Дерекқорды басқару жүйесі (DBMS)

• Дерекқорды басқару жүйесі (DBMS) – дерекқорларды құруға, қолдауға және пайдалануға арналған бағдарламалық құралдар жиынтығы.
• DBMS деректерге тиімді және қауіпсіз қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

DBMS функциялары

• Деректерді анықтау деректер құрылымын және түрлерін анықтауды қамтиды.
• Деректерді жаңарту деректерді қосу, өзгерту және жою амалдарын орындауға мүмкіндік береді.
• Деректерді алу деректерді сұрату және алу процесін білдіреді.
• Деректерді басқару деректердің қауіпсіздігін, тұтастығын және қолжетімділігін қамтамасыз етеді.

Дерекқор модельдері

• Иерархиялық модельде деректер ағаш тәрізді құрылымда ұйымдастырылады.
• Желілік модель деректердің бірнеше байланысқа ие болу мүмкіндігін қарастырады.
• Реляциялық модель деректерді кестелерде сақтайды, әрбір кесте бағандар мен жолдардан тұрады.
• Объектілі-бағытталған модель объектілер мен олардың арасындағы байланыстарды көрсетеді.

Реляциялық DBMS

• Реляциялық DBMS (RDBMS) – ең көп қолданылатын DBMS түрі.
• RDBMS деректерді кестелерде сақтайды және SQL (Structured Query Language) тілін пайдаланып деректерге қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

SQL

• SQL – дерекқорлармен жұмыс істеуге арналған стандартты тіл.
• SQL көмегімен деректерді сұратуға, қосуға, өзгертуге және жоюға болады.

DBMS мысалдары

• Oracle
• MySQL
• Microsoft SQL Server
• PostgreSQL
• MongoDB

Бағдарламалау жүйелері

• Бағдарламалау жүйесі – бағдарламаларды жасауға, тестілеуге және орындауға арналған құралдар мен кітапханалар жиынтығы.

Бағдарламалау тілдері

• Бағдарламалау тілі – компьютерге нұсқаулар беруге арналған ресми тіл.
• Әрбір тілдің өз синтаксисі мен семантикасы бар.

Бағдарламалау парадигмалары

• Императивті бағдарламалау: Бағдарлама қадамдық нұсқаулар тізбегі ретінде жазылады.
• Декларативті бағдарламалау: Бағдарлама нәтижені сипаттайды, ал қалай алу керектігін емес.
• Объектілі-бағытталған бағдарламалау: Бағдарлама объектілер мен олардың арасындағы байланыстарды пайдаланады.
• Функционалды бағдарламалау: Бағдарлама функцияларды қолданады және күйді өзгертпейді.

Бағдарламалау жүйелерінің құрамдас бөліктері

• Компилятор: Бағдарлама кодын машиналық кодқа аударады.
• Интерпретатор: Бағдарлама кодын жол-жолмен орындайды.
• Редактор: Бағдарлама кодын жазуға және өзгертуге арналған құрал.
• Дебаггер: Бағдарламадағы қателерді табуға және жоюға арналған құрал.
• Кітапханалар: Дайын функциялар мен кластар жиынтығы.

Бағдарламалау тілдерінің мысалдары

• C
• C++
• Java
• Python
• JavaScript
• C#
• PHP
• Ruby

Бағдарламалау жүйелерін таңдау

• Бағдарламалау жүйесін таңдау жобаның талаптарына, команданың тәжірибесіне және қолжетімді ресурстарға байланысты.
• Тілдің танымалдылығы, өнімділігі және қауымдастықтың қолдауы да маңызды факторлар болып табылады.