Podcast
Questions and Answers
Будда нирваны қандай күй ретінде сипаттайды?
Будда нирваны қандай күй ретінде сипаттайды?
Ойды дұрыс жинақтап білудің алғашқы сатысы неден тұрады?
Ойды дұрыс жинақтап білудің алғашқы сатысы неден тұрады?
Ежелгі үнді қоғамы төрт варнаға бөлінген. Олар неше түрлі топтан тұрады?
Ежелгі үнді қоғамы төрт варнаға бөлінген. Олар неше түрлі топтан тұрады?
Брахмандардың қоғамдағы рөлі қандай?
Брахмандардың қоғамдағы рөлі қандай?
Signup and view all the answers
Қытай философиясының тарихы қай дәуірмен басталады?
Қытай философиясының тарихы қай дәуірмен басталады?
Signup and view all the answers
Буйнда орналасқан варна қызметтері қандай қызмет түрлерімен байланысқан?
Буйнда орналасқан варна қызметтері қандай қызмет түрлерімен байланысқан?
Signup and view all the answers
Нирвана ғұмырында не болуы керек?
Нирвана ғұмырында не болуы керек?
Signup and view all the answers
Үнді қоғамы қандай қызметтермен төрт варнаға бөлінген?
Үнді қоғамы қандай қызметтермен төрт варнаға бөлінген?
Signup and view all the answers
Ежелгі үнді философиясының негізгі назар аударатын нәрсесі не?
Ежелгі үнді философиясының негізгі назар аударатын нәрсесі не?
Signup and view all the answers
Қытай өркениетінің құлдырауы қай тарихи оқиғамен байланысты?
Қытай өркениетінің құлдырауы қай тарихи оқиғамен байланысты?
Signup and view all the answers
Дао мен дэ арасындағы байланыс қандай?
Дао мен дэ арасындағы байланыс қандай?
Signup and view all the answers
Инь мен янның сипаттамары қалай?
Инь мен янның сипаттамары қалай?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдықтың негізгі үш ұғымы қайсылар?
Конфуцийшылдықтың негізгі үш ұғымы қайсылар?
Signup and view all the answers
Даоизмнің басты идеялары неден айырылды?
Даоизмнің басты идеялары неден айырылды?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдық идеясында «дао» термині не білдіреді?
Конфуцийшылдық идеясында «дао» термині не білдіреді?
Signup and view all the answers
Антика заманында қандай әлеуметтік өзгерістер болды?
Антика заманында қандай әлеуметтік өзгерістер болды?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдық адамның қандай қасиеттерін дамытуды ұсынады?
Конфуцийшылдық адамның қандай қасиеттерін дамытуды ұсынады?
Signup and view all the answers
Даоның негізгі қасиеттері қандай?
Даоның негізгі қасиеттері қандай?
Signup and view all the answers
Антика философиясы негізінен қандай көзқарастардан қалыптасты?
Антика философиясы негізінен қандай көзқарастардан қалыптасты?
Signup and view all the answers
Легизмнің негізгі қағидаларының бірі қандай?
Легизмнің негізгі қағидаларының бірі қандай?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдықтың негізгі мақсаты неде?
Конфуцийшылдықтың негізгі мақсаты неде?
Signup and view all the answers
Көрінбейтін даоның қандай ерекшелігі бар?
Көрінбейтін даоның қандай ерекшелігі бар?
Signup and view all the answers
Дэ, заттардың өмір сүру заңы ретінде, не істейді?
Дэ, заттардың өмір сүру заңы ретінде, не істейді?
Signup and view all the answers
Легизм қандай дәуірде пайда болды?
Легизм қандай дәуірде пайда болды?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдық жүйесіндегі «жэнь» ұғымы нені білдіреді?
Конфуцийшылдық жүйесіндегі «жэнь» ұғымы нені білдіреді?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдарға қарсы болған идеялар қандай?
Конфуцийшылдарға қарсы болған идеялар қандай?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдықтың ұлттық мінезі ретінде қандай сипаттамалар бар?
Конфуцийшылдықтың ұлттық мінезі ретінде қандай сипаттамалар бар?
Signup and view all the answers
Дао мен дэ-нің өзара байланысы қандай?
Дао мен дэ-нің өзара байланысы қандай?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдық қандай қарым-қатынасқа мән береді?
Конфуцийшылдық қандай қарым-қатынасқа мән береді?
Signup and view all the answers
Конфуцийшылдық бойынша бақыт пен бақытсыздық неден тәуелді?
Конфуцийшылдық бойынша бақыт пен бақытсыздық неден тәуелді?
Signup and view all the answers
Сократтың философиясында өзін-өзі танып білу нені білдіреді?
Сократтың философиясында өзін-өзі танып білу нені білдіреді?
Signup and view all the answers
Сократтың қайырымды қылықтарға қатысты көзқарасы неден тұрады?
Сократтың қайырымды қылықтарға қатысты көзқарасы неден тұрады?
Signup and view all the answers
Сократтың философиясындағы бақыттың жаңа тұжырымдамасы қандай?
Сократтың философиясындағы бақыттың жаңа тұжырымдамасы қандай?
Signup and view all the answers
Сократ қандай тәсілмен философиясын дәлелдеді?
Сократ қандай тәсілмен философиясын дәлелдеді?
Signup and view all the answers
Платонның философиясындағы шын және жалған дүниенің бөлінуі неден тұрады?
Платонның философиясындағы шын және жалған дүниенің бөлінуі неден тұрады?
Signup and view all the answers
Сократтың философиясынан кейін пайда болған мектептің ерекшелігі неде?
Сократтың философиясынан кейін пайда болған мектептің ерекшелігі неде?
Signup and view all the answers
Платонның идеализміндегі "идеялар" нені сипаттайды?
Платонның идеализміндегі "идеялар" нені сипаттайды?
Signup and view all the answers
Сократтың философиясында адам әрқашан қандай ұғымды мойындауы тиіс?
Сократтың философиясында адам әрқашан қандай ұғымды мойындауы тиіс?
Signup and view all the answers
Сократтың этикасының негізгі тұжырымы неден тұрады?
Сократтың этикасының негізгі тұжырымы неден тұрады?
Signup and view all the answers
Атомдардың негізгі қасиеттері қандай?
Атомдардың негізгі қасиеттері қандай?
Signup and view all the answers
Денелердің пайда болуын Демокрит қалай түсіндірді?
Денелердің пайда болуын Демокрит қалай түсіндірді?
Signup and view all the answers
Софистердің негізгі қағидасы неден тұрады?
Софистердің негізгі қағидасы неден тұрады?
Signup and view all the answers
Демокриттің таным процесі туралы пікірлері қандай?
Демокриттің таным процесі туралы пікірлері қандай?
Signup and view all the answers
Атомдардың бос кеңістікте қандай қасиеті бар?
Атомдардың бос кеңістікте қандай қасиеті бар?
Signup and view all the answers
Протагордың еңбектері қандай бағытта болған?
Протагордың еңбектері қандай бағытта болған?
Signup and view all the answers
Атомдардың сыртқы қасиеттері қандай?
Атомдардың сыртқы қасиеттері қандай?
Signup and view all the answers
Софизмнің қалыптасуына қатысқан ойшылдардың бірі кім?
Софизмнің қалыптасуына қатысқан ойшылдардың бірі кім?
Signup and view all the answers
Атомдар қандай түрде болады?
Атомдар қандай түрде болады?
Signup and view all the answers
Софистердің риторикадағы ролі қандай?
Софистердің риторикадағы ролі қандай?
Signup and view all the answers
Study Notes
Буддизмнің Негізгі Тұжырымдары
- Буддизмде ойды және талпынысты шыңдаудың дұрыс тәсілі бар.
- Ол шындыққа жететін төрт негізгі сатыдан тұрады.
- Осы сатыларға ойды төрт шындыққа бағыттау, бұл шындықтарға сену, қуанышты іздеу және толық сабырлылыққа жету жатады.
- Будда толық сабырлылықты нирвана деп атайды.
- Нирвана жағдайына жеткен адамды архат деп атайды, ол жанды сансарадан толығымен босатуға жеткен адам.
- Нирвана ең жоғарғы ләззат ретінде қарастырылады.
- Нирвана әлемдік тұжырымдама, ол мәңгілік және адамға байланысты емес.
Үндістандағы Қоғамдық Құрылым
- Біздің заманымыздан бұрын 3000 жыл бұрын ежелгі Үндістанда қауымдық қоғам құлдық қоғамға ауысты.
- Бұл Үнді қоғамының төрт варнаға немесе кастаға бөлінуіне әкелді.
- Олар: брахмандар (абыздар), кшатрийлер (әскербасылар), вайшьилер (ауқатты шаруалар) және шудралар (құлдар).
- Әрбір варна қоғамда белгілі бір рөлді атқаратын тұйық әлеуметтік топ болды.
- Брахмандар ой еңбегімен, кшатрийлер әскери қызметпен, вайшьилер ауыл шаруашылығы, қолөнер және саудамен, ал шудралар қара жұмыспен айналысқан.
Үнді Философиясы
- Үнді философиясы адамгершілік пен руханилыққа, «өзін басқа нәрселерден бөліп көруге» және «иога» жаттықтыруларына баса назар аударады.
Қытай Философиясы
- Қытай көне тарихына, мәдениетіне және философиясына ие.
- Қытай мәдениетінің бастауы ся дәуіріне кетеді, шамамен б.д.д. ІІІ - ІІ мыңжылдықтар.
- Қола дәуірі Шан-Инь мемлекетінде б.д.д. XVIII - XII ғасырларда дамыған.
- Қытай философиясында «тең орта», «адамгершілік» және «өзара сүй іспеншілік» ұғымдары маңызды роль атқарады.
- Осы үш ұғым дао («дұрыс жол») ұғымын құрайды.
- Конфуцийшылдық идеялары екі мың жылдан астам уақыттан бері қытай халқының санасына әсер етіп келеді.
- Конфуцийшылдық Қытайдағы негізгі діни көзқарасқа айналған.
Легизм
- Легизм, заң негізіндегі саяси-этикалық ілім.
- Ол билеушінің жасаған заңдарына байланысты қоғамды басқаруды ұсынады.
- Леглистер «мейірімділік пен адамгершілік қылмысқа апарады» деп санайды.
- Легизм рулық қатнастарды, атап айтқанда ақсүйектік тұқым қуалаушылықты сынайды.
Даоизм
- Даоизм адамдардың табиғи заңдылықтармен өмір сүруін ұсынады.
- Даоизм «дао» және «дэ» екі негізгі ұғымдарға негізделген.
- «Дао» - бұл барлық заттардың бастауы, ол көрінбейді, мәңгі және өзгермейді.
- «Дэ» заттардың өмір сүру заңы.
- Даоизм әлемдегі барлық құбылыстардың гармониясын аспан (ян еркек) және жер (инь әйел) бастауларының үйлесімімен түсіндіреді.
- Даоизм конфуцийшылдық пен легизмді сынға алады.
Антика Заманының Философиясы
- Антика философиясы б.д.д. VІІ - VІ ғасырларда Элладада (грек полистерінде) қалыптаса бастады.
- Қоғамның дамуы ой еңбегі мен дене еңбегінің бөлінуіне, зиялылардың пайда болуына және жаңа саяси-әлеуметтік философиялық көзқарастардың қалыптасуына әкелді.
- Антика философиясы Ежелгі Шығыс мәдениетінің әсерінен дамыды.
- Демокриттің атомдық теориясы нәрсенің бөлінбейтін бөлшектерден тұратынын айтқан.
- Демокрит болмысты атомдар мен бос кеңістіктен тұрады деп санайды.
Софистер
- Софистер б.д.д. V ғасырда Грецияда пайда болды, олар риторикаға ақыл алып үйретеді.
- Софистердің негізгі қағидасы: «әркімнің өз ақиқаты бар».
- Софистер өзіңді өзің танудың маңыздылығын баса айтады, бұл өзіңді қоғамдық тұлға ретінде қалыптастыру арқылы болады.
- Протагор софистердің ерекше ойшылдарының бірі болды.
Сократ
- Сократ танымды игілікті іс-әрекеттің алғышарты деп санайды.
- Сократ адам өз бақытының және бақытсыздығының ұстасы деп есептейді.
- Сократ күш көрсетпеу төңкерісін негіздеді.
- Сократтың этикасы индивид автономиясын жүргізеді.
- Сократтың өлімі оның философиясының шындығын дәлелдеді.
Платон
- Платон Сократтың философиясын дамытқан идеалист болды.
- Платон болмысты шын және жалған дүние деп екіге бөлді.
- Шын дүниеге жалпы идеялар және идеалдық мәндер жатады.
- Жалған дүние шын дүниенің көлеңкесі болып табылады.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Бұл тест буддизмнің негізгі тұжырымдарын және ежелгі Үндістандағы қоғамдық құрылымды зерттеу үшін арналған. Буддизмдегі нирвана мен қоғамдағы касталық жүйе туралы маңызды ақпарат қамтылған.
