Difterie en Tetanus

Difterie

• Difterie wordt veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium diphteriae.
• Difterie werd voor het eerst beschreven in de 17e eeuw.
• De ziekte wordt overgedragen via druppelinfectie.
• Difterie komt vaker voor in tijden van humanitaire crises.
• Difterie is in veel delen van de wereld onder controle door vaccinatie, maar uitbraken komen nog steeds voor, met name in gebieden met lage vaccinatiegraad.

Klinische verschijnselen van difterie

• De bacterie produceert een toxine dat de ziekteverschijnselen veroorzaakt.
• Symptomen zijn:
  • Koorts
  • Keelpijn
  • Slikklachten
  • Raspende ademhaling
  • Cyanose
  • Stinkende purulente snot
  • Lymfadenopathie
  • Huidulcera (in sommige gevallen)

Behandeling van difterie

• Penicilline of erythromycine zijn effectieve behandelingen.
• De mortaliteit is 5-10%, afhankelijk van de ernst van de infectie.
• Vaccinatie is de beste manier om difterie te voorkomen.

Tetanus

• Tetanus wordt veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani.
• De bacterie is gram-positief, strict anaeroob en sporevormend.
• De infectie wordt overgedragen via huidwonden, zoals roestige spijkers, doornen, prikkeldraad of dierenbeten.
• C. tetani produceert een exotoxine (tetanospasmine) dat via de bloed- en lymfebanen het zenuwweefsel binnenkomt.

Klinische verschijnselen van tetanus

• De incubatietijd is 3-21 dagen.
• Symptomen zijn:
  • Koorts
  • Spierspasmen
  • Kaakklem (lock jaw)
  • Dysfagie
  • Hartkloppingen

Behandeling van tetanus

• Behandeling bestaat uit:
  • Wondtoilet
  • Antibiotica
  • Tetanus-immunoglobuline
  • Vaccinatie
  • Spasmolytica/anxiolytica

Preventie van tetanus

• Vaccinatie is de beste manier om tetanus te voorkomen.
• Herhaalde vaccinaties zijn nodig om immuniteit te behouden (om de 10 jaar).
• Bij een trauma:
  • Indien laatste vaccinatie langer dan 10 jaar geleden, dan tetanus-immunoglobuline en booster-vaccin.
  • Indien laatste vaccinatie korter dan 10 jaar geleden, dan booster-vaccin.

Kinkhoest

• Kinkhoest (pertussis) wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis.
• B. pertussis is een gram-negatieve coccobacil.
• De infectie wordt overgedragen via druppelinfectie (hoesten, niezen).

Transmissie van kinkhoest

• Patienten zijn besmettelijk voordat ze symptomen ontwikkelen.
• In deze fase is het belangrijk antibiotica te geven om verspreiding te voorkomen.
• Uitbraken zijn gebruikelijk in groepen met lage vaccinatiegraad.

Epidemologie van kinkhoest

• Er zijn 200-400 miljoen gevallen per jaar, waarvan 90% in ontwikkelingslanden.
• Jaarlijks sterven 400.000 mensen aan kinkhoest, voornamelijk jonge kinderen.

Symptomen van kinkhoest

• Eerste symptomen:

  • Verkoudheid
  • Niezen
  • Koorts
  • Kriebelhoest

• Later:

  • Hevige hoestbuien met taai slijm
  • Gierende inademing
  • Cyanose
  • Sterfte vooral bij baby's jonger dan 3 maanden

Diagnostiek van kinkhoest

• Diagnostiek op basis van:
  • Klinisch beeld
  • Nasopharyngeal swab voor kweek en/of PCR
  • Serologie (vaak negatief in de vroege fase)

Behandeling van kinkhoest

• Antibiotica zo vroeg mogelijk starten, zelfs zonder diagnose bevestiging.
• Vroege behandeling voorkomt ernstige symptomen.
• Later beginnen met behandeling heeft geen zin meer.

Antibiotica tegen kinkhoest

• Macroliden (Erythromycine, Azithromycine)

• Alternatief: Cotrimoxazol

• Behandelingsduur: 3 tot 7 dagen

Haemophilus influenzae

• Haemophilus influenzae is een gram-negatieve coccobacil.
• Er zijn veel stammen, gekapseld en ongekapseld.
• Gekapseld Hib veroorzaakt de meeste pathologie.
• De infectie wordt overgedragen via druppelinfectie (ook door asymptomatische dragers).

Pathologie van Hib

• Luchtweginfecties:

  • Epiglottitis
  • Bronchitis
  • Pneumonie

• Otitis media

• Meningitis

• Sepsis

• Septische arthritis

Diagnostiek van H. influenzae

• Gram preparaat van sputum, liquor, synoviaal vocht
• Kweek (bloed, sputum etc.)

Behandeling van H. influenzae

• H. influenzae is resistent tegen penicilline.
• Effectieve behandelingen:
  • Amoxycilline-clavulaanzuur
  • 2e generatie cephalosporinen
  • Fluoroquinolonen
  • Macroliden

Preventie van H. influenzae

• Vaccinatie is de beste preventie.
• Vaccinatie wordt aanbevolen bij asplenie (functioneel of splenectomie).

Vaccinatieprogramma

• Kinderen worden gevaccineerd tegen:
  • Difterie
  • Kinkhoest
  • Tetanus
  • Poliomyelitis
  • Haemophilus influenzae type B
  • MMR(V): Mazelen, Mumps, Rubella, Varicella(waterpokken)
  • Hepatitis B

Vaccinaties op indicatie:

• Hepatitis B: gezondheidswerkers, partners van HBsAg positieve partners en andere risicogroepen
• Influenza: vooral ouderen en immuungecompromitteerden.
• BCG (tuberculose): kinderen die in hoogendemische gebieden gaan verblijven.

Andere vaccins

• Waterpokken vaccin
• Rotavirus vaccin
• HPV vaccin
• Meningoccen vaccin
• Pneumococcen vaccin

Reizigersvaccins

• Salmonella typhi
• Hepatitis A
• Rabies
• Gele koorts
• Tetanus

Dit quiz behandelt de ziekte difterie en tetanus. Leer meer over de oorzaken, symptomen en behandelingen van deze mogelijke levensbedreigende infecties. Ontdek ook hoe vaccinatie helpt bij het voorkomen van deze ziekten.