Di Truyền Học Cơ Bản

Di Truyền Học

Định nghĩa: Di truyền học là nhánh của sinh học nghiên cứu về di truyền và biến đổi di truyền.
Nguyên tắc di truyền:
- Mendels:
  - Nguyên tắc phân ly: Các alen tách ra trong quá trình phát sinh giao tử.
  - Nguyên tắc độc lập: Các alen di truyền độc lập cho các tính trạng khác nhau.
Các loại ADN:
- ADN nhân tế bào (nuclear DNA): Chứa thông tin di truyền trong nhân tế bào.
- ADN ty thể (mitochondrial DNA): Chứa thông tin di truyền riêng biệt của ty thể, di truyền theo mẹ.
Ailen (Allele):
- Một trong các biến thể của một gen.
- Có thể là đồng hợp (homozygous) hoặc dị hợp (heterozygous).
Cấu trúc gen:
- Chứa thông tin quy định protein hoặc RNA.
- Gồm các vùng mã hóa (exons) và không mã hóa (introns).
Di truyền gen:
- Con đường truyền thông tin từ gen đến protein thông qua quá trình phiên mã (transcription) và dịch mã (translation).
Biến thể di truyền:
- Đột biến (Mutation): Thay đổi trong chuỗi ADN, có thể ảnh hưởng đến tính trạng.
- Sự đa dạng di truyền: Các biến thể khác nhau trong quần thể có thể dẫn đến khả năng thích ứng và tiến hóa.
Sự di truyền bệnh tật:
- Bệnh di truyền có thể theo mô hình tính trạng đơn gen hoặc đa gen.
- Các bệnh di truyền thường gặp: Bệnh cystic fibrosis, bệnh Huntington.
Ứng dụng di truyền học:
- Di truyền học con người: Nghiên cứu di truyền và tính trạng ở con người, phân tích gia phả.
- Chọn giống: Sử dụng nguyên lý di truyền để cải thiện giống cây trồng và vật nuôi.
- Công nghệ gene: Sửa đổi gen để điều trị bệnh hoặc cải thiện tính trạng.

Di truyền học: Khái niệm và Nguyên tắc cơ bản

Di truyền học là ngành nghiên cứu về di truyền và biến đổi di truyền.
Nói cách khác, nó tìm hiểu về cách các đặc điểm được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Các Nguyên tắc Di truyền học

Luật của Mendel:
- Luật phân ly: Các gen tồn tại thành từng cặp, và các alen của mỗi gen tách ra vào các giao tử khác nhau trong quá trình sinh sản hữu tính.
- Luật phân ly độc lập: Các gen nằm trên các nhiễm sắc thể khác nhau được phân ly độc lập với nhau trong quá trình tạo giao tử.

Các Loại ADN

ADN nhân tế bào: Nằm trong nhân tế bào và chứa thông tin di truyền chính của cơ thể.
ADN ty thể: Nằm trong ty thể và chứa thông tin di truyền riêng biệt, di truyền theo dòng mẹ.

Alen (Allele)

Một trong các biến thể của một gen tại một vị trí cụ thể trên nhiễm sắc thể.
Cá thể có thể mang hai alen giống nhau (đồng hợp tử) hoặc hai alen khác nhau (dị hợp tử).

Cấu trúc Gen

Gen là đơn vị cơ bản của di truyền, chứa đựng thông tin mã hóa cho một protein hoặc RNA đặc hiệu.
Gen bao gồm các vùng mã hóa (exon) và vùng không mã hóa (intron).

Di truyền Gen

Quá trình biểu hiện gen bao gồm phiên mã (tạo RNA từ ADN) và dịch mã (tạo protein từ RNA).
Quá trình này quy định sự tổng hợp protein, từ đó dẫn đến sự biểu hiện của tính trạng.

Biến thể Di truyền

Đột biến: Thay đổi trong chuỗi ADN, có thể dẫn đến biến đổi tính trạng.
Đột biến có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh di truyền.
Sự đa dạng di truyền: Sự khác biệt về gen giữa các cá thể trong một quần thể.
Sự đa dạng di truyền giúp tăng khả năng thích ứng của loài với môi trường thay đổi.

Di truyền Bệnh tật

Bệnh di truyền: Bệnh do đột biến gen gây ra.
Các bệnh di truyền có thể theo mô hình tính trạng đơn gen (do một gen duy nhất bị đột biến) hoặc đa gen (do nhiều gen bị đột biến).
Ví dụ: Bệnh xơ nang, bệnh Huntington.

Ứng dụng của Di truyền học

Di truyền học con người: Nghiên cứu về di truyền và các tính trạng ở người, phân tích gia phả, chẩn đoán và dự đoán bệnh.
Chọn giống: Áp dụng các nguyên tắc di truyền để cải thiện giống cây trồng và vật nuôi.
Công nghệ gene: Sử dụng công nghệ để sửa đổi gen, điều trị bệnh hoặc cải thiện tính trạng ở sinh vật.