xdfghj

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Watter van die volgende strukture is kenmerkend van virusse?

  • Siliums, flagella of pseudopodia
  • Selwand van chitien
  • DNA of RNA omring deur 'n kapsied (correct)
  • Plasmamembraan en nukleoïed

Wat is die primêre voortplantingsmetode van bakterieë?

  • Sporevorming
  • Gametefusie
  • Binêre deling (correct)
  • Silias

Watter koninkryk bevat organismes wat meestal in waterhabitats gevind word en deur siliums, flagella of pseudopodia beweeg?

  • Swamme
  • Protista (correct)
  • Virusse
  • Bakterieë

Watter van die volgende is 'n voorbeeld van 'n mutualistiese simbiotiese verhouding?

<p>Likene (swam en alge) (C)</p> Signup and view all the answers

Watter siekte word veroorsaak deur Mycobacterium tuberculosis wat hoofsaaklik die longe aantas?

<p>Tuberkulose (D)</p> Signup and view all the answers

Watter tipe immuunrespons ontwikkel na blootstelling aan patogene en behels die produksie van teenliggaampies?

<p>Verworwe immuniteit (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is die funksie van antibiotika in die behandeling van infeksies?

<p>Om bakterieë te inhibeer of vernietig deur selwande te teiken (A)</p> Signup and view all the answers

Watter tipe mikroörganismes speel 'n deurslaggewende rol in die ontbinding van dooie organismes, wat voedingstowwe teruggee aan die omgewing?

<p>Bakterieë en Swamme (B)</p> Signup and view all the answers

In watter simbiotiese verhouding trek een organisme voordeel, terwyl die ander nie benadeel of bevoordeel word nie?

<p>Kommensalisme (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe handhaaf plante immuniteit nadat patogene fisiese versperrings omseil het?

<p>Deur chemiese response te inisieer (B)</p> Signup and view all the answers

Watter meganisme gebruik entstowwe om immuniteit te bied?

<p>Verswakte of dooie patogene stimuleer teenliggaampies produksie (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe dra gis by tot die produksie van alkoholiese drankies?

<p>Deur suikers te fermenteer om alkohol te produseer (B)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende siektes word deur 'n protis veroorsaak en word deur die byt van 'n besmette muskiet oorgedra?

<p>Malaria (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe dra mikroörganismes by tot die stikstofsiklus?

<p>Deur atmosferiese stikstof in bruikbare vorms te bind . (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom is openbare gesondheidsmaatreëls noodsaaklik vir die bestuur van siektes wat deur mikroörganismes veroorsaak word?

<p>Omdat onderwys en verbeterde sanitasie noodsaaklik is vir die beheer van die verspreiding van aansteeklike siektes. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe verskil die struktuur van swamme van dié van bakterieë?

<p>Swamme kan eensellig of meersellig wees, terwyl bakterieë altyd eensellig is. (B)</p> Signup and view all the answers

Watter rol speel E. coli in die menslike derm?

<p>Dit help om voedselreste af te breek en vitamien K te sintetiseer. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloed die misbruik van antibiotika menslike gesondheid?

<p>Dit lei tot die ontwikkeling van weerstandbiedende bakteriestamme. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is die beduidende verskil tussen aangebore en verworwe immuniteit by diere?

<p>Aangebore immuniteit is die eerste linie van verdediging, terwyl verworwe immuniteit ontwikkel na blootstelling aan patogene. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe het rekombinante DNA-tegnologie die produksie van menslike insulien verander?

<p>Deur die produksie van menslike insulien met behulp van gemodifiseerde bakterieë of gis moontlik te maak. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is die primêre funksie van salisielsuur in plantimmuniteit?

<p>Om gesonde selle te versterk en te beskerm. (C)</p> Signup and view all the answers

Gestel 'n nuwe patogeen val 'n plantspesie aan. Watter van die volgende immuunresponse sou die waarskynlikste eerste geaktiveer word?

<p>Fisiese versperrings soos die wasagtige kutikula. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe kan verbeterde sanitasie help om siektes wat deur mikroörganismes veroorsaak word, te beheer?

<p>Deur die verspreiding van patogene te verminder. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende scenario's is 'n voorbeeld van kommensalisme?

<p>Epifitiese bakterieë op menslike vel. (D)</p> Signup and view all the answers

Veronderstel dat 'n nuwe swamspesie ontdek word wat die opname van voedingstowwe van plantwortels verbeter, maar nie die plantwortel binnedring nie. Hoe sal u hierdie interaksie die akkuraatste klassifiseer?

<p>Mutualisme (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe dra die vermoë van sommige bakterieë om spore te vorm by tot hul oorlewing en verspreiding?

<p>Spore beskerm bakterieë in ongunstige omgewings, wat hulle in staat stel om te oorleef en te versprei wanneer toestande verbeter. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is die implikasie van Virulensiefaktore wat deur patogene geproduseer word?

<p>Verbetering van die patogeen se vermoë om die gasheer te besmet en siektes te veroorsaak. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat sou die resultaat wees van 'n globale afname in die populasie van stikstofbindende bakterieë?

<p>Verminderde plantgroei en verminderde beskikbaarheid van stikstofvir plante (B)</p> Signup and view all the answers

Gegee die feit dat sekere mikroörganismes betrokke is by beide skadelike siektes en die produksie van noodsaaklike medisyne, watter etiese oorweging is die relevantste in biotegnologiese navorsing wat hierdie organismes behels?

<p>Die potensiaal vir misbruik (C)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende kenmerke is nie van toepassing op virusse nie?

<p>Hulle het 'n selwand van chitien. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende beskryf die beste die voortplanting van bakterieë?

<p>Binêre deling (A)</p> Signup and view all the answers

Watter kenmerk definieer protiste?

<p>Hulle kan outotrofies of heterotrofies wees. (A)</p> Signup and view all the answers

Watter struktuur is kenmerkend van swamme?

<p>Chitien selwand (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is die rol van ontbinders in 'n ekosisteem?

<p>Om dooie organismes af te breek en voedingstowwe terug te gee aan die omgewing. (A)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende siektes word deur 'n virus veroorsaak?

<p>Griep (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is 'n kenmerk van aangebore immuniteit by diere?

<p>Dit sluit fisiese versperrings soos vel en slymvliese in. (C)</p> Signup and view all the answers

Watter rol speel gis in broodproduksie?

<p>Om koolstofdioksied te produseer, wat die deeg laat rys. (A)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende stellings beskryf die beste die verhouding tussen Rhizobium-bakterieë en peulplantwortels?

<p>Mutualisme, waar die bakterieë stikstof bind en die plant koolhidrate verskaf. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe verskil die struktuur van swamme fundamenteel van dié van bakterieë?

<p>Swamme het 'n nukleus en bakterieë het nie. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is die funksie van antibiotika in die behandeling van bakteriële infeksies?

<p>Om bakterieë te inhibeer of te vernietig deur selwande, membrane of proteïensintese te teiken. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter siekte word veroorsaak deur 'n protis en word deur die byt van 'n besmette muskiet oorgedra?

<p>Malaria (C)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende faktore is die belangrikste oorweging om die verspreiding van Vibrio cholerae te voorkom, die bakterie wat cholera veroorsaak?

<p>Verbeterde sanitasie en veilige waterpraktyke (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe dra gis by tot die produksie van alkoholiese drankies soos bier en wyn?

<p>Deur suikers te fermenteer om alkohol en koolstofdioksied te produseer. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is die primêre meganisme waardeur entstowwe immuniteit bied?

<p>Stimulering van die immuunstelsel om teenliggaampies te produseer sonder om siekte te veroorsaak (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is die betekenis van die gebruik van rekombinante DNA tegnologie in die produksie van menslike insulien?

<p>Dit maak die produksie van menslike insulien moontlik deur gemodifiseerde bakterieë of gis. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is die betekenis van sporevorming in bakterieë?

<p>Dit maak dit vir bakterieë moontlik om ongunstige omgewingstoestande te oorleef. (B)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende is 'n voorbeeld van kommensalisme?

<p>Sekere bakterieë wat mense as 'n nieskadelike gasheer gebruik. (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe verskil verworwe immuniteit van aangebore immuniteit by diere?

<p>Verworwe immuniteit is spesifiek en ontwikkel na blootstelling aan patogene en aangebore immuniteit is 'n niespesifieke verdediging. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende is 'n belangrike rol van salisielsuur in plantimmuniteit?

<p>Die versterking van gesonde selle teen patogene aanval. (B)</p> Signup and view all the answers

Veronderstel 'n nuwe swamspesie word ontdek wat die opname van voedingstowwe van plantwortels verbeter, maar nie die plantwortel binnedring nie. Hoe sal u hierdie interaksie die akkuraatste klassifiseer?

<p>Mutualisme (A)</p> Signup and view all the answers

Gestel 'n nuwe patogeen val 'n plantspesie aan. Watter van die volgende immuunresponse sou waarskynlik die eerste geaktiveer word?

<p>Chemiese reaksies, insluitend die produksie van salisielsuur. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende scenario's sal lei tot die mees dramatiese afname in die effektiwiteit van 'n entstof teen 'n virussiekte?

<p>Hoë mutasietempo van die virus wat lei tot die ontstaan van nuwe stamme. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat sou die waarskynlike resultaat wees van 'n globale afname in die populasie van stikstofbindende bakterieë?

<p>Al die bogenoemde (B)</p> Signup and view all the answers

In watter scenario sal openbare gesondheidsmaatreëls die waarskynlikste wanfunksioneer om die verspreiding van 'n aansteeklike siekte wat deur 'n mikro-organisme veroorsaak word, te beheer?

<p>Wanneer die mikro-organisme 'n hoë mutasietempo het, wat lei tot die vinnige ontstaan van dwelmweerstandige stamme. (A)</p> Signup and view all the answers

Neem in ag dat sekere mikroörganismes betrokke is by beide skadelike siektes en die produksie van noodsaaklike medisyne, watter etiese oorweging is dan die relevantste in biotegnologiese navorsing wat hierdie organismes behels?

<p>Die balansering van die potensiaal vir mediese vooruitgang met die risiko van toevallige of opsetlike misbruik van hierdie organismes vir skadelike doeleindes. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is die hoofkomponent van die kapsied wat virusse omring?

<p>Proteïen (B)</p> Signup and view all the answers

Watter tipe selwandmateriaal word tipies in swamme aangetref?

<p>Chitien (B)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende is 'n primêre rol van outotrofiese mikroörganismes in akwatiese ekosisteme?

<p>Voedselproduksie deur fotosintese (D)</p> Signup and view all the answers

Watter tipe simbiotiese verhouding word gekenmerk deurdat een organisme voordeel trek terwyl die ander nie benadeel of bevoordeel word nie?

<p>Kommensalisme (C)</p> Signup and view all the answers

Watter siekte word veroorsaak deur Vibrio cholerae?

<p>Cholera (B)</p> Signup and view all the answers

Watter biologiese meganisme stel 'n organisme in staat om infeksies te weerstaan en te beveg?

<p>Immuniteit (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is die funksie van rekombinante DNA-tegnologie in die produksie van menslike insulien?

<p>Dit behels die gebruik van gemodifiseerde bakterieë of gis om menslike insulien te produseer. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende beskryf die beste die werking van entstowwe om immuniteit te bied?

<p>Entstowwe stimuleer die immuunstelsel om teenliggaampies te produseer sonder om die siekte te veroorsaak. (B)</p> Signup and view all the answers

In watter opsig speel gis 'n rol in die maak van brood?

<p>Gis produseer koolstofdioksied, wat die brooddeeg laat rys. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe dra E. coli by tot die menslike derm?

<p>Dit sintetiseer vitamien K, wat noodsaaklik is vir bloedstolling. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende beskryf die beste die interaksie tussen Rhizobium-bakterieë en peulplantwortels?

<p>Mutualisties, waar die bakterieë stikstof bind en die plant koolhidrate verskaf (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is die implikasies van die misbruik van antibiotika vir die menslike gesondheid?

<p>Dit dra by tot die ontwikkeling van weerstandbiedende bakteriestamme, wat behandelings moeiliker maak. (D)</p> Signup and view all the answers

Watter van die volgende is 'n patogeen wat deur die byt van 'n besmette muskiet oorgedra word?

<p><em>Plasmodium spp.</em> (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is die basis van 'n plant se eerste linie van verdediging teen patogene?

<p>Wasagtige kutikula (C)</p> Signup and view all the answers

Gestel 'n navorser identifiseer 'n nuwe bakteriese spesie wat uitsluitlik in die uiterste omgewing van 'n hidrotermiese opening op die seebodem floreer, en energie verkry deur chemiese verbindings te oksideer. Hoe sal hierdie bakterie die akkuraatste geklassifiseer word op grond van sy metaboliese proses?

<p>Chemo-outotroof (C)</p> Signup and view all the answers

Beskou 'n scenario waar 'n plantspesie 'n mutasie ondergaan wat sy vermoë om salisielsuur te produseer aansienlik verminder. Watter een van die volgende uitkomste sal waarskynlik die gevolg van hierdie mutasie wees?

<p>Verhoogde vatbaarheid vir patogene (C)</p> Signup and view all the answers

In 'n hipotetiese ekosisteem word 'n nuwe swamspesie bekendgestel wat uiters doeltreffend is om chitien af te breek. Hoe kan hierdie bekendstelling die ekologiese dinamika van die grond-ekosisteem beïnvloed?

<p>Verminderde swamdiversiteit (A)</p> Signup and view all the answers

Veronderstel dat 'n nuwe virus in 'n menslike bevolking opduik. Wetenskaplikes ontdek dat hierdie virus in staat is om die produksie van klas I MHC-molekules in besmette selle te inhibeer. Op watter spesifieke aspek van die immuunrespons sal hierdie virus die grootste invloed hê?

<p>Antwoord van sitotoksiese T-selle. (A)</p> Signup and view all the answers

Beskou 'n situasie waarin 'n nuwe antibiotikum ontwikkel word wat die sintese van peptidoglycaan in bakteriële selwande teiken. Hoekom sal hierdie antibiotikum doeltreffend wees teen bakterieë, maar skadeloos vir menslike selle?

<p>Menslike selle het nie selwande wat van peptidoglycaan gemaak is nie, wat die antibiotikum in staat stel om bakterieë selektief te teiken sonder om menslike selle te beïnvloed. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat van die volgende is die mees akkuraat beskrywing van die verhouding tussen mikobionte en fotobionte in likene?

<p>Die mikobiont is 'n swam wat organiese verbindings verskaf, en die fotobiont is 'n alg of sianobakterie wat koolhidrate verskaf (B)</p> Signup and view all the answers

Alge is 'n diverse groep eukariotiese organismes wat 'n wye reeks habitatte bewoon. Watter van die volgende kenmerke is uniek aan alge en laat hulle toe om in verskeie akwatiese ekosisteme te floreer?

<p>Die teenwoordigheid van chloroplaste en die vermoë om fotosintese uit te voer (B)</p> Signup and view all the answers

Neem in ag dat sekere mikroörganismes betrokke is by beide skadelike siektes en die vervaardiging van noodsaaklike medisyne. Watter morele oorweging is die relevantste in biotegnologiese navorsing oor hierdie organismes?

<p>Die behoefte om 'n billike verspreiding van voordele en risiko's tussen gemeenskappe te verseker (A)</p> Signup and view all the answers

Stel jou voor dat 'n laboratoriumtegnikus poog om 'n bakteriegroei te ondersoek wat uit 'n respiratoriese monster van 'n pasiënt geoes word. Na verskeie mislukte pogings om die bakterieë in standaard laboratoriumtoestande te laat groei, wys verdere ondersoek dat hierdie bakterieë slegs kan floreer in 'n omgewing met hoë vlakke van koolstofdioksied en verminderde suurstof. Hoe sal jy hierdie tipe bakterieë beskryf?

<p>Mikro-aerofiel (B)</p> Signup and view all the answers

In 'n eksperimentele opset word 'n spesifieke geen wat vir 'n virulensiefaktor in 'n patogeniese bakterie kodeer, gedeaktiveer. Hierdie modifikasie lei daartoe dat die bakterie steeds in staat is om die gasheer te besmet, maar nie die siekte simptome kan veroorsaak wat tipies met sy teenwoordigheid geassosieer word nie. Hoe om die gemodifiseerde bakterieë die akkuraatste te beskryf?

<p>Verswakt vir virulensie (B)</p> Signup and view all the answers

’n Span mariene bioloë ontdek ’n nuwe spesies eensellige alge wat uniek is in sy vermoë om in water met uiterse soutgehalte te floreer en ’n hoë konsentrasie gliserol in sy selle te produseer. Watter van die volgende beste sin verklaar die rol van gliserol by hierdie alge?

<p>Om osmotiese balans te handhaaf (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Virusse

Asellulêre entiteite met 'n DNA- of RNA-kern omring deur 'n proteïenomhulsel (kapsied).

Bakterieë

Eensellige prokariotiese organismes met 'n selwand, plasmamembraan en nukleoïed.

Protiste

'n Diverse groep eukariotiese organismes, meestal eensellig, wat in water leef.

Swamme

Heterotrofiese organismes met chitien in selwande, kan eensellig (gis) of meersellig (vorme) wees.

Signup and view all the flashcards

Produsente

Outotrofiese mikrobes wat hul eie voedsel sintetiseer deur fotosintese, en is die basis van akwatiese voedselkettings.

Signup and view all the flashcards

Ontbinders

Mikrobes wat dooie organismes afbreek, wat voedingstowwe vrystel.

Signup and view all the flashcards

Stikstofbinding

Bakterieë wat atmosferiese stikstof omskakel in vorms wat plante kan gebruik.

Signup and view all the flashcards

Mutualisme

Wanneer beide organismes voordeel trek.

Signup and view all the flashcards

Kommensalisme

Een organisme trek voordeel, die ander word nie benadeel of bevoordeel nie.

Signup and view all the flashcards

Parasitisme

Een organisme trek voordeel ten koste van die ander.

Signup and view all the flashcards

Rhizobium

Bakterieë wat in wortels woon en stikstof in 'n bruikbare vorm omskakel vir die plant.

Signup and view all the flashcards

Mykorrhiza

Assosiasie tussen swam en plantwortels, verbeter voedingstofopname.

Signup and view all the flashcards

Hondsdolheid

Virussiektes wat neurologiese simptome veroorsaak deur besmette diere se byte.

Signup and view all the flashcards

MIV/VIGS

Virus wat die immuunstelsel verswak, oorgedra deur liggaamsvloeistowwe.

Signup and view all the flashcards

Influenza (Griep)

'n Aansteeklike virale infeksie van die asemhalingstelsel.

Signup and view all the flashcards

Cholera

Bakteriële siekte, oorgedra deur besmette water, veroorsaak ernstige dehidrasie.

Signup and view all the flashcards

Tuberkulose

Bakteriële siekte wat hoofsaaklik die longe aantas.

Signup and view all the flashcards

Miltsiekte

'n Aansteeklike siekte veroorsaak deur Bacillus anthracis, wat beide diere en mense aantas.

Signup and view all the flashcards

Malaria

Siekte veroorsaak deur Plasmodium, oorgedra deur muskiete.

Signup and view all the flashcards

Roeste

Swamme wat plante aanval, ekonomiese skade veroorsaak.

Signup and view all the flashcards

Sproei

Swaminfeksie, affekteer vogtige gebiede soos mond en geslagsdele.

Signup and view all the flashcards

Atleetvoet

'n Swaminfeksie van die voet, veral tussen die tone.

Signup and view all the flashcards

Immuniteit

Biologiese meganisme wat 'n organisme in staat stel om infeksies te weerstaan.

Signup and view all the flashcards

Fisiese versperrings (Plante)

Wasagtige kutikula, bas en styf gepakte epidermale selle.

Signup and view all the flashcards

Chemiese Response (Plante)

Verbindings soos salisielsuur word deur plante geproduseer om gesonde selle te versterk en te beskerm.

Signup and view all the flashcards

Aangebore Immuniteit

Niespesifieke verdediging soos vel, slymvliese en afskeidings.

Signup and view all the flashcards

Verworwe Immuniteit

Spesifieke verdediging ontwikkel na blootstelling aan patogene, behels limfosiete.

Signup and view all the flashcards

Antibiotika

Chemikalieë geproduseer deur mikroörganismes wat bakterieë inhibeer of vernietig.

Signup and view all the flashcards

Inentings

Bevat verswakte of dooie patogene wat die immuunstelsel stimuleer om teenliggaampies te produseer.

Signup and view all the flashcards

Insulien Produksie

Rekombinante DNStegnologie maak menslike insulienproduksie moontlik m.b.v gemodifiseerde E. coli of gis.

Signup and view all the flashcards

Wat is Mikrobiologie?

Die studie van organismes wat te klein is om met die blote oog te sien.

Signup and view all the flashcards

Waarom is virusse obligaat parasiete?

Virusse is afhanklik van 'n gasheer om te repliseer en kan nie op hul eie oorleef of voortplant nie.

Signup and view all the flashcards

Wat is die gevaar van antibiotiese misbruik?

Dit kan veroorsaak weerstandigheid teen antibiotika, wat die behandeling van bakteriële infeksies bemoeilik.

Signup and view all the flashcards

Wat is stikstofbinding?

Die proses waar bakterieë atmosferiese stikstof omskakel in ammoniak, wat deur plante gebruik kan word.

Signup and view all the flashcards

Wat is likene?

Likene is 'n simbiotiese verhouding tussen 'n swam en 'n alg of sianobakterie.

Signup and view all the flashcards

Hoe verskil antimikrobiese middels van openbare gesondheidsmaatreëls?

Antimikrobiese middels teiken spesifieke patogene, terwyl openbare gesondheidsmaatreëls verspreiding voorkom.

Signup and view all the flashcards

Hoe werk inenting?

Inenting stimuleer die liggaam om teenliggaampies te produseer om toekomstige infeksie te voorkom.

Signup and view all the flashcards

Hoe laat gis brood rys?

Gis produseer koolstofdioksied, wat die brood laat rys.

Signup and view all the flashcards

Hoe word kaas gemaak?

Melksuurbakterieë fermenteer laktose, produseer melksuur, en laat melkproteïene stol om kaas te vorm.

Signup and view all the flashcards

Alkoholiese fermentasie

Die produksie van alkohol en koolstofdioksied deur gis vanuit suikers in graan of druiwe.

Signup and view all the flashcards

E. coli in die derm

Bakterieë wat in die menslike derm woon en help om voedsel af te breek en vitamien K te sintetiseer.

Signup and view all the flashcards

Openbare Gesondheidsmaatreëls

Onderwys, verbeterde sanitasie en toegang tot mediese sorg om die verspreiding van aansteeklike siektes te beheer.

Signup and view all the flashcards

Mediese Behandeling

Die gebruik van medikasie soos antibiotika, antivirale middels, antifungale middels en antiparasitiese middels.

Signup and view all the flashcards

Kaasproduksie

Fermentasieproses waar melksuurbakterieë laktose in melk fermenteer om melksuur te produseer wat melk laat stol.

Signup and view all the flashcards

Maas (Gefermenteerde Melk)

Produk soortgelyk aan jogurt, geproduseer deur bakteriese fermentasie wat die melk verdik en die raklewe en geur verbeter.

Signup and view all the flashcards

Voorkoming van siektes

Voorkoming deur inenting, higiëne, veilige seks en vektorbeheer is van kardinale belang.

Signup and view all the flashcards

Likene

Simbiotiese assosiasie tussen swamme en alge of sianobakterieë.

Signup and view all the flashcards

Roesbeheer

Weerstand biedende plantvariëteite en swamdoders word gebruik om swamsiektes te beheer.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Die Klassifikasie van Organismes

  • Mikroörganismes is mikroskopiese lewensvorme soos virusse, bakterieë, protiste en swamme.
  • Hulle is noodsaaklik vir ekologiese balans en voedingsiklusse.
  • Hulle vervul essensiële funksies vanaf voedingsiklus tot siektebeheer.

Virusse

  • Asellulêre entiteite met 'n DNA- of RNA-kern omring deur 'n proteïenomhulsel (kapsied).
  • Hulle het geen sitoplasma of sellulêre organelle nie.
  • Hulle voer geen metaboliese prosesse uit nie.
  • Grootte: 20 – 300 nm, slegs sigbaar onder elektronmikroskope.
  • Aard: Hulle toon kenmerke van beide lewende en nielewende dinge.
  • Vereistes: Obligate parasiete wat 'n gasheer benodig vir replikasie.
  • Hulle kan dormant raak buite gasheerselle.
  • Hulle veroorsaak siektes (bv. MIV/VIGS, griep).

Bakterieë

  • Eensellige prokariotiese organismes met 'n selwand, plasmamembraan en nukleoïed.
  • Groter as virusse, sigbaar met ligmikroskope.
  • Vorms sluit in kokke (sferies), basille (staafvormig) en spirille (spiraalvormig).
  • Kan outotrofies (fotosintese of chemisintese) of heterotrofies wees.
  • Voortplanting: Hoofsaaklik deur binêre deling; sommige vorm spore.
  • Baie het flagella vir beweging.

Protista

  • Diverse groep eukariotiese organismes, meestal eensellig.
  • Habitat: Meestal akwaties.
  • Kan outotrofies (bv. alge) of heterotrofies (bv. amoeba) wees.
  • Beweeg deur siliums, flagella of pseudopodia.
  • Voortplanting kan seksueel en aseksueel geskied.

Swamme

  • Kan eensellig (gis) of meersellig (vorme, sampioene) wees.
  • Hulle het 'n komplekse selstruktuur met 'n chitien-selwand.
  • Heterotrofies, hoofsaaklik saprotrofies wat dooie organiese materiaal afbreek.
  • Aseksuele voortplanting deur spore of seksueel deur gametefusie.
  • Essensiële ontbinders in ekosisteme.

Ekologiese Rolle van Mikroörganismes

  • Outotrofiese mikroörganismes sintetiseer hul eie voedsel deur fotosintese en vorm die basis van akwatiese voedselkettings.
  • Bakterieë en swamme ontbind dooie organismes, wat voedingsiklus fasiliteer.
  • Bakterieë bind atmosferiese stikstof (nitrifikasie) en ontbind organiese materiaal terug in atmosferiese stikstof (denitrifikasie).
  • Vorm mutualistiese verhoudings met plante (bv. rhizobia) en diere (bv. derm mikrobiota), wat die gasheer se gesondheid verbeter.

Simbiotiese Verhoudings

  • Ekologiese interaksie waar twee of meer spesies nou saamleef.
  • Mutualisme: Beide organismes trek voordeel (bv. likene, stikstofbindende bakterieë en peulplante).
  • Kommensalisme: Een organisme trek voordeel, terwyl die ander nie benadeel of bevoordeel word nie (bv. bakterieë wat mense as 'n nieskadelike gasheer gebruik).
  • Parasitisme: Een organisme trek voordeel ten koste van die ander (bv. siektes veroorsaak deur bakterieë, virusse, swamme en protiste).

Voorbeelde van Simbiotiese Verhoudings

  • Stikstofbindende bakterieë (Rhizobium) woon in wortelknoppies van peulplante en bind atmosferiese stikstof terwyl hulle koolhidrate ontvang.
  • E. coli in die menslike derm help om voedselreste af te breek en sintetiseer vitamien K.
  • Mykorrhiza-swamme vorm assosiasies met plantwortels, wat die opname van voedingstowwe verbeter terwyl hulle suikers ontvang.

Virale Siektes

  • Hondsdolheid: Veroorsaak neurologiese simptome en is dodelik; voorkoming sluit in inenting.
  • MIV/VIGS: Verswak die immuunstelsel; bestuur sluit in antiretrovirale terapie.
  • Griep: Aansteeklike virale infeksie van die asemhalingsstelsel; voorkoming sluit in inenting en higiëne.

Bakteriële Siektes

  • Cholera: Veroorsaak ernstige dehidrasie; behandeling sluit in rehidrasie en antibiotika.
  • Tuberkulose: Raak hoofsaaklik die longe; bestuur sluit in langdurige antibiotiese behandeling.
  • Miltsiekte: Ernstige aansteeklike siekte; behandel met antibiotika en voorkom deur inenting.

Siektes Veroorsaak deur Protiste

  • Malaria: Oorgedra deur muskiete; voorkoming fokus op muskietbeheer en antimalariale middels.

Swamsiektes

  • Roeste: Val plante aan en veroorsaak ekonomiese skade; beheer deur weerstandbiedende plantvariëteite en swamdoders.
  • Sproei: Affekteer vogtige areas van die liggaam; behandel met antifungale medisyne.
  • Atleetvoet: Swaminfeksie van die voet; behandel met antifungale ys en goeie higiëne.

Bestuur van Siektes

  • Voorkoming: Inenting, higiëne, veilige seks en vektorbeheer.
  • Behandeling: Gepaste gebruik van medikasie (antibiotika, antivirale middels, antifungale middels, antiparasitiese middels).
  • Openbare Gesondheidsmaatreëls: Onderwys, verbeterde sanitasie en toegang tot mediese sorg.

Plant Immuniteit

  • Fisiese Versperrings: Wasagtige kutikula, bas en styf gepakte epidermale selle beskerm teen mikrobiese inval.
  • Chemiese Response: Plante produseer verbindings soos salisielsuur om gesonde selle te versterk.

Diere Immuniteit

  • Aangebore Immuniteit: Niespesifieke verdediging, insluitend vel en slymvliese.
  • Verworwe Immuniteit: Spesifieke verdediging ontwikkel na blootstelling aan patogene; behels limfosiete en teenliggaampies.

Die Gebruik van Medisyne Om Besmette Mikroörganismes te Bestry

  • Antibiotika inhibeer of vernietig bakterieë deur selwande, membrane of proteïensintese te teiken.
  • Antibiotika weerstandigheid lei tot weerstandbiedende bakteriestamme.
  • Entstowwe stimuleer die immuunstelsel om teenliggaampies te produseer sonder om siekte te veroorsaak.
  • Belangrik vir die voorkoming van aansteeklike siektes en verskaf individuele en kudde-immuniteit.

Mikroorganizmes in Medisyne Produksie

  • Rekombinante DNA-tegnologie maak die produksie van menslike insulien moontlik met behulp van gemodifiseerde E. coli of gis.
  • Baie antibiotika is afkomstig van Penicillium-swamme.
  • Beheerde kweek van hierdie swamme maak die onttrekking en suiwering van medisinale verbindings soos penisillien moontlik.

Tradisionele Tegnologie in Voedsel en Drankproduksie

  • Gis fermenteer suikers in graan (bier) of druiwe (wyn) om alkohol en koolstofdioksied te produseer.
  • Gis fermentasie produseer koolstofdioksied, wat brood laat rys.
  • Melksuurbakterieë fermenteer laktose in melk, wat melksuur produseer wat melkproteïene laat stol om kaas te vorm.
  • Maas (gefermenteerde melk) word geproduseer deur bakteriese fermentasie, wat die melk verdik en die raklewe en geur verbeter.

Simbiotiese verhoudings

  • Simbiotiese verhoudings is 'n ekologiese interaksie waar twee of meer spesies nou saamleef, dikwels met groot invloed op hul oorlewing en voortplanting.
  • Mutualisme: Beide organismes trek voordeel uit die verhouding.
    • Likene is simbiotiese assosiasies is tussen swamme en alge of sianobakterieë.
    • Die verhouding tussen stikstofbindende bakterieë en peulplantsoorte.
  • Kommensalisme: Een organisme trek voordeel, terwyl die ander nie benadeel of bevoordeel word nie.
    • Sekere bakterieë gebruik mense as 'n nieskadelike gasheer.
  • Parasitisme: Een organisme trek voordeel ten koste van die ander
    • Siektes wat veroorsaak word deur baie bakterieë, virusse, swamme, en protiste.

Voorbeelde van Simbiotiese Verhoudings

  • Bakterieë soos Rhizobium woon in wortelknoppies van peulplante (bv. ertjies, bone) en bind atmosferiese stikstof in vorms wat plante kan assimileer, terwyl hulle koolhidrate in ruil ontvang.
  • Escherichia coli woon in die menslike derm en help om voedselreste af te breek, en sintetiseer vitamien K wat noodsaaklik is vir bloedstolling.
  • Swamme vorm assosiasies met plantwortels, wat die opname van voedingstowwe, veral fosfor, verbeter, terwyl hulle suikers van die plant ontvang.

Virale Siektes

  • Oorgedra deur die byt van besmette diere, veroorsaak hondsdolheid ernstige neurologiese simptome en is byna altyd dodelik sodra simptome verskyn.
    • Voorkoming sluit in inenting van diere en nablootstellingsprofylakse vir mense.
  • Veroorsaak deur die Menslike Immuniteitsgebreksvirus (MIV) en oorgedra deur liggaamsvloeistowwe, verswak hierdie siekte die immuunstelsel ernstig.
    • Bestuur sluit in antiretrovirale terapie en voorkomingsmaatreëls soos veilige sekspraktyke.
  • Griep is 'n Hoogsaaklik aansteeklike virale infeksie wat die asemhalingsstelsel aantas.
    • Bestuur sluit in inenting en basiese higiënepraktyke om verspreiding te voorkom.

Bakteriële Siektes

  • Veroorsaak deur Vibrio cholerae, oorgedra hoofsaaklik deur besmette water, wat ernstige dehidrasie veroorsaak as gevolg van diarree.
    • Behandeling sluit in rehidrasie en antibiotika.
  • Veroorsaak deur Mycobacterium tuberculosis, dit raak hoofsaaklik die longe maar kan na ander organe versprei.
    • Bestuur sluit in langdurige antibiotiese behandeling.
  • 'n Ernstige aansteeklike siekte veroorsaak deur Bacillus anthracis, wat beide diere en mense raak.
    • Dit kan behandel word met antibiotika en voorkom word deur inenting van vee.

Swamsiektes

  • Swamme wat baie plante aanval, wat ekonomiese skade veroorsaak.
    • Beheer deur weerstandbiedende plantvariëteite en swamdoders.
  • Veroorsaak deur Candida spp., dit affekteer vogtige areas van die liggaam soos mond en geslagsdele.
    • Behandel met antifungale medisyne.
  • 'n Swam infeksie van die voet, veral tussen die tone, behandel met antifungale ys en goeie higiëne.

Bestuur van Siektes

  • Voorkoming: Inenting, higiëne, veilige seks, en vektorbeheer is van kardinale belang.
  • Behandeling: Gepaste en tydige gebruik van medikasie soos antibiotika vir bakterieë, antivirale middels vir virusse, antifungale middels vir swamme, en antiparasitiese middels vir protistiese infeksies.
  • Openbare Gesondheidsmaatreëls: Onderwys, verbeterde sanitasie en toegang tot mediese sorg is noodsaaklik vir die beheer van die verspreiding van aansteeklike siektes.

Immuniteit in Plante en Diere

  • Immuniteit is die biologiese meganisme wat 'n organisme toelaat om infeksies te weerstaan en te beveg.
  • Plant beskik oor 'n tweeledige immuunstelsel:
    • Fisiese Versperrings: Sluit in die wasagtige kutikula, bas, en styf gepakte epidermale selle wat teen mikrobiese inval beskerm.
    • Chemiese Response: Wanneer patogene fisiese verdedigings omseil, inisieer plante 'n chemiese immuunrespons, wat verbindings soos salisielsuur produseer om gesonde selle te versterk en te beskerm.
  • Diere toon aangebore (natuurlike) en verworwe immuniteit:
    • Aangebore Immuniteit: Niespesifieke verdediging, insluitend vel, slymvliese, en verskeie afskeidings wat patogeen inskryding voorkom.
    • Verworwe Immuniteit: Spesifieke verdediging ontwikkel na blootstelling aan patogene. Hierdie stelsel behels limfosiete wat reageer op patogene deur die produksie van teenliggaampies en geheueselle, wat 'n vinniger reaksie moontlik maak by herblootstelling.

Die Gebruik van Medisyne Om Besmette Mikroörganismes te Bestry

  • Antibiotika is chemikalieë wat deur mikroorganismes geproduseer word wat bakterieë inhibeer of vernietig deur selwande, membrane of proteïensintese te teiken.
  • Misbruik en onvoltooide kursusse van antibiotika lei tot weerstandbiedende bakteriestamme, wat beduidende gesondheidsrisiko's inhou.

Plant Immuniteit

  • Entstowwe bevat verswakte of dooie patogene wat die immuunstelsel stimuleer om teenliggaampies te produseer sonder om siekte te veroorsaak.
  • Inentings is van kardinale belang vir die voorkoming van aansteeklike siektes soos masels, pampoentjies en rubella, wat beide individuele en kudde-immuniteit verskaf.

Mikroorganizmes in Medisyne Produksie

  • Rekombinante DNStegnologie maak die produksie van menslike insulien moontlik met behulp van gemodifiseerde E. coli of gis.
    • Hierdie metode is noodsaaklik om insulien vir diabetesbeheer te voorsien.
  • Baie antibiotika is afkomstig van Penicillium swamme.
    • Beheerde kweek van hierdie swamme maak die onttrekking en suiwering van medisinale verbindings soos penisillien moontlik.

Tradisionele Tegnologie in Voedsel en Drankproduksie

  • Gis fermenteer suikers wat in graan (bier) of druiwe (wyn) voorkom om alkohol en koolstofdioksied te produseer, wat lei tot alkoholiese drankies.
  • Gis fermentasie produseer koolstofdioksied, wat brooddeeg laat rys en bydra tot die tekstuur en geur van die brood wanneer dit gebak word.
  • Melksuurbakterieë fermenteer laktose in melk, wat melksuur produseer wat melkproteïene laat stol om kaas te vorm.
  • Soortgelyk aan jogurt, word maas geproduseer deur bakteriese fermentasie, wat die melk verdik en die raklewe en geur verbeter.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser