Ekonomiya at Pag-aalsa Noong Panahon ng Espanyol

• Pagbabago sa ekonomiya noong panahon ng mga Espanyol.

Repormang Pang-ekonomiko

• Jose Basco y Vargas (1778-1787) ang nagtuon ng pansin sa agrikultura at maayos na paggamit ng likas na yaman.
• Itinatag ang Sociodad Economica de Amigos Del Pais o Samahan Pangkabuhayan ng mga Kaibigan ng Bayan.
• Monopolyo sa Tabako:
  • Ang tabako ay ginagawang sigarilyo.
  • Itinatanim sa Nueva Ecija, Marinduque, Cagayan, Isabela, La Union, Ilocos Norte at Ilocos Sur.
• Bandala: Pagbili ng produkto sa mas mababang halaga.

Mga Pag-aalsa Laban sa Pamahalaang Kolonyal

• Pag-aalsa: pagtutol sa mga patakaran o anumang humahadlang sa kalayaan ng mga mamamayan.
• Lakan Dula at Raha Sulayman (Tondo, Manila 1574):
  • Dahilan: Pagmamalabis ng mga Espanyol at pag-alis sa kanilang karapatan at kapangyarihan.
• Magat Salamat (Tondo, 1588):
  • Prinsipe ng Kaharian ng Tondo at anak ni Lakan Dula.
  • Bayani ng Unang Katipunan.
  • Dahilan: Ang pagkatalo ng kanyang ama ang nagbigay inspirasyon para ipagpatuloy ang pag-aalsa.
  • Si Antonio Surabao ay nagtaksil.
  • Nadiskubre ni Gobernador Santiago de Vera noong Oktubre 26, 1588 ang pag-aalsa.
  • Ikinulong at pinatay si Magat Salamat.
• Magalat (Cagayan, 1596):
  • Dahilan: Hindi pagsang-ayon sa buwis at sapilitang paggawa (polo y servicio).
• Tamblot (Bohol, 1622):
  • Dahilan: Ibalik ang katutubong relihiyon sa Bohol.
• Francisco Dagohoy (Bohol, 1744-1829):
  • Pinakamahabang pag-aalsa, tumagal ng 85 taon.
  • Dahilan: Nagalit si Padre Gaspar Morales dahil hindi binasbasan ang kanyang kapatid na namatay dahil sa duwelo at hindi makatarungang patakaran ng Espanyol.
• Bankaw (Leyte, 1622):
  • Dahilan: Ibalik ang katutubong relihiyon sa Limasawa.
• Silangang Visayas, Hilagang Mindanao at Zamboanga (1649-1659)
• Juan Ponce Sumuroy:
  • Lumaban sa mga Espanyol dahil sa pag-sunog ng mga simbahan at hindi pagsunod sa mga utos ng mga dayuhan.
  • Dahilan: Pagtutol kay Gobernador-Heneral Diego Fajardo sa pagpapadala ng mga polista upang gumawa ng barko.
• Francisco Maniago (Pampanga, 1660):
  • Dahilan: Pang-ekonomiya; labis na paniningil ng buwis sa mga inaning produkto tulad ng bigas, at sapilitang pagputol ng puno para gawing barko sa Cavite.
• Andres Malong (Pangasinan at Ilocos, 1660):
  • Dahilan: Ibalik ang kapangyarihan sa nasasakupan at pabagsakin ang pamahalaang Espanyol.
  • Tinulungan siya ni Pedro Almazan, ngunit sila ay nabigo.
• Juan Palaris (Binalatongan, Pangasinan, 1762-1765):
  • Dahilan: Pagtutol sa tribute at pagpapaalis kay Alcalde Mayor Joaquin Gamboa dahil sa katiwalian.
• Diego Silang (Vigan, Ilocos Sur, 1762):
  • Dahilan: Mabigat na pagpataw ng buwis, kawalan ng kalayaan, at mapang-abusong pamumuno ng Alcalde Mayor.
  • Si Miguel Vicos, isang matalik na kaibigan, ang pumatay kay Diego Silang.
• Gabriela Silang: Asawa ni Diego Silang.

Tinalakay ang mga pagbabago sa ekonomiya sa panahon ng Espanyol, kasama ang mga repormang pang-ekonomiko ni Jose Basco y Vargas at ang monopolyo sa tabako. Inilahad din ang mga pag-aalsa laban sa pamahalaang kolonyal, tulad ng mga pag-aalsa nina Lakan Dula, Raha Sulayman, at Magat Salamat.