EKONOMIKS: Pag-aaral ng mga Pangangailangan

EKONOMIKS

• Agham panlipunan na nag-aaral ng pagtugon sa walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao gamit ang limitadong pinagkukunang yaman.
• Nag-ugat mula sa salitang Griyego na "OIKONOMIA," na binubuo ng "OIKOS" (bahay) at "NOMOS" (pamamahala).

TAO

• Pinagkukunang yaman: mga biyaya ng kalikasan tulad ng lupa, tubig, ilog, at mineral na kinakailangan upang matugunan ang pangangailangan ng tao.
• Yamang Pantao: Talino at kasanayan ng tao sa paglinang ng produkto at likas na yaman.
• Yamang Pisikal: Mga bagay na gawa ng tao.
• Kakapusan (Scarcity): Permanenteng suliranin sa ekonomiya, sentro ng pag-aaral ng ekonomiks.
• Kakulangan (Shortage): Panandaliang kalagayan ng kakulangan.
• Ayon kay Amartya Sen, hindi sapat ang yaman sa mundo upang matugunan ang lahat ng pangangailangan ng tao.

LAKAS-PAGGAWA

• Tumutukoy sa kakayahang mental at pisikal ng tao sa paggawa ng produkto at pagbibigay ng serbisyo.

MGA PALATANDAAN NG KAKAPUSAN

• Patuloy na pagtaas ng presyo ng mga bilihin.
• Pagdami ng mga nagkakasakit.
• Pagtaas ng antas ng kriminalidad.
• Pagtaas ng bilang ng mahihirap.

MGA KATANUNGAN SA KAKAPUSAN

• Ano ang gagawin?
• Paano ito gagawin?
• Para kanino?
• Gaano karami ang gagawin?

MATALINONG PAGDEDESISYON

• Trade-Off: Pagpili o pagsakripisyo ng isang bagay kapalit ng ibang bagay.
• Opportunity Cost: Pinakamainam na alternatibo na naiwawala.
• Incentives: Mga pabuya na nagtutulak sa desisyon.
• Marginal Thinking: Pagsusuri ng karagdagang gastos o benepisyo.

SANGGUNIAN

• Ayon kay Mencius, ang tao ang pinakamahalagang elemento ng isang bansa.

SISTEMANG PANG-EKONOMIYA

• Sumasaklaw sa uri ng kaayusan, batas, at patakaran pangkabuhayan.

TRADISYUNAL NA EKONOMIYA

• Batay sa kaugalian at tradisyon, walang pormal na edukasyon sa ekonomiya.
• Komyunal ang pag-aari ng lupa at produksyon.
• Nakatutok sa agrikultura bilang pangunahing batayan at umiiral sa sistemang barter.
• Sumasabay sa ekonomiyang subsistence o pantawid buhay.

PAMPAMILIHAN

• Lugar kung saan nagtatagpo ang mamimili at nagbebenta.
• Batay sa teoryang laissez-faire, na nagpapahayag ng "leave us alone" policy ng pamahalaan.
• Ang pamahalaan ay may "hands off policy" o walang panghihimasok.
• Kinilala ang pribadong pagmamay-ari; ang presyo ay tinutukoy ng demand at suplay.
• Mahigpit ang kompetisyon na nagbunga ng monopolyo.

MONOPOLYO

• Sitwasyon na iisa lamang ang nagtitinda sa pamilihan.
• Ang pagpaplano ng ekonomiya ay nakatuon sa pagbuo ng monopolyo at kontrol ng presyo.

Mga Estilo ng Komunikasyon

• Ang Intimate Style ay ginagamit sa mga malapit na relasyon tulad ng pamilya at kaibigan.
• Karaniwan, hindi kinakailangan ang malinaw na pagkakasabi ng salita o karagdagang paliwanag; nagiging pahayag ng pagkakaibigan ang mga salitang ginagamitan ng mga kataga tulad ng "babe", "love", at "honey".
• Halimbawa ng Intimate Style: Pakikipag-usap sa isang pamilya o pag-express ng affections sa isang espesyal na tao.

Casual Style

• Ang Casual Style ay may magaan at palakaibigan na tono, ginagamit sa pakikipag-usap sa mga kaibigan.
• Ang wika ay pangkaraniwan at maaaring maglaman ng slang at colloquialisms.
• Halimbawa ng Casual Style: Paggamit ng contractions, slang na salita, at pinadaling grammar.

Formal Style

• Ang Formal Style ay isang nakasulat na estilo na gumagamit ng tamang boses, magalang na wika, at aktibong pananalita.
• Layunin nitong makipag-ugnayan sa madla sa isang magalang na paraan.
• Halimbawa ng Formal Style: Natural at hindi pormal na nakikipag-usap, gumagamit ng magalang na mga salita.

Consultative Style

• Ang Consultative Style ay nakabatay sa mga verbal at non-verbal cues ng tagapakinig; ang sinasabi ng tagapagsalita ay umaayon sa mga reaksyon ng madla.
• Kadalasang ginagamit ito sa konsultasyon sa mga eksperto tulad ng doktor, at mas tiyak ang wikang ginagamitan.
• Halimbawa ng Consultative Style: Paggamit ng tiyak na wika at pag-obserba ng mga non-verbal cues.

Frozen Style

• Ang Frozen Style ay isang pormal na istilo na ginagamit sa mahistradong sitwasyon, kung saan hindi pinapayagan ang audience na magtanong.
• May mga nakatakdang pahayag at kumplikadong pangungusap.
• Halimbawa ng Frozen Style: Mga preamble ng konstitusyon, mga seremonya ng kasal, at mga pananalita.

Modal Verbs

• Ang Modal Verbs ay mga pandiwang tumutulong sa pangunahing pandiwa at nagpapakita ng posibilidad, obligasyon, at permiso.
• Prohibition: "Can't" (hindi pinapayagan) at "Mustn't" (bawal na itinakda ng tagapagsalita).
• Obligation: "Have to" (obligasyon mula sa iba) at "Must" (obligasyon mula sa tagapagsalita).
• Permission: "Can" (nagbibigay o humihingi ng permiso) at "Could" (mas magalang na paraan ng pagbibigay-permission).

Conditionals

• Ang Conditionals ay naglalarawan ng resulta ng isang partikular na kondisyon.
• Zero Conditional: Naglalarawan ng mga katotohanan; formula: "if/when + present simple, present simple".
• First Conditional: Naglalaman ng mga posibilidad sa hinaharap; formula: "if + present simple, will + infinitive".
• Second Conditional: Ginagamit ang simple past pagkatapos ng "if", at "would" at infinitive; ito ay naglalarawan ng mga hindi tiyak na hinaharap.
• Third Conditional: Nagpapahayag ng sitwasyon sa nakaraan na hindi nangyari; formula: "if + past perfect, would have + past participle".

Paggamit ng Conditional Statements

• Naglalarawan ng pagkabigo o pagsisisi tungkol sa mga bagay na hindi mangyayari.
• Nakapaloob dito ang mga sitwasyon na jasapat sana na nangyari sa nakaraan.
• Ginagamit ang mga halimbawa upang ipahayag ang mga sitwasyong hindi makatotohanan o nagbibigay ng kritisismo.