E-posta Adresleri ve Güvenlik Duvarı

• E-posta adreslemesi, web sitesi adreslerinden farklıdır.
• Web sitesi adresleri, hangi protokolle bağlanılacağını ve bilgisayarın ismini (veya IP numarasını) içerir.
• E-posta adresleri, kullanıcının posta kutusu ismi ve sunucu adıyla birlikte oluşturulur.
• Her iki adres türü de sunucu bilgisayar isimlerinin hangi Web sayfasında ya da kullanıcının posta kutusunda bulunduğunu belirtir.
• E-posta sunucuları, internet üzerindeki en yaygın iletişim yöntemi olan e-posta haberleşmesini sağlar.
• E-posta adresini bildiğimiz bir kişiye yazdığımız bir mesaj, e-posta sunucuları üzerinden yerine ulaştırılır.

Ateş Duvarı (Güvenlik Duvarı)

• Internetten şüpheli bir erişim saptandığında, paketin gideceği yere ulaşması engellenebilir.
• Ateş duvarı sistemleri, internetten yerel ağa gelen veya dışarı giden bütün paketleri inceler.
• Yazılımın internet bağlantısını sürekli denetlemesi, gecikme yaratabilir ve kullanıcılarda izlendikleri hissini uyandırabilir.
• Donanım ve yazılım teknolojilerindeki gelişmeler, daha karmaşık sistemlerin ortaya çıkmasını sağlar.
• İnternet üzerinde yapılan saldırılar da karmaşıklaşmakta ve güvenlik sunucularının yükünü artırmaktadır.
• Ateş duvarı sunucuları genellikle hızlı ve yüksek kapasiteli bilgisayarlardır.
• Erişimi hızını düşürmeyecek sistemlerin geliştirilmesi düşüncesi ortaya çıkmıştır.
• Saldırı saptama sistemleri, internet bağlantısı üzerinden geçen bilgileri sürekli denetler.
• Ateş duvarındaki gibi paketlerin alınıp incelenmesi yerine, saldırı tespit edilirse güvenlik yordamı çalıştırılır.
• Saldırı saptama sistemlerinde ateş duvarlarının yarattığı gecikmeler olmaz.

E-Posta Sunucuları

• Elektronik posta (e-posta) iletişimi, internetteki en yaygın etkinliktir.
• E-posta, mektuptan daha ucuz ve hızlı, telefon görüşmesinden daha az rahatsızlık verici ve faks çekmekten daha kolaydır.
• E-posta, alıcının ve gönderenin adresi olan elektronik bir yazıdır.
• Adresler bilgisayar isimleri ve kullanıcı adlarıyla birleşiktir.
• E-posta adresi iki bölümden oluşur: E-posta sunucusunun adı ve kullanıcının posta kutusunun adı.
• İki bölüm arasında "@" işareti bulunur.

Proxy Sunucuları

• Proxy sunucusu, internet bağlantısı üzerinden izlenen web sayfalarının bir kopyasını kendi sabit diskinde yedekler.
• Aynı web sayfasına ulaşmak isteyen diğer kullanıcılar, yedeklenmiş sayfayı görür.
• Yerel ağ bağlantıları daha hızlı olduğundan, proxy sunucusundaki web sayfalarına daha yüksek hızla ulaşılabilir.
• Proxy sunucularının yedekleme dışında özellikleri vardır:
• Şirket kullanıcılarının hangi web sayfalarını görüntüledikleri izlenebilir.
• Bazı web sitelerine ulaşım engellenebilir.
• Her kullanıcıya internet bağlantısı kapasitesinin belirli bir oranı tahsis edilebilir.
• Bilgisayar virüsü içeren programların ve yazılımların internetten indirilmesi engellenebilir. Proxy sunucusu, kuruluştaki internet bağlantısının uygun şekilde kullanılmasını sağlar, denetler ve bağlantının kapasitesini herkese eşit olarak paylaştırır.

Güvenlik Duvarı (Ateş Duvarı)

• İnternete bağlanan her bilgisayar, internet ağının bir parçası olur ve diğer bilgisayarlardaki kullanıcılar bu bilgisayara erişebilir.
• Yetkisiz erişimler yoluyla kişisel bilgiler görülebilir, ticari sırlar deşifre edilebilir.
• Ticari şirketlerde bilgisayarlara ulaşan korsanlar zarar verebilir, bilgileri silebilir.
• Şirket dışından kimsenin görmemesi gereken özel bilgiler çalınabilir.
• Bankalar, finans kurumları ve borsa kuruluşları gibi yerlerde güvenlik büyük önem taşır.
• Kuruluşlar, kendi yerel ağları ve internet arasında bir güvenlik duvarı oluştururlar.
• Ateş duvarı, internet ve yerel ağ arasında güvenlik görevlisi gibi çalışan bir bilgisayar yazılımıdır.
• İnternetten yerel ağa giren paketler veya dışarı çıkan bilgi denetlenir.

FTP Sunucuları

• Bir izleyici penceresinde, adres kısmına protokol ismi olarak ftp:// ve ardından ftp sunucusu yazılımının çalıştığı bilgisayarın ismini (ya da IP numarasını) yazarak ftp sitesine ulaşılabilir.
• FTP sitesindeki dosyaların yapısı, sabit diskteki dosya yapısıyla aynıdır ve hem klasörler hem de dosyalar bulunur.
• Klasörlerin üzerine tıklandığında, o klasörün içeriği görüntülenir.
• FTP sitesine giriş, ağ sistem yöneticisinin verdiği kullanıcı adı ve şifre yazılarak yapılır.
• Herkesin girmesine izin verildiği FTP sunucularına anonim FTP sunucuları adı verilir.
• Anonim FTP sitelerine giriş için kullanıcı adı olarak "ftp" ve şifre olarak da kullanıcının e-posta adresini vermesi yeterlidir.
• Anonim FTP sitelerinde bulunan dosya dizininde, "pub" dizini herkesin ulaşabildiği dosyaları içerir.
• "Incoming" dizini kullanıcıların FTP sitesine dosya yüklemeleri için kullanılır, ancak içeriği kullanıcılar tarafından görülmez.
• FTP sunucuları, farklı işletim sistemleri çalışan bilgisayarlar arasında dosya transferini sağlayabildikleri için kullanımları yaygındır.
• FTP sunucu yazılımı çalışan bir bilgisayardaki FTP sitesi standarttır.
• FTP sunucuları internete bağlı, değişik işletim sistemleri kurulu bilgisayarlar arasında dosya değişimini sağlar.

Proxy Sunucuları

• Birçok kuruluş internete doğrudan bağlıdır.
• İnternete çıkış yapılan bağlantının kapasitesi sınırlıdır, bu da talebi karşılamak için daha yüksek maliyetli bağlantılar gerektirebilir.
• İnternet bağlantılarının daha verimli kullanılabilmesi için proxy sunucuları kullanılır.

Değişken İçerikli Web Sayfaları

• HTML olarak hazırlanan web sayfası, sunucuya kaydedildikten sonra değişmez.
• Değişken içerikli web sayfası, kullanıcının girdiği değerlere göre değişebilir. Web sayfasının öncesinde bir giriş sayfası bulunur; burada kullanıcı rakam, yazı gibi değerleri girebilir.
• Kullanıcı gönder tuşuna bastığı zaman, girdiği değerler web sunucusuna iletilir.
• Web sunucusundaki bir program, gönderilen değerleri alarak bilgileri bir veritabanından alır ve web sayfasının içeriğini dinamik olarak oluşturur.
• Internet üzerinden hizmet veren bankalar, borsa kuruluşları, kamu kurumları ve alışveriş siteleri aktif sunucu sayfalarını kullanır.
• Ekranda yazılan hesap numaralarına ve şifreye göre aktarılan içerik değişir.

FTP Sunucuları

• Internet üzerinde erişime açık olan bilgi sadece web sayfalarında bulunmaz.
• Word dokümanları, çizimler, fotoğraflar, videolar gibi yazı içeriği olmayan dosyalar da mevcuttur.
• Bu dosyalar, FTP (Dosya Aktarım Protokolü) sunucusu yazılımı çalışan bilgisayarlarda tutulur.
• Kullanıcılar bu sunuculara erişerek oradaki dosyaları bilgisayarlarına yükleyebilirler.
• FTP sunucusuna ulaşmanın en kolay yolu bir internet izleyicisi kullanmaktır.

Web Adresleri Bölümleri

• Web sunucusunun adresi üç bölümden oluşur:

1. Erişmek istediğimiz protokol.
2. Sunucu bilgisayarın ismi.
3. Görülecek sayfanın web sunucusundaki dosya ismi.

• DNS sunucusu, web sunucusunun isminin IP numarası karşılığını sorar.

Hiper Metin Dosyaları

• WWW sunucularında sunulan görsel malzeme içeren sayfalara hiper metin adı verilir.
• Hiper metinler animasyonlar, ses, müzik ve renkli resimler gibi unsurlar içerir ve web sayfası olarak da adlandırılırlar.
• Web sunucusunda tutulan hiper metinlerin içinde resimler, animasyonlar ve grafikler de bulunur.
• Hiper metin, yazı, resim ve hareketli resimler gibi çoklu öğelerin birleşiminden oluşur.
• Her bir öğe ayrı bir dosyada tutulur ve hiper metnin içinde sadece bu öğelerin sayfada nereye konulacağı bilgisi bulunur.
• İnternet listeleyici, hiper metni tarar ve sayfayı gösterebilmek için gerekli öğeleri sunucudan ister.
• Hiper metinler genellikle HTML dilinde yazılmış düz yazı dosyalarıdır.
• HTML dosyalarında sayfa boyutları, arka plan rengi, yazı tipi, resimlerin dosya adları ve konumları gibi bilgiler bulunur.
• Web sayfası sade olmalı, okunabilirliği artırmak için gereksiz renk ve animasyonlardan kaçınmalıdır.

İnternet Sunucuları Çeşitleri

• WWW (World Wide Web) sunucusu: Internet Explorer, Netscape Communicator gibi yazılımlarca erişilen görsel ve yazılı dokümanları sunar.
• FTP (File Transfer Protocol) sunucusu: Erişen bilgisayarlara dosya transferi yapar.
• Güvenlik sunucuları: Yetkisiz erişimleri engeller ve saldırıları belirler.
• E-posta sunucusu: Gönderilen e-postaların doğru yerlere ulaşmasını sağlar.
• DNS sunucusu: Bilgisayar isimlerini IP numaralarına çevirir.

WWW Sunucuları

• WWW sunucularının çalıştığı bilgisayarların isimleri genellikle www olur.
• Web sunucuları internet listeleyicileri (browser) ile HTTP protokolü üzerinden iletişim kurar.
• Bir web sitesinin URL'si üç kısımdan oluşur: protokol, sunucu, dosya adı.

İnternete Nasıl Bağlanabilirim?

• Çevirmeli bağlantı: Modem aracılığıyla telefon hattı üzerinden kurulur.
• İnternet Servis Sağlayıcıları (ISS) ücret karşılığında kullanıcılara telefon numarası, kullanıcı adı ve şifre verirler.
• Bilgisayar, modem ile telefon numarası çevirilerek ISS sistemine bağlanır.
• ISS, bilgisayara bir IP numarası atar.

Kiralık Hatlar Üzerinden Bağlantı

• Büyük şirketler ve kuruluşlar, ağlarını internete bağlamak için kiralık hatlar kullanırlar.
• Kiralık hat, bir internet Servis Sağlayıcısı ve şirket ağı arasındaki bir kablo bağlantısıdır.
• Kablonun her iki ucunda birer modem ve yönlendirici bulunur.
• Yerel ağa bir bilgisayarın bağlanabilmesi için ağ ara yüz donanımına yani ağ kartına gereksinim duyulur.
• İnternete çıkış noktası yönlendiricidir.

Alan Adları

• Alan adları, birbirlerinden nokta işaretleriyle ayrılmış üç ana parçadan oluşur.
• Kuruluşu tanımlayıcı kısaltma, alan adı tipi ve ülke kodu.
• Kuruluşu tanımlayan kısaltma bölümünde kurumu anımsatan ama kısa bir yazı seçilir.
• Alan adı tipi, kuruluşun çalışma alanını gösterir (edu, com, net, org, gov, mil).
• Ülkelerin kısaltmaları iki harften oluşur. TR (Türkiye), UK (İngiltere), DE (Almanya), FR (Fransa), EU (Avrupa Birliği).

IP Numaraları ve Bilgisayar İsimleri

• İnsanların bilgisayarların IP numaralarını hatırlaması zor olduğundan bilgisayarlara isim verilmiştir.
• IP numarası 193.140.20.18 olan bilgisayarın adı www.anadolu.edu.tr olabilir.
• Benzer şekilde,www isimli bilgisayarın alan adı anadolu.edu.tr'dir.
• Anadolu Üniversitesinde kampus ağındaki her bilgisayarın alan adı anadolu.edu.tr'dir.

İsimden IP Numarasına Çevirme

• Erişilecek bilgisayarın ismi IP numarasına çevrilerek işlem yapılır.
• İsimden IP numarasına ve IP numarasından isime çevirme işlemi DNS (Alan Adı Sunucusu) tarafından yapılır.

Ağ Protokolleri

• İnternette konuşulan dilin adı TCP/IP protokolüdür.
• Bilgisayarın TCP/IP ağ protokollerini desteklemesi için bazı yazılımların kurulması gerekir.
• Bu yazılımlar, ağ arayüz donanımı üzerinden TCP/IP protokolüyle diğer bilgisayarlarla haberleşir.
• Bilgisayarlar arasında haberleşme ortak bir protokolle yapılır.
• Ortak protokol iki sistem arasındaki bir anlaşmadır.

İP: İnternet Protokolü

• Bir bilgisayardan farklı bir ağdaki bilgisayara ileti gönderileceği zaman, bunun ağlar arasında yönlendirilerek yerine ulaşmasını sağlar.
• IP protokoli her bilgisayarın internet üzerinde farklı bir numarası olmasını gerekin.
• İnternete bağlı her bilgisayar dört rakam grubundan oluşan IP numarasına sahiptir.