Ehunen Biologia

Zelulen arteko lotura hertsia, lotura atxikikorrak eta abar dituzten ehunak dira. Zelulak oso polarizatuak dira, morfologia desberdina dute alde desberdinetan.

Epitelio ehunek hesi rola jokatzen dute, babesa eskaintzen dute, xurgatzen dute, jariatzen dute, gasen trukaketa ahalbidetzen dute eta zelula edo konposatuen bultzadak baimentzen dituzte.

Epitelio ehunaren sailkapena da, zeina epitelioaren geruzen kopuruaren eta formaren arabera egiten den.

Epitelio ehunen barruko zelula espezializatuak dira, produktu jakin batzuk sintetizatzen eta jariatzen dituztenak.

Matrize estrazelular ugaria duen ehuna da. Ehunean laxoki kokaturiko zelulak daude, batzuk ehunaren propioak eta beste batzuk zirkulatzaileak.

Ehun konjuntibo mota bat da zelula gutxi eta matrize extrazelular ugari dituena. Epitelioen azpian aurkitzen da eta organoak inguratzen ditu.

Ehun konjuntibo mota bat da zelula asko eta matrize gutxi dituena. Tendoiak eta ligamentuak osatzen ditu.

Ehun mota bat da uzkurtzeko gaitasuna duena. Zelula zuntzez osatuta dago eta aktina eta miosina proteinak ditu.

Muskulu ehun mota bat da animalietan eta gizakietan nerbio-sistemaren zatirik handiena osatzen duena.

Ehun mota bat da kartilagoz osatuta dagoena.

Ehun mota bat da hezurrez osatuta dagoena.

Odol-plasma eta odol-zelulen nahasketa bat da.

Ehun konjuntibo espezializatu mota bat da, zelulak eta matrize extrazelularrak dituena.

Epitelio zelulak mintz basalarekin lotzen dituzten egiturak dira.

Epitelio zelulen arteko loturak ezartzen dituzten egiturak dira.

Atxikidura loturen mota bat da. Klaudinez eta okludinez osatuta dago eta aktina filamentuei ainguratzen zaie. Zeregin nagusia isolamendua da.

Atxikidura loturen mota bat da. Aktina filamentuei ainguratzen zaie eta epitelion egitura emateaz arduratzen da.

Atxikidura loturen mota bat da. Tarteko piruei ainguratzen zaie eta epitelioaren integritatea bermatzen du.

Atxikidura loturen mota bat da. Konexinez osatutako poroak dituzte, nonioi eta molekula txikiek (aminoazidoak, azukreak...) zeharkatu dezakete. Zelulen arteko komunikazioa ahalbidetzen dute.

Epithelio ehunak abaskularrak dira, hau da, odol hodi eta nerbioak ez dituzte.

Epithelio ehunak zitokeratinak dituzte.

Hezurren forma eta egitura mantentzeaz arduratzen diren zelulak dira. Hezurraren hazkuntzan eta birmoldaketan parte hartzen dute.

Hezurraren birxurgapena egiten duten zelula erraldoiak dira. Hezur zaharra desegiteko eta kaltzioa askatzeko prozesuan parte hartzen dute.

Hezur-matrizearen barruan kokaturiko zelulak dira, hezurraren homeostasia zaintzen dute.

Hezur ehuneko zelula aitzindariak dira. Osteoblasto bilakatzeko gaitasuna dute eta hezurren konponketa eta birmoldaketan parte hartzen dute.

Hezurraren funtzio nagusia gorputza mantentzea da. Hezurraren beste funtzio batzuk mugimendua, babesa eta kaltzioa erregulatzea dira.

Hezur ehuna eta beste ehun batzuk biltzen dituen egitura da. Hezurraren osagaiak hezur ehuna, ehun hematopoietikoa, ehun adipotsua, odol hodiak eta nerbio zuntzak dira.

Hezurraren barnean kokaturikoa, odol zelulak sortzeaz arduratzen da.

Gantz-zelulaz osatutako ehuna da, energia gordetzeaz arduratzen da.

Fibroblasto inaktiboak ehun konektiboetan aurkitzen diren zelula txikiak dira. Nukleo iluna eta dentsoa dute, eta Golgi aparatua eta erretikulu endoplasmatikoa gutxi dituzte.

Miofibroblastoak fibroblasto modifikatuak dira, ehun konektiboan orbainketan parte hartzen dutenak. Aktina eta miosina proteina ugariu dituzte, eta ez dute xafla basalik.

Perizitoak kapilareei loturiko zelulak dira, endotelioa inguratzen dutenak. Mintz basal propioa dute, eta aktina, miosina eta tropomiosina proteina ugariu dituzte. Uzkurketan parte hartzen dute.

Mastozitoak hezur muinean eratzen diren zelula handiak dira. Zitoplasmako pikor basofilo ugari dituzte. Defentsa mekanismoan parte hartzen dute, inflamazioaren bitartekari kimikoak ekoiztu eta metatuz. Hipersentsibilitate erreakzioetan (alergia) ere parte hartzen dute.

Makrofagoak monozito zirkulanteetatik datoz. Nukleo bilobulatua, golgi aparatua, erretikulu endoplasmatiko pikortsua eta lisosomak garatuak dituzte. Zelula fagozitatuak dira, eta zuntzen eta matrize estrazelularraren berriztapena egiten dute. Antigonoen aurkezpenean eta zitokinen sintesian ere parte hartzen dute.

Adipozitoak ehun adipotsuan aurkitzen diren zelulak dira, zelula mesenkimaletan daukate jatorria. Zelula borobilak dira, eta triglizeridoen sintesi eta biltegiratze lekua dira.

Zelula plasmatikoak hantura kronikoaren zonaldeetan aurkitzen diren zelulak dira. B linfozito aktiboa direla esan dezakegu. Inmunoglobulinak sintetizatzen dituzte.

Zelula mobilak hezur muinean sortzen dira, eta ehun konektibora bidaiatzen dute.

Hezurren matrize estrazelularrean kaltzioa eta fosfatoa metatzeko prozesua da. Prozesua osteoblastoek burutzen dute osteokalzeina jariatuz eta fosfatasa alkalina eta pirofosfatasa erabiliz.

Hezurren matrize estrazelularrean gertatzen den prozesua da, non kaltzioa eta fosfatoa elkartzen diren hidroxiapatita kristalak eratzeko.

Hezurraren konponenteak berrantolatzeko prozesua da, osteoblastoek eta osteoklastoek parte hartzen dutena. Prozesu honen bidez, hezurra etengabea da eta egokitu egiten da estres mekanikoei.

Hezurren birmoldaketan, osteoklastoek hezur konpaktoa apurtzen dute. Ondorioz, gune hori odol hodiz eta ostoblastoz betetako aintziraz betetzen da.

Osteoblastoek osteoidea jariatzen dute hezurraren birmoldaketan, laminillak eratuz.

Hezurraren birmoldaketan, osteoklastoek hezurraren matrize inorganikoa (kaltzio, fosfato etab.) disolbatzen dute azido karbonikoa sortuz. Ondorioz, pH-a jaisten da eta ingurunea azidifikatzen

Hezurraren birmoldaketan, osteoklastoek jariatutako entzimek matrize organikoa degradatzen dute. Entzima horien artean daude kolagenasak, gelatinasak eta beste hidrolasa lisosomalek.

Hezurra haustea eta sendatzeko prozesua da, zeinean zelula espezializatuak gune lesionatura joaten diren eta hematoma bat sortzen den.