AP REVIEWER

Pagkamamamayan

• Ang pagkamamamayan ay kalagayan o katayuan ng isang tao bilang miyembro ng isang pamayanan o estado
• Ayon sa Artikulo IV ng 1987 Konstitusyon, ang mga itinuturing na mamamayan ng Pilipinas ay:
  • ang mga ama o ina ay mamamayan ng Pilipinas
  • ang mga isinilang bago sumapit ang Enero 17, 1973 na ang ina ay Pilipino, na pumili ng pagkamamamayang Pilipino pagsapit ng karampatang gulang
  • ang naging mamamayan ayon sa batas

Mga Konsepto ng Pagkamamamayan

• Jus soli: Ang pagkamamamayan ay nakabatay sa lugar kung saan siya ipinanganak
• Jus sanguinis: Ang pagkamamamayan ng isang tao ay nakabatay sa pagkamamamayan ng kanyang mga magulang
• Naturalisasyon: Isang legal na paraan kung saan ang isang dayuhan na nais maging mamamayan ng isang bansa ay sasailalim sa isang proseso sa korte

Gawaing Pansibiko

• Mga gawaing nakatutulong sa pagpapaunlad ng pamayanan at bansa para sa ikabubuti ng nakararami
• Mga gawain na may kinalaman sa mga usapin tungkol sa kalikasan, kalusugan, edukasyon, kabuhayan, at pampublikong serbisyo

Karapatang Pantao

• Mga pamantayang moral o kaugalian na naglalarawan ng mga tiyak na pamantayan ng paggawi ng tao
• Protektado bilang mga karapatang likas at legal sa batas
• Mga uri ng Karapatang Pantao:
  • Natural: kaloob ng Diyos at likas sa tao
  • Konstitusyonal: ipinagkaloob ng estado ayon sa bisa ng Saligang batas
  • Statutory: ipinagkaloob sa tao ayon sa mga batas na ipinasa ng Kongreso at Senado

Uri ng Karapatang Konstitusyonal

• Karapatang Sibil: mga karapatan na titiyak sa mga pribadong indibidwal na maging kasiya-siya ang kanilang pamumuhay
• Karapatang Politikal: kapangyarihan ng mamamayan na makilahok sa pagtatag at pangangasiwa ng pamahalaan
• Karapatang Sosyo-ekonomiks: mga karapatan na sisiguro sa katiwasayan ng buhay at pang-ekonomikong kalagayan ng mga indibiduwal

Mga Uri ng Mga Karapatang Pantao

• Karapatan ng Akusado: mga karapatan na magbibigay proteksyon sa indibidwal na inakusahan sa anumang uri ng krimen
• Karapatan ng Bumoto: karapatan at kapangyarihan ng mamamayan na mailuluklok ang mga opisyal na sa tingin natin ay ipaglalaban ang karapatang pantao at kabutihang panlahat

Mga Kwalipikadong Bumoto

• Ang mga mamamayan ng Pilipinas labing-walong taong gulang pataas
• Nanirahan sa Pilipinas ng kahit isang taon at sa lugar kung saan niya gustong bumoto nang hindi bababa sa 6 buwan bago maghalalan

Mga Dokumento ng Karapatang Pantao

• Cyrus Cylinder (539 BCE): tinaguriang first charter ng human rights
• Magna Carta (1215): dokumentong naglalaman ng mga karapatan ng mga taga England
• First Geneva Convention (1868): pagpupulong ng 16 na bansa upang isaalang-alang ang karapatan ng mga sundalong nasusugatan sa digmaan
• Universal Declaration of Human Rights (1948): Itinuring na “International Magna Carta for All Mankind” at isa sa mahalagang dokumentong naglalahad ng mga karapatang pantao ng bawat indibiduwal

Kahalagahan ng Universal Declaration of Human Rights

• Iniiwasan nito ang diskriminasyon
• Itinataguyod nito ang pagkakapantay-pantay ng lahat ng tao
• Sinisiguro nitong walang magaganap na paglabag sa karapatang pantao

Mga Konsepto ng Civil Society

• Civil Society: sektor ng lipunan na hiwalay sa estado kung saan maaaring maiparating ng mamamayan ang kaniyang pangangailangan sa pamahalaan
• Itinuturing bilang “ikatlong sektor” ng lipunan na iba sa pamahalaan at negosyo
• Mga grupo ng non-governmental organizations at mga institusyon na nagsusulong ng interes ng mga mamamayan
• Mga organisasyon at indibidwal na hindi konektado sa pamahalaan
• Mga non-profit organization
• People’s Organizations: samahang magtataguyod ng karapatan ng pantao kasama ang mga kababaihan
• Participatory Governance: paglahok sa mga NGO’s at sa iba’t-ibang konsehong panglungsod tulad na may layuning tumalakay, magpanukala at magpasa ng mga batas