Буддизмнің Негізгі Тұжырымдары мен Үнді Қоғамы

Буддизмнің Негізгі Тұжырымдары

• Буддизмде ойды және талпынысты шыңдаудың дұрыс тәсілі бар.
• Ол шындыққа жететін төрт негізгі сатыдан тұрады.
• Осы сатыларға ойды төрт шындыққа бағыттау, бұл шындықтарға сену, қуанышты іздеу және толық сабырлылыққа жету жатады.
• Будда толық сабырлылықты нирвана деп атайды.
• Нирвана жағдайына жеткен адамды архат деп атайды, ол жанды сансарадан толығымен босатуға жеткен адам.
• Нирвана ең жоғарғы ләззат ретінде қарастырылады.
• Нирвана әлемдік тұжырымдама, ол мәңгілік және адамға байланысты емес.

Үндістандағы Қоғамдық Құрылым

• Біздің заманымыздан бұрын 3000 жыл бұрын ежелгі Үндістанда қауымдық қоғам құлдық қоғамға ауысты.
• Бұл Үнді қоғамының төрт варнаға немесе кастаға бөлінуіне әкелді.
• Олар: брахмандар (абыздар), кшатрийлер (әскербасылар), вайшьилер (ауқатты шаруалар) және шудралар (құлдар).
• Әрбір варна қоғамда белгілі бір рөлді атқаратын тұйық әлеуметтік топ болды.
• Брахмандар ой еңбегімен, кшатрийлер әскери қызметпен, вайшьилер ауыл шаруашылығы, қолөнер және саудамен, ал шудралар қара жұмыспен айналысқан.

Үнді Философиясы

• Үнді философиясы адамгершілік пен руханилыққа, «өзін басқа нәрселерден бөліп көруге» және «иога» жаттықтыруларына баса назар аударады.

Қытай Философиясы

• Қытай көне тарихына, мәдениетіне және философиясына ие.
• Қытай мәдениетінің бастауы ся дәуіріне кетеді, шамамен б.д.д. ІІІ - ІІ мыңжылдықтар.
• Қола дәуірі Шан-Инь мемлекетінде б.д.д. XVIII - XII ғасырларда дамыған.
• Қытай философиясында «тең орта», «адамгершілік» және «өзара сүй іспеншілік» ұғымдары маңызды роль атқарады.
• Осы үш ұғым дао («дұрыс жол») ұғымын құрайды.
• Конфуцийшылдық идеялары екі мың жылдан астам уақыттан бері қытай халқының санасына әсер етіп келеді.
• Конфуцийшылдық Қытайдағы негізгі діни көзқарасқа айналған.

Легизм

• Легизм, заң негізіндегі саяси-этикалық ілім.
• Ол билеушінің жасаған заңдарына байланысты қоғамды басқаруды ұсынады.
• Леглистер «мейірімділік пен адамгершілік қылмысқа апарады» деп санайды.
• Легизм рулық қатнастарды, атап айтқанда ақсүйектік тұқым қуалаушылықты сынайды.

Даоизм

• Даоизм адамдардың табиғи заңдылықтармен өмір сүруін ұсынады.
• Даоизм «дао» және «дэ» екі негізгі ұғымдарға негізделген.
• «Дао» - бұл барлық заттардың бастауы, ол көрінбейді, мәңгі және өзгермейді.
• «Дэ» заттардың өмір сүру заңы.
• Даоизм әлемдегі барлық құбылыстардың гармониясын аспан (ян еркек) және жер (инь әйел) бастауларының үйлесімімен түсіндіреді.
• Даоизм конфуцийшылдық пен легизмді сынға алады.

Антика Заманының Философиясы

• Антика философиясы б.д.д. VІІ - VІ ғасырларда Элладада (грек полистерінде) қалыптаса бастады.
• Қоғамның дамуы ой еңбегі мен дене еңбегінің бөлінуіне, зиялылардың пайда болуына және жаңа саяси-әлеуметтік философиялық көзқарастардың қалыптасуына әкелді.
• Антика философиясы Ежелгі Шығыс мәдениетінің әсерінен дамыды.
• Демокриттің атомдық теориясы нәрсенің бөлінбейтін бөлшектерден тұратынын айтқан.
• Демокрит болмысты атомдар мен бос кеңістіктен тұрады деп санайды.

Софистер

• Софистер б.д.д. V ғасырда Грецияда пайда болды, олар риторикаға ақыл алып үйретеді.
• Софистердің негізгі қағидасы: «әркімнің өз ақиқаты бар».
• Софистер өзіңді өзің танудың маңыздылығын баса айтады, бұл өзіңді қоғамдық тұлға ретінде қалыптастыру арқылы болады.
• Протагор софистердің ерекше ойшылдарының бірі болды.

Сократ

• Сократ танымды игілікті іс-әрекеттің алғышарты деп санайды.
• Сократ адам өз бақытының және бақытсыздығының ұстасы деп есептейді.
• Сократ күш көрсетпеу төңкерісін негіздеді.
• Сократтың этикасы индивид автономиясын жүргізеді.
• Сократтың өлімі оның философиясының шындығын дәлелдеді.

Платон

• Платон Сократтың философиясын дамытқан идеалист болды.
• Платон болмысты шын және жалған дүние деп екіге бөлді.
• Шын дүниеге жалпы идеялар және идеалдық мәндер жатады.
• Жалған дүние шын дүниенің көлеңкесі болып табылады.

Бұл тест буддизмнің негізгі тұжырымдарын және ежелгі Үндістандағы қоғамдық құрылымды зерттеу үшін арналған. Буддизмдегі нирвана мен қоғамдағы касталық жүйе туралы маңызды ақпарат қамтылған.