Điểm Tham Chiếu và Mặt Phẳng Cephalometric

• Bài thuyết trình này đề cập đến các điểm tham chiếu và mặt phẳng trong phim cephalometric.
• Tác giả của bài thuyết trình là BSNT. Trần Hương Trà, từ BM. Nắn Chỉnh Răng – Viện Đào Tạo Răng Hàm Mặt.

Mục tiêu học tập

• Trình bày được ứng dụng và hạn chế của phim đo sọ mặt.
• Trình bày được yêu cầu của điểm chuẩn trên phim đo sọ mặt.
• Mô tả được các điểm chuẩn trên phim sọ nghiêng thường sử dụng trong chỉnh nha.
• Mô tả được các mặt phẳng tham chiếu trên phim sọ nghiêng thường sử dụng trong chỉnh nha.

Ứng dụng của phim Cephalometric

• Nghiên cứu tăng trưởng sọ mặt.
• Chẩn đoán khiếm khuyết sọ mặt.
• Lập kế hoạch điều trị.
• Đánh giá quá trình điều trị.
• Phân tích sự tái phát sau điều trị.

Hạn chế của phim Cephalometric

• Tính tương đối của phim.
• Tia X.
• Thiếu các yếu tố giải phẫu tham chiếu có hình dạng và vị trí ổn định để so sánh phim chụp ở những thời điểm khác nhau.
• Tình trạng không rõ ràng của các điểm mốc trên hình ảnh X quang. Trong khi hình ảnh trên phim đo sọ mặt (phim sọ thẳng và sọ nghiêng) là hai chiều thì các cấu trúc cần quan sát là ba chiều.
• Yêu cầu của các điểm mốc mặt phẳng cần đáp ứng các tiêu chí nhất định.

Các bước vẽ – phân tích phim

• Đánh giá tiêu chuẩn phim.
• Chuẩn bị dụng cụ cố định phim.
• Vẽ các đường giải phẫu.
• Xác định các điểm mốc – mặt phẳng.
• Đo các góc – giá trị.
• Phân tích kết quả.
• Chú ý nguyên tắc.

Các điểm mốc trên mô xương

• Điểm Nasion (Na): Điểm trước nhất trên đường khớp trán-mũi theo mặt phẳng dọc giữa.
• Sella Turcica (S): Điểm giữa của hố yên xương bướm.
• Basion (Ba): Điểm dưới nhất của bờ trước lỗ chẩm.
• Orbital (Or): Điểm thấp nhất của bờ dưới hốc mắt.
• Anterior Nasal Spine (ANS): Điểm gai mũi trước.
• Posterior Nasal Spine (PNS): Điểm gai mũi sau.
• Subspinale (Ss hoặc điểm A): Điểm sau nhất của xương ổ răng hàm trên.
• Submental (Sm hoặc điểm B): Điểm sau nhất của xương ổ răng xương hàm dưới.
• Điểm D: điểm giữa của cằm hay điểm giữa của nền xương hàm dưới.
• Pogonion (Pg hoặc Pog): Điểm trước nhất của cằm.
• Gnathion (Gn): Điểm trước nhất và dưới nhất của cằm.
• Menton (Me): Điểm thấp nhất của cằm.
• Gonion (Go): Điểm dưới nhất và sau nhất của góc hàm dưới.
• Porion (Po): Điểm cao nhất của bờ trên ống tai ngoài.
• Articulare (Ar): Giao điểm giữa bờ sau cành lên xương hàm dưới và bờ dưới của nền sọ sau (phần xương chẩm).
• Pterygomaxillare (Ptm): Khe chân bướm hàm có hình giọt nước, giới hạn phía trước là bờ sau của xương hàm trên, giới hạn phía sau là phần trước mỏm chân bướm của xương bướm. Điểm thấp nhất của khe chân bướm hàm là Ptm.

Các điểm mốc trên mô mềm

• Glabella (G): Điểm trước nhất của trán.
• Nasion (Ns hoặc Na’): Điểm sau nhất của mô mềm vùng khớp trán – mũi.
• Pronasale (Pn): Điểm trước nhất của đỉnh mũi.
• Subnasale (Sn): Điểm ngay dưới chân mũi.
• Librale superius (Ls): Điểm giữa trên bờ viền môi trên.
• Librale inferius (Li): Điểm giữa trên bờ viền môi dưới.
• Pogonion (Pog’): Điểm trước nhất của cằm.
• Gnathion (Gn’): Điểm trước nhất và dưới nhất của cằm.
• Menton (Me’): Điểm dưới nhất của cằm.
• Orbital (Or): Điểm thấp nhất của bờ dưới hốc mắt.

Các mặt phẳng tham chiếu

• Mặt phẳng nền sọ S-N (Sella – Nasion).
• Mặt phẳng FH (Frankfort Horizontal).
• Mặt phẳng khẩu cái.
• Mặt phẳng khớp cắn.
• Mặt phẳng hàm dưới.
• Mặt phẳng ngang cấu trúc.
• Mặt phẳng ngang thực sự.
• Đường VTL (true vertical line).