Çocukluk Çağı Anemisi ve Eritrositler

Eritrosit

• Eritrositler bikonkav yapıdadır.
• Nükleolusları yoktur ve yüzey markerları bulunmaz.
• Erişkin eritrositlerinin yaşam süresi yaklaşık 120 gündür.
• Yenidoğanlarda eritrosit yaşam süresi 60-90 gündür ve HbF (fetal hemoglobin) seviyeleri yüksektir.
• Yenidoğanlardaki düşük eritrosit ömrü ve yüksek HbF seviyesi, süt çocuğunda fizyolojik anemi olarak kabul edilebilir.
• Eritrositler glukoliz, HMP şantı ve Cl-/HCO3- taşıyıcı sistemiyle CO2 eleminasyonuna dahil olur.

Oksijen Geçişi ve Eğri Kaymaları

• Eritrositlerde asidoz, anemi, hipertermi ve ATP artışı 2,3 DPG düzeyini artırır.
• Yüksek 2,3 DPG, hemoglobinden dokulara oksijen geçişini artırır ve oksijen eğrisini sağa kaydırır.
• Eritrositlerde alkaloz, polisitemi, hipotermi ve ATP azalması 2,3 DPG düzeyini düşürür.
• Düşük 2,3 DPG, hemoglobinin dokulara oksijen verme yeteneğini azaltır ve oksijen eğrisini sola kaydırır.

Çocukluk Çağı Anemisi Tanısı

• Çocukluk çağında anemi tanısı için hemoglobin, hematokrit ve kırmızı kan hücre sayımı değerlendirilir.
• Hemoglobin değeri 2 SDS'nin altında ise anemi şüphesi yüksektir.
• Anemi tespit edilirse, hematokrit ve kırmızı kan hücre sayımı değerlerine ek olarak 3.ADEK vitamini düzeyleri de kontrol edilmelidir.
• Eritrosit hacim dağılım genişliği (RDW), DEA (demir eksikliği anemisi) gibi durumlarda artar, talasemi minörde ise normaldir.

Demir Dağılımı

• Vücutta demir, hemoglobin, miyoglobin, sitokromlar, peroksidazlar ve ferritin gibi yapıların önemli bir bileşeni olarak bulunur.
• Demir, dalak, karaciğer ve kemik iliğinde depolanır.

Demir Emilimi ve Dolaşıma Geçişi

• Besinlerden alınan demir, çoğunlukla demir (Fe+3) olarak bulunur.
• Ferritin redüktaz enzimi Fe+3’ü Fe+2'ye dönüştürür.
• Demir emilimi ince bağırsakta gerçekleşir.
• Proksimal duodenum, demir emilimi için en önemli bölgedir.

Talasemiler

• Hemoglobin, 4 polipeptit zinciri içeren bir moleküldür.
• Erişkinlerde en çok bulunan hemoglobin tipi HbA (2 α ve 2 β zinciri) dır.
• HbA2 (2 α ve 2 δ zinciri), talasemi taşıyıcıların ve hasta olanların kanında yüksek bulunur.
• HbF (2 α ve 2 γ zinciri) fetal hemoglobindir ve doğumdan sonra HbA ile yer değiştirir.

Anemilerde Laboratuvar Değerlendirme

• Demir Eksikliği Anemisi: Serum demir, transferrin doygunluğu ve ferritin düzeylerinde düşüş görülür. TDBK (Total Demir Bağlama Kapasitesi) artar.
• Kronik Hastalık Anemisi: Serum demir ve transferrin doygunluğu düşük, ferritin normal veya yüksek olabilir.
• Talasemi: Serum demir normal veya yüksek olabilir, ferritin normal veya düşük olabilir. TDBK normal veya yüksek olabilir.
• Hemakromatoz: Serum demir, transferrin doygunluğu ve ferritin düzeylerinde artış görülür.

DEA Tedavisi

• DEA tedavisinde ferröz demir etkilidir.
• Doz, bebeklerde 3 mg/kg/gün, diğer çocuklarda 4-6 mg/kg/gün olarak belirlenir.
• Demir takviyesi ile hızlı iyileşme gözlenir.
• Nörolojik fonksiyonlarda 24-48 saat içinde düzelme, retikülositozda 48-72 saat içinde artış, Hb düzeyinde 4-30 gün içinde yükselme ve demir depolarının 1-3 ay içinde dolması beklenir.