Dula at Tula Quiz

Nobela mula sa France (M1)

• Nobela ay isang akdang pampanitikan na may haba, binubuo ng mga kabanata, at ang banghay ay inilalahad sa pamamagitan ng mga tauhan at diyalogo.
• Naglalaman ito ng mga kawili-wiling pangyayari na hinabi sa isang mahusay na pagkakabalangkas.
• Tatlong elemento ng isang mahusay na nobela: kwento, pag-aaral, at malikhaing guni-guni.
• Pangunahing layunin ng nobela ang lumibang, ngunit maaari rin itong magturo, magtaguyod ng pagbabago sa pamumuhay o lipunan, o magbigay ng aral.
• Paraan ng pagsusuri ng panitikan: pagkatao, tema, pagpapahalaga, mga impluwensiya sa pagkatao ng tauhan, at paraan ng paglutas ng problema.
• Paglalarawan: maliwanag na pagpapahayag para sa pagkakaunawaan, binibigyang-diin ang pagiging kakaiba ng tao, bagay, lugar, pangyayari, konsepto, at isyu.
• Pang-uri: mga salitang ginagamit sa paglalarawan ng tao, bagay, lugar, o pangyayari.
• Dalawang uri ng tauhan:
  • Tauhang Lapad: walang pagbabago sa katangian mula simula hanggang wakas.
  • Tauhang Bilog: nagbabago ang katangian mula simula hanggang wakas.
• Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Nobela:
  • Ang mga tauhan ay gumagalaw ng kusa ayon sa kanilang katangian at pangyayari.
  • Ang nobela ay dapat sumunod sa mga simulain ng pagsasalaysay, tulad ng pagsagot sa mga katanungang sino?, ano?, kailan?, at saan?.
  • Mahalagang isama ang pananaw sa pagsusuri ng nobela.
  • Humanismo: binibigyang-diin ang buhay, dignidad, halaga, at karanasan ng bawat nilalang, maging ang karapatan at tungkulin ng sinoman para linangin ang sariling talino at talento.
• Uri ng Paglalarawan:
  • Obhektibo/Karaniwan: tumutukoy sa nakikita, walang emosyon o saloobin.
  • Subhektibo/Masining: napuno ng damdamin, pananaw, at istilo ng manunulat.

Iceland Mito mula sa Iceland (M2)

• Matatagpuan sa Hilagang Europa.
• Ang mga Eskandinaba ay mga lahing Nordic na nagsasalita ng mga Germanic Languages (Norse).
• Kasama ang Sweden, Norway, Denmark, Finland, Greenland, at Faroe Island.
• Ang unang mga nanirahan sa Iceland noong ika-9 na siglo: Papar o mga Irish monks.
• Nang umalis ang mga Papar: nag-iwan ng mga libro na naging batayan ng panitikan ng Iceland.
• Sumunod na nanirahan ang mga Norse.
• Pinangalanang Iceland ni Flóki Vilgerðarson (isang Viking) dahil sa nakitang mga iceberg.
• Norse Mythology: tradisyunal na salaysay na isinilang sa kultura ng oral tradition.
• Tumutuon sa kultura, diyos, at diyosa, at kanilang pakikipag-ugnayan sa tao.
• Nagsilbing panrelihiyon at pan-kultura na paniniwala.
• Pangunahing diyos: Odin (pinuno ng mga diyos), Thor (diyos ng kidlat), at Loki (mapanlinlang na diyos).
• Pag-uusap: pagtukoy ng tagapagpadala at tatanggap, at sitwasyon na kinauuunan ng usapan.
• Kolokasyon: pagsasama ng dalawang salita upang makabuo ng bagong salita.

Mga Dapat Tandaan sa Panunuri ng Mitolohiya

• Tauhan: pisikal na anyo, ugali, pananalita, at pakikipag-ugnayan sa iba.
• Pangunahing ideya: mga diyalogo at tungkulin ng tauhan.
• Kalakasan at kahinaan ng tauhan: epekto sa suliranin ng kwento.
• Tagpuan: pisikal na anyo, kilos, at gawi ng tao o nilalang, kultura ng lugar.
• Banghay: pangunahing suliranin at pagkasunod-sunod ng mga pangyayari
• Tukuyin ang mga pangunahing suliranin na naranasan ng tauhan.
• Suriin ang kahalagahan ng pagkakaayos ng mga pangyayari.
• Paano sinimulan at winakasan ang mitolohiya.
• Tema: Ano ang paksa o mensahe ng mitolohiya? Ano ang mga aral ng kwento? Paano ito nakaapekto sa iyo at sa lipunan?

DULA (M3)

• Etimolohiya: pag-aaral ng kasaysayan ng salita at pagbabago ng kahulugan nito.
• Dula: akdang pampanitikan na itinatanghal.
• Paglalarawan ng realidad sa buhay ng tao, iniisip, kilos, at pagsasabi.
• Apat na klase ng dula: -Pantanghalan -Panradyo -Pangpelikula -Pantelebisyon
• Mga Genra ng Dula:
  • Trahedya: kabiguan o malungkot na wakas.
  • Komedya: masayang wakas.
  • Melodrama: masayang wakas pero may malungkot na elemento.
  • Parsa: naglalayong magpatawa.
  • Saynete: nagtatampok sa karaniwang ugali at naglalayong magpatawa.
• Elemento ng Dula:
  • Iskrip: batayan ng dula
  • Aktor: nagsasabuhay sa mga tauhan
  • Tanghalan: lugar ng pagtatanghal
  • Direktor: nagpapakahulugan sa iskrip
  • Manonood: mahalagang bahagi ng pagtatanghal

Ang Awit ni Lira(M4)

• Tula: akdang pampanitikan na nagpapahayag ng isipan at damdamin gamit ang matatalinghaga.
• Mga elemento ng tula:
  • Persona
  • Imahe
  • Musikalidad (sukat, tugma)
  • Wika
  • Kaisipan
  • Talinghaga
    • Pagtutulad (Simile)
    • Pagwawangis/Metapora
    • Pagmamalabis/Eksaherasyon
    • Pagtatao/Personipikasyon
    • Pagtawag/Apostrophe

Maikling Kwento (M4)

• Maikling kwento: kuwentong may pokus sa kilos, pananalita, at kaisipan ng tauhan.
• Katangian ng maikling kwento: kakintalan, isang pangunahing tauhan, madula, mahalagang tagpo, mabilis na pagtaas ng kawilihan, at maikling wakas.
• Elemento ng maikling kwento: -Tauhan -Tagpuan/Panahon -Saglit na Kasiglahan -Suliranin -Tunggalian -Kasukdulan -Kakalasan -Wakas
• Pagbuo ng Mabuting Katauhan ng Karakter:
  • Pisikal, sikolohikal, at sosyal na profayl.
  • Background ng karakter
  • Layunin at motibasyon -Epekto ng kapaligiran sa personalidad
• Pagsulat ng Maikling Kwento: kagiliw-giliw na pamagat, aksiyon sa simula, kawili-wili, mahalagang detalye, banghay, tunggalian, kasukdulan, at kawili-wili at maikling wakas.

Nobela (M5)

• Nobela: mahabang akdang pampanitikan na nagsasalaysay ng kawili-wiling pangyayari sa buhay ng mga tao, nagbibigay-aliw, at nagpapakilos sa damdamin at kamalayan.
• Elemento ng Nobela: banghay, damdamin, pamamaraan, pananalita, pananaw, tatlong uri ng panauhan (unang panauhan, ikalawang panauhan, ikatlong panauhan), simbolismo, tagpuan, tauhan, at tema.

Talumpati (M6)

• Talumpati: kabuuan ng mga kaisipan na nais ipahayag ng mananalumpati sa harap ng publiko. Dapat na tumutugon sa layunin, napapanahon, masining, madaling masundan, at maunawaan ng tagapakinig.
• Uri ng Talumpati: Magturo, Magpabatid, Pumuri, Pumuna, Manghikayat, Manlibang
• Pagkakaiba sa Ibang Uri ng Sanaysay: Naiiba ang talumpati dahil isinulat ito para bigkasin sa harap ng madla.
• Editoryal: Mapagpanuring pagpapakahulugan ng isang napapanahong pangyayari.
• Lathalain: Sanaysay batay sa tunay na pangyayari, nagtataglay ng pagpapaliwanag, sanligan, at impresyon ng sumulat.

Social Media (M7)

• Social Media: sistema ng pakikipag-ugnayan para lumikha, magbahagi, at makipagpalitan ng impormasyon at ideya.
• Mga Halimbawa ng Social Media: Facebook, Twitter, Instagram, YouTube, Wattpad.
• Mga Anyo ng Panitikan sa Social Media: Blog, Hugot lines, Pick-up lines, Vlog, Fliptop, Spoken word poetry.
• Dagli: Maikling, maikling kuwentong nakapokus sa isang karanasan o pangyayari sa buhay ng isang tauhan. Nabubuo mula sa paglalarawan ng mga sitwasyon.