CPU Architecture and Functionality

Lënda: Arkitektura dhe Organizimi Kompjuterik

• Një kompjuter aktivizon programe për të kryer operacione të ndryshme. Ai kryen detyrat që i caktojmë.
• Hardueri përfshin të gjitha pjesët fizike të kompjuterit.
• Softueri përfshin programet e kompjuterit.
• Furnizuesi i rrymës (Power Supplies) siguron furnizimin me energji elektrike për pjesët e kompjuterit. Ai duhet të ketë ventilim të mirë. Ka tipe të ndryshme.
• Motherboard është shtylla e kompjuterit dhe lidh të gjitha komponentët e tij.
• Northbridge dhe Southbridge janë dy komponentët kryesorë të arkitekturës së pllakave amë për menaxhimin e komunikimit mes procesorit dhe pajisjeve tjera.
• Northbridge lidhet direkt me procesorin, menaxhon komunikimin midis tij, memories kryesore dhe kartës grafike
• Southbridge menaxhon komunikimin me komponentë më të ngadaltë si disqet, portet USB, etj.
• Portet janë lidhjet për pajisjet e jashtme.
• USB është një lloj koneksio për pajisje anësore, printerë, kamera, etj.
• Porti serial shërben për transferim informacione bit për bit.
• Porti paralel është një lloj ndërlidhje për printerët.
• RJ-45 përdoret në rrjetin kompjuterik.
• FireWire është një lloj koneksio i shpejtë përdorur për pajisje multimediale.
• RAM është memoria e përkohshme e kompjuterit. Është e nevojshme për programe aktive.
• ROM është memoria e vetme e kompjuterit. Ruajt informata të sistemit. Nuk mund të ndryshohet.
• Hard Disku është një disk magnetik që ruan informatat në mënyrë të përhershme.
• Disqet portable të fortë shërbejnë për kopje rezervë.
• Memoria ndërmjet bit, bajt, kilobajt, megabajt, dhe gigabajt.
• Shpejtësia e CPU matet në MHz.
• RAM është memoria e përkohshme. Sa më i madh të jetë RAM, aq më shpejt funksionon kompjuteri.
• Hard disku matet me bajt, më shumë bajt më shumë hapësirë ka kompjuteri.
• Shtypësit (Printers) janë pajisje të daljes së kompjuterit.
• Tiret e ndryshme të shtypësve, ink-jet, lazer, termik, e ndikim.
• Qarku i integruar përfshin disa komponentë në një çip.
• Pjesët e kompjuterit përfaqësojnë një strukturë hierarkike.
• CPU koordinon funksionet e kompjuterit.
• Njësia e kontrollit, ALU, dhe regjistrat janë pjesë të CPU.
• Memorie kryesore ruan të dhënat e përdoruesit.
• Hyrje/Dalje (I/O) bart informacionet midis kompjuterit dhe pajisjeve të jashtme.
• Ndërlidhja e sistemit garantuar komunikim mes CPU, memorie kryesore dhe pajisjeve periferike.

Gjenerata e parë e kompjuterëve (lampat me vakum)

• ENIAC (Electronic Numerical Integrator And Computer) ishte kompjuteri i parë digjital.
• Filloi të dizajnuesh në vitin 1943 dhe u kompletua në vitin 1946.
• Ishte dizajnuar në Universitetin e Pensilvanisë.
• Gjenerata e parë ishte e vështirë, e shtrenjtë.

Gjenerata e dytë e kompjuterëve (transistorët)

• Përdor tranzistorë që u përmirësuan nga llampa me vakum
• Përdor pajisje solid state (silicon)
• Tranzistorë ishin më të vogël, më të lirë dhe me energji më të vogël.

Gjenerata e tretë e kompjuterëve (qarqe integruara)

• Shpikja e qarkut të integruar lejoi shumë tranzistorë për të mbushur një chip.
• I bëri kompjuterët më të lehtë, më të shpejtë dhe më të lirë.

Funksionet kryesore të kompjuterit

• Përpunimi i të dhënave (CPU)
• Ruajtja e të dhënave (memoria kryesore, hard disk)
• Bartja e të dhënave (hyrje/dalje)
• Kontrolluar për koordinimin e operacioneve, mes pjesëve kryesore

CPU dhe RAM

• CPU (Qendra e Kontrollit dhe Procesorit) përpunon të dhënat.
• RAM (Memoria e Rasdhmë) memorie e përkohshme që ruan të dhënat e programeve aktive.
• Përdorimi i adresave nga CPU për të adresuar të dhënat në RAM.
• Kompjutri do t'i ruaj të dhënat në hard disk kur të fiket.