Buhay ni Dr. Jose Rizal

Study Notes

Buhay ni Dr. Jose Rizal

Si Dr. Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda ay ipinanganak noong ika-19 ng Hunyo, 1861 sa Laguna.
Ang kanyang mga magulang ay sina Teodora Alonzo at Francisco Mercado.
Ang apelyidong Rizal ay nangangahulugang "luntiang bukirin".
Si Donya Teodora ang naging unang guro ni Rizal.
Nag-aral si Rizal sa Ateneo de Municipal kung saan nakakuha siya ng titulo bilang Bachiller En Artes at Land Surveying.
Nag-aral din siya sa Unibersidad ng Santo Tomas para sa Filosofia y Letras.
Nagtungo si Rizal sa Madrid, Espanya upang mag-aral ng Medicina at Filosofia y Letras.
Sa Madrid, nagkaroon siya ng pagkakataon na pag-aralan ang mga kaugalian ng mga tao at ang pagkakaiba nila sa mga Pilipino.
Nag-aral din siya ng kasaysayan ng mga bansa sa Europa na magpapakikinabang sa kanyang mga kalahi.
Sa Berlin, nagsulat si Rizal ng Noli Me Tangere, at nakatanggap ng tulong kay Dr. Maximo Viola.
Sa Belgium, isinulat ni Rizal ang El Filibusterismo, at nakatanggap ng tulong kay Valentin Ventura.
Ang La Liga Filipina ay isang samahan na itinatag ni Rizal na may layuning baguhin ang sistema ng pamahalaan sa Pilipinas sa pamamagitan ng mapayapang paraan.
Dahil sa bintang na paglaban sa pamahalaan, ipinatapon si Rizal sa Dapitan.
Si Rizal ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa Bagumbayan.
Ang Mi Ultimo Adios ay ang huling sulat ni Rizal na kanyang isinulat bago siya barilin sa Bagumbayan.
Ika-30 ng Disyembre ang araw ng paggunita sa bayani ng Pilipinas, Dr. Jose Rizal.

Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo

Ang El Filibusterismo ay ang ikalawang obra-maestra ni Dr. Jose Rizal.
Ang salitang “Pilibustero" ay tumutukoy sa isang taong kritiko, taksil, lumaban, o tumuligsa sa mga prayle, Simbahang Katolika, at mga pamamalakad.
Ang Pilibustero ay kumakatawan rin sa mga Indiong may malayang kaisipan at mga Pilipinong hindi sumusunod sa mga kaapihan ng naghaharing uri.
Sinimulan ni Rizal ang pagsulat ng El Filibusterismo sa London noong 1890.
Nangangailangan ng pera si Rizal habang isinusulat niya ang nobela.
Dahil sa kakulangan ng pera, naisip ni Rizal na sunugin ang kanyang mga isinulat.
Natapos isulat ni Rizal ang El Filibusterismo noong Marso 29, 1891.
Si Valentin Ventura ang nagbayad para sa pagpapalimbag ng nobela noong Setyembre 1891.
Nagkaroon ng malaking tulong ang El Filibusterismo kay Andres Bonifacio at sa Katipunan.
Ang El Filibusterismo ay isang pagpupugay sa tatlong paring martir na binitay sa Bagumbayan noong Pebrero 1872: Padre Mariano Gomez, Padre Jose Burgos, at Padre Jacinto Zamora.
Ayon kay G. Ambeth Ocampo, halos 47 pahina ang tinanggal, nilagyan ng ekis, binura, at binago sa El Filibusterismo.

Mahahalagang Tauhan ng El Filibusterismo

Simoun: Isang mayamang mag-aalahas at kaibigang matalik at tagapayo ng Kapitan-Heneral.
Kapitan-Heneral: Pinakamataas na pinuno ng pamahalaan; hindi niya alintana ang kapakanan ng kanyang pinamumunuan.
Mataas na Kawani: May mabuting kalooban para sa kapakanan ng mga makabagong mag-aaral.
Padre Florentino: Kumupkop sa pamangkin na si Isagani.
Padre Bernardo Salvi: Umiibig kay Maria Clara.
Padre Hernando Sibyla: Salungat sa pagpasa ng panukala upang makapag-aral at matuto ng wikang Kastila ang mga estudyante.
Padre Irene: Nilapitan ng mga estudyante upang mamagitan at maipasa ang panukalang magkaroon ng akademya.
Padre Fernandez: Bukas ang isip sa pagbabago lalo na sa edukasyon ng mga estudyante.
Padre Camorra: Mahilig makipagtungayaw kay Ben Zayb; walang galang sa mga kababaihan.
Padre Millon: Propesor sa Pisika at Kemika; makikita sa kanya ang maling sistema ng edukasyon sa bansa noong panahong iyon.
Telesforo Juan de Dios (Kabesang Tales): Napakamasipag na magsasaka; Kabesa ng Barangay.
Juliana (Juli): Pinakamagandang dalaga sa Tiani; anak ni Kabesang Tales; nobya ni Basilio.
Tata Selo: Kumalinga kay Basilio; ama ni Kabesang Tales.
Tano/Carolino: Sundalong anak ni Kabesang Tales.
Basilio: Isang estudyante na naghahanap ng hustisya para sa kanyang pamilya.
Isagani: Pamangkin ni Padre Florentino; kasintahan ni Paulita.
Sinang: Matalik na kaibigan ni Maria Clara.
Makaraig: Nangunguna sa panawagang pagbubukas ng akademya sa pagtuturo ng Kastila.
Placido Penitente: Isang napakatalinong estudyante ng UST na madalas nagpipigil ng kanyang galit.
Juanito Pelaez: Masugid na manliligaw ni Paulita Gomez.
Sandoval: Isang tunay na Espanyol na kaisa sa adhikain ng mga estudyanteng Pilipino.
Paulita Gomez: Napakagandang dalaga; pamangkin ni Donya Victorina.
Donya Victorina at Don Tiburcio de Espandaña: Isang mag-asawa na nagpapakita ng pagiging mapagkunwari ng mga Espanyol.
Kapitan Tiago: Isang mayamang negosyante na nagsisilbing patron ng mga estudyante.
Maria Clara: Isang dalaga na napilitang sumunod sa mga tradisyon at kultura.
Don Custodio: Opisyal na tagapayo ng Kapitan-Heneral.