықта тербелуі. (correct)

Поляризация жазықтығы нені білдіреді?

Жарылыс мөлшерін.

Электромагниттік толқының таралу бағытын.

Жарықтың түсін.

Электр кернеулігі векторының тербеліс бағытын. (correct)

Табиғи жарықтың тек бір құраушысын өткізетін заттарды не деп атайды?

Рефлексиялық заттар.

Поляризаторлар. (correct)

Призмалар.

Сындырғыштар.

Поляризатор мен анализатордың поляризация жазықтықтарының бағыты перпендикуляр болған жағдайда не болады?

Көру өрісі қараңғы болады. Signup and view all the answers

Брюстер заңы нені білдіреді?

Поляризатор мен анализатор арасындағы бұрыш. Signup and view all the answers

Поляризациялық микроскоптың негізгі функциясы қандай?

Микрообъектілердің поляризацияланған жарықпен өзара әсерін зерттеу. Signup and view all the answers

Егер поляризатор мен анализатордың арасында оптикалық белсенді заттың ерітіндісі болса, не болады?

Көру өрісі жарықталады. Signup and view all the answers

Электр векторы Е-нің бойында жататын жазықтық қандай болып табылады?

Поляризация жазықтығы. Signup and view all the answers

Поляризациялық жарықтың қарқындылығы қандайға пропорционал?

Тербеліс амплитудасының квадратына. Signup and view all the answers

Электронды микроскопияның атомды – молекулалық деңгейде микроқұрылымдарды зерттеу артықшылығы нидән гыйбарәт?

Объектілерне югары үлкейтү мөмкинлеге Signup and view all the answers

Электронды микроскопта алынган мәгълүматлар нидән тора?

Клетка составындагы молекулалар Signup and view all the answers

Электроннарның энергиясе нидән исәпләнә?

Потенциалдар айырымы һәм зарядка бәйле Signup and view all the answers

Электронды микроскопта линзаның ролен кем башкара?

Электр һәм магнит өрнәкләре Signup and view all the answers

ОПЭМ-ның кайсы җирлегенә электроника элемтәсе керә?

Электронлы прожектор Signup and view all the answers

Стереоскопик бинокль микроскопның төп функциясе нидән гыйбарәт?

Объектның ике үлчәмдәге күренешен алу Signup and view all the answers

Микроскоп колонкасында электроннарның ничек хәрәкәт итә?

Электр өрнәкләре аша Signup and view all the answers

Study Notes

Электронды микроскоп (ЭМ)

ЭМ арқылы микроқұрылымдарды атомдық-молекулалық деңгейде зерттеуге болады.
Үлкейтуі оптикалық микроскоптан жоғары, жаңа ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Биологияда және медицинада ұлпа құрылымын зерттеуге қолданылады, жасуша сыртындағы компоненттерді көрсетеді.
1940 жылдан бастап мембрана, митохондрия, рибосома және ДНК сияқты құрылымдардың жұқа құрылымы зерттелген.
ЭМ-да электрондар толқындық қасиеттерге де ие, электрондық сәуле шығару микроскопияда қолданылады.
Электрондық сәуленің толқын ұзындығы энергиясына тәуелді: Е = e·U (мұндағы U-потенциалдар айырымы, e-электрон заряды).
200 кВ потенциалдар айырымы кезінде толқын ұзындығы шамамен 0,1 нм.
ЭМ жұмыс принципі электр және магнит өрістерінің электрондар шоғын фокустауына негізделген.
Электр немесе магнит өрісін тудыратын құрылғылар - «электронды линзалар».
Оптикалық ЭМ (ОПЭМ) оптикалық микроскопқа ұқсас, бірақ жарық емес, электрондар ағынын қолданады.

ОПЭМ құрылымы

Электронды прожектор
Конденсорлық линзалар
Объективті линза
Проекциялық жүйе (фотопластинкаға кескін береді)

Микроскоп колонкасы

Вакуумды жүйе
Электронды прожектор (электрон ағынын туғызады)
Электрондарды үдету үшін жоғары кернеулі көз
Электромагниттік линзалар жүйесі
Электронды шоқты басқару үшін электр статикалық пластиналар
Үлкейтілген электрондық кескін алынатын экран

Қазіргі ОПЭМ үлкейтілуі

10³ - 10⁶ дейін

Микроскопияның арнайы түрлері

Стереоскопиялық бинокулярлы микроскоп

Объектінің үш өлшемді кескінін береді.
Екі жеке микроскопиялық жүйеден тұрады.
100-ге дейін үлкейту.
Хирургиялық операцияларда пайдаланылады.

Поляризациялық микроскоп

Жарықтың поляризациясын зерттейді.
Жарықты электромагниттік толқын ретінде сипаттайды.
Жазық-поляризацияланған жарықтың поляризация жазықтығы дегеніміз не?
Поляризатор (туралин, поляроидтар) жарықтың белгілі бір құраушысын өткізеді.
Анализаторды қосу арқылы жарық өткізгіштігін бақылай аламыз.
Поляризациялық микроскоп микрообъектілердің поляризацияланған жарықпен өзара әсерін зерттеуге арналған.
Объектінің поляризацияланған жарықпен өзара әсерін зерттеуге арналған.
Оптикалық қорытпаларды қолдана отырып, ұлпаларды зерттеуге мүмкіндік береді.
Егер поляризатор мен анализатор перпендикуляр орналасса, көру өрісі қараңғы болады.
Ерітінді концентрациясын анықтау үшін поляризатор мен анализатордың арасына оптикалық белсенді затты қойып, жарықтың поляризация жазықтығын өзгертуге болады.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бу quiz электронды микроскоп (ЭМ) және оптикалық электронды микроскоп (ОПЭМ) туралы. ЭМ-ның атомдық-молекулалық деңгейде микроқұрылымдарды зерттеу мүмкіндігіне және оның биология мен медицинадағы рөліне назар аударылады. ОПЭМ-ның құрылымы мен жұмыс принциптері қарастырылады.