Cechy i funkcje pieniądza

Pieniądz

• Powszechnie akceptowany ekwiwalent, wyrażający wartość towarów i usług, z którymi można go wymieniać.

Cechy Pieniądza:

• Stabilność
• Poręczność
• Trwałość
• Jednolitość
• Podzielność
• Rozpoznawalność

Funkcje Pieniądza:

• Miernik wartości
• Środek wymiany
• Środek tezauryzacji
• Środek płatniczy

Współczesne Formy Pieniądza:

• Pieniądz gotówkowy
  • Banknot - emitowany przez banki centralne
  • Monety - emitowane przez bank centralny
• Pieniądz bezgotówkowy

Instrumenty Obrotu Bezgotówkowego:

• Karty płatnicze
• Polecenia przelewu
• Polecenia zapłaty
• Czek rozrachunkowy
• Instrumenty płatności mobilnych
• Instrumenty pieniądza elektronicznego
• Pieniądz elektroniczny

Kryptowaluty:

• Cyfrowe środki płatnicze o umownej wartości, używane przez grupę osób.
• Nie emitowane ani gwarantowane przez banki centralne, nie mają fizycznej postaci.
• Tworzenie nowych jednostek i zabezpieczenie transakcji odbywa się poprzez specjalne oprogramowanie komputerowe i kryptografię.
• Można je nabyć za pieniądze na giełdach internetowych.

Inflacja:

• Trwały wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce.
• Spowodowany wzrostem ilości pieniądza w obiegu lub wzrostem kosztów produkcji.
• Skutkuje spadkiem siły nabywczej pieniądza.
• Rodzaje inflacji:
  • Pełzająca
  • Krocząca
  • Galopująca
  • Hiperinflacja

Skutki Inflacji:

• Spadek siły nabywczej pieniądza
• "Ucieczka" od pieniądza
• Osłabienie aktywności gospodarczej

Sposoby Przeciwdziałania Inflacji:

• Odpowiednia polityka państwa w zakresie kształtowania dochodów społeczeństwa.
• Ograniczenie deficytu budżetowego.
• Kontrola emisji pieniądza przez bank centralny.

Instytucje Rynku Finansowego:

• Podmioty gospodarcze świadczące usługi finansowe.
  • Instytucje bankowe:
    • Bank centralny
    • Banki komercyjne
    • Banki spółdzielcze
    • Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG)
  • Instytucje pozabankowe:
    • Zakłady ubezpieczeń
    • Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG)
    • Giełda Papierów Wartościowych (GPW)
    • Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI)

Międzysektorowe Instytucje Rynku Finansowego:

• Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)
• Rzecznik Finansowy
• Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK-i)

Podmioty Sektora Bankowego:

• Narodowy Bank Polski (NBP) - nadrzędna rola.
• Banki komercyjne - maksymalizacja zysków.
• Banki spółdzielcze - zaspokojenie potrzeb członków spółdzielni.

BFG - Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

• Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

BANK:

• Instytucja finansowa uprawniona do wykonywania czynności bankowych:
  • Przyjmowanie wkładów pieniężnych
  • Zakładanie i prowadzenie rachunków bankowych
  • Udzielanie kredytów

GPW - Giełda Papierów Wartościowych:

• Rynek obrotu papierami wartościowymi:
  • Akcje
  • Obligacje
• Emitowane przez uprawnione podmioty - emitentów.

Rodzaje Rachunków:

• Konto osobiste:
  • Standardowe
  • Studenckie
  • Młodzieżowe
  • Oszczędnościowe
  • VIP
• Konto firmowe

Rodzaje Usług Oferowanych przez Banki i SKOK-i:

• Zakładanie i prowadzenie rachunków
• Przyjmowanie depozytów
• Wydawanie i obsługa kart płatniczych

Lokaty Terminowe:

• Terminowe
• Rentierskie
• Progresywne
• Strukturyzowane
• Lokata nocna

Rodzaje Kart Płatniczych:

• Debitowe
• Kredytowe
• Obciążeniowe
• Przedpłacone

Internet Banking:

• Trudne hasła
• Ochrona danych
• Zabezpieczanie urządzeń
• Unikanie publicznych komputerów i sieci
• Bezpieczne strony

Kredyt:

• Umowa pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, zapewniająca dostęp do środków na określony cel i czas, za określony procent.

Kryteria Podziału Kredytów:

• Okres kredytowania:
  • Krótkoterminowe - do roku
  • Średnioterminowe - 1 do 3 lat
  • Długoterminowe - powyżej 3 lat
• Waluta:
  • Złotowe - w polskiej walucie
  • Dewizowe - w innej walucie
• Oprocentowanie:
  • Stałe
  • Zmienne
• Przeznaczenie:
  • Dla ludności:
    • Konsumpcyjny
    • Odnawialny
    • Studencki
    • Konsolidacyjny
  • Gospodarcze:
    • Obrotowy
    • Inwestycyjny
    • Faktoring

Koszty Kredytu lub Pożyczki:

• Odsetki
• Opłaty
• Prowizje

Zabezpieczenie Kredytu:

• Ekonomiczne - dobra sytuacja finansowa odbiorcy
• Psychologiczne - wiarygodność kredytobiorcy
• Prawne - zabezpieczenie osobiste i rzeczowe

Określenia Zwiazane z Kredytem i Pożyczką:

• RRSO - rzeczywista roczna stopa oprocentowania
• Spread walutowy - różnica między kosztem kupna a kursem sprzedaży waluty
• BIK - Biuro Informacji Kredytowej - gromadzi informacje o przeszłości kredytowej osób
• Pożyczka bez BIK - krótkotrminowa, wysokokosztowa pożyczka dla osób z negatywną historią kredytową.

Zdolność Kredytowa:

• Maksymalna wysokość miesięcznej raty, którą osoba może spłacać.
• Brana pod uwagę:
  • Dochody kredytobiorcy
  • Liczba osób na utrzymaniu
  • Stałe opłaty
  • Inne zobowiązania

Giełda Papierów Wartościowych:

• Miejsce dokonywania transakcji kupna-sprzedaży papierów wartościowych.

Rodzaje Giełd:

• wg zasięgu geograficznego:
  • Regionalne
  • Krajowe
  • Międzynarodowe
• wg zakresu transakcji:
  • Towarów
  • Usług
  • Papierów wartościowych

Rynki na GPW:

• Podstawowy
• Równoległy
• New Connect
• Catalyst
• Bondspot - rynek pozagiełdowy
• TGE - towarowa giełda energii

Mechanizm Funkcjonowania GPW:

• Organizacja obrotu instrumentami finansowymi podczas sesji giełdowych.
• Kursy ustalane na podstawie zleceń kupna i sprzedaży.
• Po zakończeniu sesji publikowana jest ceduła giełdowa.

Indeksy Giełdowe:

• Wskaźniki obrazujące zmiany wartości akcji na giełdzie.

Barter:

• Wymiana towaru lub usługi na inny towar lub usługę.

Płacidła:

• Przedmioty pełniące funkcje pieniądza, dodatkowo służące innym potrzebom użytkowania.

Rodzaje Polityki Pienięznej:

• Ekspansywna - zwiększająca podaż pieniądza.
• Restrykcyjna - zmniejszająca podaż pieniądza.

Quiz dotyczy cech i funkcji pieniądza oraz współczesnych form jego użycia. Sprawdź swoją wiedzę na temat obrotu bezgotówkowego i kryptowalut. Dowiedz się, jakie znaczenie ma pieniądz w gospodarce.